تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

چئن ڇوڪرين جي ڳالهه

هڪ ڳوٺ جو چار ڇوڪريون پاڻ ۾ گڏ راند کيڏنديون هيون. آخر چارئي ڇوڪريون وڏيون ٿيون انهن هڪ ڇوڪري کي شادي لاءِ ونواهه ۾ مائٽن ويهارو. سندس خدمت دائي جي حوالي ڪيائون سندس جسم جا غلط وار به دائي کوهي ڇڏيندي آهي ۽ ستر ۾ رهندي آهي سندس دعا به قبول هوندي آهي.
کوهي پٽ ڪريج پنهنجي تون پرينءَ لئه
بنڊي ڪانه ڇڏيج، جنهن مان ڪو ڪير ٿئي.

هي آدمي ان زائفان جيتري همت به نٿو ڪري جو هوءَ مڙس کان اڳي پنهنجو منهن پيءُ ماءُ ۽ ڀائرن کي به نه ڏيکاريندي آهي.
هڪ ڏينهن ٽنهي ساهيڙين ونواهه ۾ ويٺل ڪنوار کان پڇيو ته ادي توکي ڇا ڪيو اٿن. جواب ڏنائين ته ادي مون کي تڙ ڪرائي گهرجي هڪ ڪنڊ ۾ کڻي ويهاريو اٿن ۽ ڪنهن کي به منهن ڏيکارڻ کان منٿ ڪئي اٿن ٻن ٽن ڏينهن بعد وري اچي پڇيائونس ته ادي اڄ ڇا ٿيو؟ ڪنوار چيو ته ادي اڄ آٽڻ هنيو اٿن ۽ گيهه ڪٽيون ٿيون کارائين. ستين ڏينهن پڇيائونس ته ڪنوار جواب ڏنو ته ادي اڄ ڏاڍا تڙ ڪرائي ڪپڙا ۽ ڳهه پارايائون. ساهرن جي الوالان لڳي ويئي ڏاڍا دُهل شرنايون وڳيون گهوٽ به ڪپڙا پائي شام جو اچي در تي بيٺو.
پرڻجڻ کانپوءِ سهيلين پڇيس ته ادي اڄ رات ڇا ٿيو. ڪنوار چيو ته اڄ رات نڪاح جا وڪيل آيا. ملان نڪاح پڙهيو. پوءِ گهوٽ سان لاوان ڏياريائون. پوءِ سڀ مرد ۽ زالون هليا ويا. اسان گهوٽ ڪنوار ٻه ڄڻا رهياسون. ڪنوار اهو چئي ماٺ ڪري ويئي سهيلين پڇيس ته ادي پوءِ ڇا ٿيو.
ڪنوار جواب ڏنو ته ادي جيڪا پرڻبي ان کي پاڻهيئي خبر پوندي اڳتي ڳالهه نه ڪبي.
عشق جو احوال به ائين آهي جنهن تي آيو اها خبر ان کي هوندي ٻين کي ڪهڙي خبر هي طالب به ڪنواري زائفان وانگر آهي. هن کي به ائين ڪرڻ گهرجي. حلال ۽ پاڪ کاڌو کائي عام کي منهن نه ڏيکاري. ذڪر کان منهن نه موڙي. اسم اعظم هن جي دائي آهي جيڪو سندس دل جي صفائي ڪندو رهندو. ماءُ هن جي مرشد آهي. نفساني خيال سهيليون اٿس. حضرت عشق بادشاهه طالب جو گهوٽ آهي جنهن طالب ڪنوار وانگر پرهيز ڪئي ته ڪنهن نه ڪهن ڏينهن عشق شهنشاهه طالب جي سيني واريون دهل شرنايون وڄائي گهوٽ ٿي سندس گهر اچي لهندو. مسلمان جا طعنا تنڪا دل شرنايون اهن ڪونيڪ چوندس ته ڪوبد پيو چوندس ڪوبي دينو ملحد چوندس. هو چوندو ته مان خدا آهيان ٻانهو نه آهيان.
حيف آهي ان صوفيءَ کي جو زائفان جيتري به پرهيز نٿو ڪري ته وٽس گهوٽ ڪيئن ايندو. زائفان به جيڪا بنا پرهيز جي جهنگ جهر گهمندي وتندي تنهن کي گهوٽ ڪيئن قبوليندو.