تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

لٽن ڀريلن جي ڳالهه

جيڪڏهن ڪو ماڻهو رهي به درياهه تي ۽ سندس جسم ۽ ڪپڙا گپ ۾ ڀريل هجن. جيستاين تڙ ڪري درياه ۾ ٽٻي هڻي صاف نه ٿيندو تيستائين ان گپ ۽ ميراڻ جي مصيبت ۾ رهندو.
اها ميراڻ نفس جي شهوت جي باهه اٿس. طمع جي گپ جسم ۽ ڪپڙن کي لڳنل هجيس. اها ميراڻ ۽ باهه آهي جيڪا دوزخ جي باهه آهي. ان جو وسامڻ ڏکيو اهي مگرجڏهن انسان اسم اعظم جي درياهه ۾ ٽٻي هڻندو ته ان جي باهه کان بچندو.
ذڪر ڪل پنج آهن ان مان دم وارو ذڪر ساهه سا ڪمائڻ سان يدخلون في دين الله ۾ داخل ٿيندو ته ابهه به وسامي ويندس انکاپوءِ مَن عُرُوج الرُوح تيز الفلک جو اسرار ظاهر ٿي پوندس.
انهن پنجن ذڪرن مان هڪ خاص ذڪر آهي جيڪو نفس جو قاتل آهي ٻيا چار ذڪر نور جلال مان آهن. نفس به نور جلال مان آهي جلال سان جلال خوش ٿيندو آهي. باقي ٻيا ذڪر ان جا زيردست آهن. ان ذڪر کي رسول الله به مخفي رکيو آهي. ان ذڪر جي شان جي خبر ان کي هوندي جيڪو فنا في الله ۽ بقا باالله جي درجي جو هوندو.
نور جلال باهه آهي ۽ نور جمال پاڻي آهي جيئن پاڻي باهه کي وسائي ڇڏيندوآهي. ذڪر نور جمال به نفس جي باهه کي وسائي ڇڏيندو آهي. مگر هنن ذڪرن سان نفس کي مڇر جي چڪ جيترو به اثر ڪونه ٿيندو آهي. مگر هن شهنشاهه ذڪر سان نفس نابود ٿي ويندو آهي. ان کانپوءِ فلڪن مان هڪ صورت ظاهر ٿي پوندي آهي. جنهن کي روحاني اکين سان پيو ڏسندو ۽ نفساني اکيون به روح جي زور سان پيون ڏسنديون. جنهن کي فلڪن مان اهو ديدار کليو ته زبان بند ٿينديس. کائڻ به گهٽجي ويندس. ماڻهو ويجهو ايندس ته وجد حال پئجي ويندس. اهو نيشان ان جي معراج کلڻ جوآهي. اهو رستو ذڪر اسم اعظم ئي کوليندو. ان جي نظر هيٺ هوندي آسمان ڏانهن نهاري نه سگهندو. مٿي نهاريندو ته وجد پوندس. ان صورت جو مثال لاچار سج سان ڏجي ٿو ڇو جو دنيا ۾ٻي ڪابه اهڙي شيءِ نه آهي.
متان سمجهو ته هيءَ ڳالهه ڪان ننڊ يا مراقبي جي آهي هيءَ ڳالهه بيداري ۽ هوش هوشياري سان ٿا ڪريون هيءَ ڳالهه چوڏهن علمن جي تحصيل جي آهي جيئن پي ايڇ ڊي ڪندا اهن سياست ۾ هيءَ ڳالهه به الوهيت جي سياست جي آهي عشق جڏهن جسم مان نڪري حقيقت جي سج ۾ ٽٻي هڻندو تڏهن اهو بدر منير ۽ حقيقيت جو سج ٿي پوندو. مصرع. تهانپوءِ پرٻجهن پکا پنهنوارن جا. ان مهل عاشق هي نه رهندو مگر هوٿي پوندو. ڪنهن مدت کانپوءِ هي هوسارو هڪ ملڪ ٿي پوندو.
جڏهن عاشق هو ٿيو . تڏهن ڪل ڪثر تي آواز به پنهنجا آواز پيو سمجهندو. ٻي سڀ شيءِ وصل ساڻ قرار وٺندي آهي مگر هي وصل به فراق جهڙو آهي. فراق به اهڙو جو واويل جهڙو جيڪو ڪڏهن ڪٿي ٻڌو به ڪونه اٿئون جو وصل به فرق ٿي پوي.