تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

ڪلهوڙي بادشاهه ۽ بلوچ جي ڳالهه

اڳئين وقت ۾ سڀ ڪنهن کي ترار چيلهه سان ٻڌ هوندي هئي. اهو رواج ڪلهوڙن ۽ ٽالپورن جي حڪومتن تائين رهيو. هڪ دفعي ڪو ڪلهوڙو بادشاهه سوئر کي ڪارگر ڌڪ نه لڳو تنهن ڪري چپ ڪري ويهي رهيو. بادشاهه کيس ڏسڻ ويو ته مري ويو. آهي يا نه بادشاهه جڏهن وٽس ويجهو ويو ته سوئر دسي وڌس. نوڪر ۽ سپاهي ڊڳڙي باز ڏسي ڀڄي ويا.اتي جهنگ ۾ ڪو بلوچ مسڪين بيٺو هو ۽ ترار هڻي ماري وڌائين ۽ بادشاهه کي ڇڏيائين. ان ڪري بادشاهه هن کي گهڻو انعام ڏنو جاگير ۽ ڀلو گهوڙو به ڏنائين. بلوچ گهوڙي تي چڙهي گهر اچي ته جوڻس چيس ته مئا ڪنهن کي ماري ان جا ٽپڙ کڻي آيو آهين ڇا. زال کي چيائين ته نه اهو مڏيءَ ترار جو بخت ڦاٽو آهي پوءِ کيس سموري ڳالهه ڪري ٻڌايائينس.
مطلب ته روح آهي سو بادشاهه آهي. ان کي نفس سوئر دسيون ويٺو آهي. جيڪو لاجي ترار سان ان نفس کي ماري روح بادشاهه کي آزاد ڪرائيندو سو به اهڙو انعام حاصل ڪندو. عرش کان تحت الثريٰ تائين سارو ملڪ انعام ۾ جاگير ٿي ملندس هزارين ٻيا به هن جي فيض مان فيض حاصل ڪندا. براق لا ابالي هن کي کڻي عرش جو سير پيو ڪرائيندو.

بيت

تيغ دردست کن تولا حجاب تابه بيني ملک معنيٰ راعجاب
تون جي حجاب ٿي لاجي ترار کڻ ته تو معنيٰ جي عجب ملڪ کي ڏسين
تيغ لاداري زکس نصرت م خواهه تاشوي برتخت اعليٰ بادشاهه
لاجي ترار تو وٽ آهي. ٻئي کان مدد نه وٺ جيئن تون اعليٰ تخت جو بادشاهه ٿئين
نفس خود راقتل کن اين خوک را، تا حضور نور بيني بوملا
پنهنجي نفس سوئر کي قتل ڪر. ته نور جوحضور ظاهر ظهور ڏسين
تاپسند طبغ شاهه آئي دلا ناز انعام خدا يابي بقا
ائين ڪندين ته بادشاهه جي طبع کي پسند ايندين ۽ خدا جي انعام سان بقا حاصل ڪندين.
محو گردند جمله عصيانت همه چون به بيني شاهه راتو دم دمه
تنهنجا سڀ گناهه ميٽجي ويندا. جڏهن بادشاهه کي دم دم سان ڏسندين
بخت بالا توبرون ازحد حساب ، شاهه عاليجاهه باشي در لقاب.
تنهنجو بخت حد کان وڌي ويندو. پوءِ تنهنجو لقب شاهه عاليجاه ٿيندو.