حضرت موسيٰ ۽ خواجه خضر جي ڳالهه
خضر عليه السلام چيس ته ٻيڙي ان ڪري ڀڳم جو هڪ ظالم بادشاهه ٻيڙا مارائينو پي. آيو هيءَ ٻيڙي رن زال جي هئي ۽ ڀڳل ٻيڙي ڏسي. بادشاهه ڪهرائي نه ويندو. سموري ٻيڙي رن زال ڪٿان ٺهرائي ها مگر هڪ تاڪي آساني سان ٺهرائي سگهندي ڇوڪرو ان ڪري ماريم جو ان جو ماءُ پيءُ بهشت ۾ هئا هي سامائجي ها ته بر اڪم ڪري ها. جنهن ڪري سرڪار الاهي سندس پيءُ ماءُ کي بهشتن مان تڙي ڪڍن ها هن جي گناهن جو اثر سندس مائٽن تي پوي ها. جهڙي طرح صالح اولاد جو درجو آدم تائين پهچي ٿو. ۽ حديث موجب خون جي ڏوهه جو اڌ قابيل کي ملي ٿو.
هيءَ جاءِ ان ڪري ٺهرايم جو هن جا مالڪ حج تي ويل آهن خزاني جون ٻه ديڳون هت پوريل آهن. جاءِ جا نشان ڊهي وڃن ها ته هنن کي پسئه ڪونه لڀن ها هاڻي هو هيڏي اچڻ وارا آهن اهو ٻڌي حضرت موسيٰ علي السلام واپس موٽيو.
سوال: ذات ذوالجلال حضرت موسيٰ جهڙي پيغمبر کي خضر عليه السلام ڏانهن ڇو موڪليو؟
قرآن ڪريم ۾ ذات حق پاڪ حڪم ڏنو آهي ته باخبر علم وارو عارف جيڪڏهن ظاهر ۾ اڍنگو هلي ته پڪ سمجهو ته ان جو حق سان وصل آهي. اهو علم لدني جو مالڪ آهي ظاهر ۾ بي دينو ٿو ڏسجي مگر اندران سڄوئي دين حق ۾ مستغرق آهي. لاخوف عليهم والايحزون هن جو شان آهي هن. کي ڪابه پرواهه ڪانهي هو ڏوهه ثواب کان گهڻو مٿي آهي.
قرآن ڪريم ۾ اهڙي تلقين آهي ته فَسْــٴَـلُوْۤا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَۙ(۴۳) جيڪڏهن توهان نٿا ڄاڻو ته اَهْلَ الذِّكْرِ وارن کا ن پڇو حقيقت ۾ نبي ۽ عارف هڪجهڙا آهن. مسلمان انهن کان فيض ته ڪونه ورتو رهندو انهن سان لڙيا.
اول ۾ شاهه منصور کي سوليءَ تي چاڙهيائيون. شمس الحق تبريزيءَ جي کل لاٿائون. شيخ ابو العباس ۽ شيخ هيڪل نجم الدين کبريٰ کي شيعن قتل ڪيو. معروف ڪرخيءَ کي به شيعن قتل ڪيو. سنڌ ۾ شاهه ڪرمل، بلاول، صوفي شاهه عنايت، غلام محمد وڻجارو، عبدالرحيم گرهوڙي کي شهيد ڪيائون. بلاشاهه کي به مسلمانن قتل ڪيو. مسلمانن اهو ڄڻ الله بادشاهه جو چوڻ ورتو مصر ۾ ذوالنون مصريءَ کي ست سال قيد ڏنائون. آخر هن زماني ۾ به فولاد علي فقير کي به جيل ڏياريائون. ڏنڊ ڀرايائونس. تعدير ڏياريائونس اهي سڀ ڪم مسلمانن ڪيا.
جيئن حضرت موسيٰ ۽ خواجه خضر جي ڳالهه آهي اسان به ائين مسلمانن جي هدايت لاءِ آيا هئاسون. مگر هنن نه ڄاتو جيڪي اسان جا مخالف هئا سي سڀ تباهه ٿي ويا انهن جون قبرون به لتڙ ۾ آهن مٿئون ڪت ٿا مٽن فقير ته خوش چڱو ڀلو ويٺو آهي. فقير جو نالو هند، سنڌ، عرب، ايران ۾ عشق شهنشاهه مشهور ڪيو آهي. هر هنڌ ماڻهو پيا ٿا اسان جو پڇن مگر هنن شريعت وارن کي ته ڳوٺ کان ٻاهر ڪير سڃاڻي به ڪونه ٿو. هنن کي اسان سان نفساني حسد هيو. اسان سان شريعت جو بهانو ڪري لڙيا شريعت کي ته پاڻ ئي پوريءَ طرح ڪين ڄاڻندا هئا. انهن ملن ۾ حرام ۽ حلال هڪجهڙو هو. پراوا مال ڦرڻ چوري ۽ زنا انهن لاءَ حلال هئي.
بيت
درد شريعت بود هر آنچه حلال
در طريقت بود همه مردار
جيڪي شريعت ۾ حلال آهي .اهو طريقت ۾ سڀ حرام آهي.
شمس الحق ۽ منصور سان جيڪي قاضي مفتي لڙيا انهن جو ڪونانءُ نيشان آهي يا ڪا قبر يا ڪوزيارت گاهه آهي. مگر جن کي بي شريعتو سمجهي قتل ڪيائون انهن وٽان بيمار ڇٽا وڃن هزارين سوالي اچن مطلب ۽ مرادون حاصل ڪن.
هڪڙو نمازي شر هو. جيڪو فقير غلام حيدر سان لڙندو هو پوءِ ان جي پوٽي کان پڇيوسين ته تنهنجو ڏاڏو نيڪ نمازي هو سندس قبر ڪٿي آهي. سندس قبر ڏيکار ته توکي انعام ڏيون. مگر جواب ڏنائين ته مون کي خبر ڪانهي. پوءِ اسان وٽ هڪ حجم ڇوڪرو آيو جنهن کان پڇيوسين ته فقير غلام حيدر شر جي قبر ڪٿي آهي. ته جيائين ته هلو ته ڳوٺ ۾ ڏيکاريانوَ. فقير جي قبر تي عاليشان روضو ٺهيل آهي ۽ زيارت گاهه آهي.
ساري رات سبحان جاڳي، جن ياد ڪيو.
ان جو عبدالطيف چئي.مثيءَ لڌو مان.
ڪوڙئين ڪن سلام. اچي آتڻ ان جي.
( شاھ
شريعت ۽ معرفت الاهي جو اهو فرق آهي. تڏهن ته حضرت موسيٰ شريعت جي پيغمبر کي الله پاڪ . معرفت واري خواجه خضر ڏانهن علم لدني سکڻ لاءِ موڪليو هو.
بيت
چون گرفتي پيرهن تسليم شو. همچون موسيٰ زير حکم خضر شو.
جڏهن دامن ورتي اٿئي ته تسليم به ڪر، موسيٰ وانگر خضر جي حڪم تي هل
صاحب علم لدني خضر راه مرگدائي راکند چون بادشاهه
علم لدني جي مالڪ خضر جو طريقو گداگر کي بادشاهه ٿو ڪري.
مرشد بايد که چون رهبر شود غير مرشد کار ها ابتر شود.
مرشد اهڙو هجي جيڪو رهبر ٿئي، غير مرشد کانسواءِ سڀ ڪم خراب ٿيندا.
مرشد که اوصاحب معراج تاجه. که اوبود حاجت روا خود لااحتياج.
مرشد اهو. جيڪو معراجي تاج جو مالڪ هجي جيڪو ٻين جو حاجت روا هجي ۽ پاڻ بي پرواهه هجي.
همچون وحي حق بود اوپيشوا، هم دراين معراج معنيٰ رهنما
وحي وانگر حق جو نمائندو هجي. هن معنيٰ جي معراج ۾ رهبر هجي.
تابه هفتم آسمان يکسر رود، طالبش با اووادهم برهم شود
ستين آسمان تائين هڪدم وڃي طالب ۽ پاڻ گڏ هڪٻئي سان وڃن ٿا.
غير رهبر اهل دل بينانه شد. همچون موسيٰ سينئه ش سينانه شد.
مرشد کانسواءِ دل وارو ڏسندو ڪين. موسيٰ وانگر ان جو سينو طور سينا نه ٿيندو.