تاريخ، فلسفو ۽ سياست

مها ٻوڏ 2010 (جيڪي سنڌ سان ٿيو)

ڪتاب ” مها ٻوڏ 2010 (جيڪي سنڌ سان ٿيو) “ اوهان اڳيان حاضر آهي. هن ڪتاب جو ليکڪ عزيز رانجهاڻي آهي. 07 آگسٽ 2010 تي سنڌوءَ جي ساڄي ڪپ تي ٽوڙيءَ واري هنڌ تان سنڌوءَ جي بچاءُ بند کي گهارو ڇا لڳو، ڄڻ سنڌ ۾ قيامت اچي وئي. شير درياهه سنڌو مستيءَ ۾ اچي سنڌ جي ميدانن شهرن ۽ ڳوٺن ۾ ڪاهجي پيو ۽ ٻوڙان ٻوڙ ڪري ڇڏي ۽ ڏسندي ئي ڏسندي بلوچستان جي حدن کان وٺي سنڌي سمونڊ تائين هڪ ٻيو سمونڊ ڪري ڇڏيو. جتي 10 کان وٺي 16 فوٽن تائين ڪيترائي ڏينهن اڌ سنڌ پاڻيءَ هيٺ رهي ۽ اڌ سنڌ جي آبادي سر ۽ مال متاع بچائڻ لاءِ سرگردان رهي ۽ پنهنجي ئي ڌرتيءَ تي صدين کان آباد هي ڌرتي ڌڻي بي گهر ٿي ڪسمپرسيءَ جي حالت ۾ ڪئمپن جي حوالي ٿيا. سنڌوءَ جو پاڻي سندن پويان ائين پئجي ويو جيئن ڪو حمله آور لشڪر اوچتو ڪنهن علائقي ۾ ڪاهجي پوي ۽ ماڻهن ۾ ڀاڄ پئجي وڃي ۽ هو ساهه بچائڻ لاءِ برمنهن ڪندا هجن. ڪٿي جيڪب آباد، ڪشمور، ٺل، شهدادڪوٽ، ڳڙهي خيرو ۽ ڪٿي ڪراچي، سانگهڙ، ٽنڊو باگو، نئون ڪوٽ ۽ حيدرآباد، ساهه بچائڻ لاءِ هي ڌرتي ڌڻي، سنڌ جي هڪ ڪنڊ کي ڇڏي ٻئي ڪنڊ تي وڃي ڪئمپن ۾ پهتا ۽ دربدر ٿي مصيبتن ۽ عذاب ۾ اچي ويا.
Title Cover of book مها ٻوڏ 2010 (جيڪي سنڌ سان ٿيو)

هي ڳالھ آهي زماني جي تنهنجي نه!

سنڌ ۽ پاڪستان ۾ چونڊن جو پنهنجو هڪ الڳ جهان آهي. سنڌ ۾ چونڊن کان اڳ رئيس مير، پير، وڏيرا (شهري توڙي ٻهراڙيءَ جا) ڪي ڇهه مهينا اڳ تياريون شروع ڪري ڏيندا آهن. ڪي 1000 کان وڌيڪ ڪردار ڏينهن رات هڪ ڀوتار کي کٽرائڻ لاءِ پنهنجا سڀ ڪم، گهر، زمينون، ٻار، ٻچا، ڇڏي پاڻ کي وقف ڪري ڇڏيندا آهن. ڪي ووٽر لسٽن جي هيرا ڦيري ۾ ته ڪي ماڻهن کي ڌمڪائڻ، ڪي لالچون ڏيڻ، ڪي ڌڙابندي ڪرڻ، ڪي خلق خداجي ٻڌڇوڙ ڪرائڻ، ڪي خودساخته چوري، اغوا ۽ قتل جون وارداتون ڪرائڻ، ڪي تڪ جي سکين ستابن ماڻهن ۽ اقليتن کان زبردستي رقم وٺڻ يا ڀتا خوري واري ڪم ۾ جنبي ويندا آهن ۽ ڀوتار پاڻ اليڪشن جا خرچ برداشت ڪرڻ لاءِ بئنڪن کان قرض وٺڻ، علائقي جي اقليتن کان وياج کڻڻ ڪنهن کي اليڪشن کٽڻ کان پوءِ نوڪري، پرمٽ، پلاٽ، زمين، ٺيڪا ۽ ٻيون سهولتون ڏيڻ جا وچن واعدا ۽ اقرار ڪري اليڪشن ۾ خرچ ايندڙ گهربل رقم به حاصل ڪريو وڃن. اهڙي طرح ڪي ڇهه مهينا سڄي سنڌ ۽ ملڪ اهو تماشو پنهنجين اکين سان ڏسندي رهندي آهي. اليڪشن ورڪ ۾ ڪم ڪندڙ ڪي هزار کان وڌيڪ ڪردار ۽ ”واٺا“ ۽ وري انهن جي به واٺن لاءِ ماني، پاڻي، گاڏي ۽ جيب (کيسي) خرچي جو پڻ ڀوتار جوڳو بندوبست ڪندو آهي. اليڪشن ويجهي اچڻ تائين سوين بسن جي لاءِ اڳواٽ ائڊوانس ڏيئي ڪراچي ۽ ٻين هنڌن تي بڪ ڪرائي ڇڏبو آهي، تڪ ۾ ڪي سئو کن ڪئمپون لڳي وينديون آهن جن ۾ ڪرسيون، ٽيبلون، پوسٽر لائوڊ اسپيڪر رکيا ۽ لڳايا ويندا آهن. پوءِ شروع ٿيندي آهي. جئي جئي، جيڪو فلاڻي جو يار آ غدار آ، غدار آ، جيئي سائين قاضي الله راضي، ڏسندي ڏسندي سڄو ملڪ اليڪشن مهم حوالي ٿيو وڃي ۽ پوءِ اليڪشن وارو ڏينهن به اچي وڃي. هڪڙا ڪامياب ته ٻيا ناڪام، ڪرندڙ اميدوار جا ته ڪي هڪ ڪروڙ کان 5 ڪروڙ ته ان جوا جي نظر ٿي ويندا آهن. پر هن ڀيري سنڌ م محترمه جي شهادت کان پوءِ چونڊجي آيل حڪمران ڌر جي ميمبرن کي اهڙيون ڏکيائون ڏسڻيون نه پيون ۽ سندن جا ڪروڙين رپيا بچي ويا ۽ مفت ۾ ميمبر ٿي ويا. اليڪشن وڙهڻ مهل ته نه سندن حڪومت هوندي آهي ۽ نه ڪي ٻيون سهولتون پر ان جي باوجود به هو هي هيڏو وڏو شو ڪرڻ ۾ ڪامياب ويندا آهن ۽ سوين هزارين ماڻهو هٿ ڪري وٺندا آهن. پر هن ڀيري ٽوڙي جي ٽٽڻ کان پوءِ انهن ڀوتارن کي ڪهڙي نانگ سنگهيو يا ڪنهن روڪيو؟ آمريڪا، وفاقي سرڪار، ايم ڪيو ايم، پ پ پ حڪومت يا دنيا ۾ موجود ڪنهن وڏي پير، مرشد ۽ وليءَ؟ جواب آهي ته کين ڪنهن به نه روڪيو. ووٽر بيوقوف ۽ نمائنده واقعي چالاڪ هوندا آهن اهو ئي سبب آهي جو هزارين ماڻهو کين ووٽ ڏين ۽ چونڊجي هڪڙو اچي. ڇا اهو ڪو معمولي ڪردار ٿي سگهي ٿو؟ جواب آهي ته اهو شخص واقعي غير معمولي صلاحيتن جو مالڪ ٿي سگهي ٿو جيڪو پنهنجي تڪ جي لکين ماڻهن جي منهن ۾ ڌوڙ ۽ اکين ۾ مرچ وجهي يا پٽيون ٻڌي يا ٽوڻا، ڦيڻا، سڳا ڪري کانئن اڳتي نڪري وڃي ٿو ۽ پوءِ ”ڪم لٿو ڊکڻ وسريو“ ۽ ان جو نتيجو ۽ ثبوت اوهان ٽوڙي ٽٽڻ کان پوءِ ڏٺو، ڏسي رهيا آهيو ۽ ڏسندا ئي رهندا. شهري وڏيرا ته پنهنجن لاءِ گهڻو ڪجهه ڪندا آهن، پر اسان جي رورل وڏيرن ڇا ڪيو؟ ڪشمور، شڪارپور، جيڪب آباد، قمبر -شهدادڪوٽ، دادو، حيدرآباد، ٽنڊو محمد خان، ٺٽو، مٽياري، نوابشاهه، نوشهروفيروز، خيرپور سکر، گهوٽڪي ۽ ٻين ضلعن ۾ اسان ڇا ڏٺو؟ سنڌ واسيو اهي منظر نه وسارجو ۽ پنهنجن ئي چونڊيل نمائندن پاران مصيبت کان اڳ مصيبت وقت ۽ مصيبت کان پوءِ ڪا واهر نه ڪرڻ واري دانهن ٻيو ڪنهن کي نه ته خدا کي ضرور ڏجو!
هي منهن ڏيئي ٻن تون وهه کائي نه مرين
توسين ملير ڄايون ڪڏهن سنڱ نه ڪن
تون ڪيئن منجهان تن، پاڻ ڪوٺائين مارئي.

(شاهه)