واڻيه جي کيري جي ڳالهه
مطلب ته هندستان آسمانن جو ملڪ آهي. سيٺ آهي مرشد جيڪو آسمانن کان آيل آهي. مرشد طالبن کي ٺيڪو ڏنو ساري عمر ٻل ڪري اٺن پهرن جا دم جيڪي هڪ لک چوئيتاليهه هزار آهن. عشق جي کوري ۾ دم جو سرون دل ۾ پچايو. مگر هن عشق عشرت ۽ فرحت جي ٿاڌل گهري جنهن کان مرشد منع ڪين. ۽ چيائين ته اهو کورو توهانکي ٺيڪي تي آهي مگر هنن ڇا ڪيو جو ڏينهن جو ذڪر جا ٻه ٽي ڀيرا ڏيئي ساري رات سمهيا پيا هجن. صبح جو ڏسن ته باهه وسامي پيئي آهي. چڻنگ به ڪانه آهي.چڻنگ ڇا آهي. معرفت جو نور ۽ تجلات نوراني.پوءِ اهڙن طالبن جو اهو عشق جو سمورو ئي کورو ڪچو نڪتو. ان ڪري سيٺ به مزدوريءَ کان جواب ڏيندن. مرشد کان جيڪا حال جي روڪڙ ورتي هئائون. سابه موٽائي وٺندن ۽ ڪپت جي ڪيس ۾ صوبيدار عزرائيل کان هٿ ڪڙي هڻائي جيل دوزخ ۾ وجهندن جتي کانئن سڀ ڪجهه وصول ٿيندو. پوءِ قالو يا ويلنا جون دانهون ڪندا.
اڄڪلهه جا پير بزرگ وقتي ذڪر ڪمائيندا آهن. هڪ صبح جو جنهن مهل پائخانو ۽ پيشاب زور ڀرين تڏهن اٿن. ساري رات ننڊ ڪن. سمهڻي واري نماز به هزارين. خيالن سان پڙهن ۽ پوءِ سمهي پون صبح جو پائخاني کان موٽي اچي گونگهٽ ڪري ويهن. ٻاهران خليافا اڳ تي بيٺا هوندا ۽ اشارن سان ٻين کي پيا چوندا ته سائين ڏي وڃ جو سائين مراقبي ۾ آهي. هڪڙي بلبل جهڙي عورت مسجد جي ڀرسان لنگهي ته خليفا چوندا ته اها عورت سائينءَ جي محبوب آهي هوڏانهن سائين مراقبو ٿو ڪري ۽ حضور ۾ ٿو پهچي. اهڙا مراقبا سڀ ٺڳيءَ جا آهن. ٻيو مراقبو ٽيپهريءَ جو ڪڍن صرف ماڻهن جي ڏيکارڻ لاٰءِ ساري رات رنن سان چاگهيون ڪن ڏينهن جو وري ماڻهن کي هدايتون ويٺا ڪن ۽ ميڇن سان ويٺا ڳالهائين. اهو هنن جو ادب آهي، اڌ رات کانپوءِ ذات ذوالجلال هر هڪ ٻانهي کي سڏيندو آهي ته ياعَبَدِي ياعَبَدي يعني اي ٻانها اوٻانها ته انهن سڏن تي سڏئي نه ڏين ۽ هي ننڊ سمهيا پيا آهن یٰۤاَیُّهَا الْمُزَّمِّلُۙ(۱)قُمِ الَّیْلَ اِلَّا قَلِیْلًاۙ بيٺو پو پڪارين ته ننڊ ۾ ٻڌن ئي ڪين اهڙن افعالن سان انهن جو کورو ڪيئن بچندو جن اهو دل وارو کورو دمن ذڪر سان پچايو تن جي جيئري ئي جاءِ وطن لاهوت لا مڪان آهي ان ۾ هميشه رهندا.
بيت
همچون کوره عشق راشوردين است، هر که اوزين کوره نه بود کودن است.
عشق کي به کوري وانگر شور آهي، جيڪو ان کوري مان نه آهي سو ڪچو يعني احمق آهي.
کوره ازعشق در دل بيغروز سر بسر اين هيزم جان رابه سوز
دل ۾ عشق جي کوري جي باهه اُڀار جسم جي ڪاٺ کي چڱي طرح ساڙي ڇڏ
کوزه را آتش چون روز وشب شود، کوره پخته شودو مطلب شود.
کوري کي رات ڏينهن باهه هوندي ته کورو پچندو ۽ مطلب به ٿيندو.
گرفرزي آتش اورا گاه گاه خام گردند خشتها گردد تباهه
کوري کي جيڪڏهن ڪنهن مهل باهه ڏيندين ته سرون ڪچون ٿي وينديون ۽ کورو تباه ٿي ويندو.
آتش وقتي مراوارا شد زيان، اين چنين امد وصبت عارفان
وقتي باهه سان کوري جو زيان ٿيندو. عارفن اهڙي وصيت ڪئي آهي.