تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

سُرندائي جي ڳالهه

سنڌو نديءَ جي ڇوڙ وٽ. سمنڊ جي ڪناري ڀرسان ڪافي جهنگ ۽ ٻيلو آهي. پوءِ ان ٻيلي ۾ ڪٿان ڪٿان جون مينهون اچي ٻيلي ۾ رهن. پوءِ اتي ٽاهڙ ٿي وڃن انهن جي پڪڙڻ لاءِ شوقين اچن ۽ دونهي ڪري هوريان هوريان مينهن کي هيرائي ڪاهي. اچن ۽ ڌارين ۾ هڪڙو لهڻو نالي شر هو. جيڪو سرندو به وڄائيندو هو. گهمندي گهمندي ان ٻيلي ۾ ويو. رات جو اتي هن ققنس پکيءَ جو آواز ٻڌو. آواز ٻڌڻ سان بيهوش ٿي ويو. ان آواز سان جهنگ جا پکي به اهڙا بيهوش ٿي ويا. جو هٿن سان کڻي وٺجن.جڏهن لهڻو هوش ۾ آيو ته ققنس پکيءَ جي آواز وارو نمونو سرندي ۾کڻي وڄائڻ شروع ڪيائين. هت اسان وٽ به آيو هو ۽ اچي ان طرز سان سرندو وڄايائين ته ساري ڪچهري زار زار روئڻ لڳي ۽ ذري گهٽ بيهوش پي ٿيا. ته کيس ڪچهريءَ وارن منع ڪئي پوءِ بس ڪيائين.
رب العالمين جيڪي آواز آسمان ۾ لڪايا آهن. جيڪڏهن اهي آواز هن جهان وارا ٻڌن ته مست ۽ چريا ٿي وڃن پوءِ هي ڪثرت جو جهان هلي نه سگهي جيڪي فقير ذڪر سان حق جو وصل ڪن ٿا. اهي اِهي آواز ٻڌن ٿا. تڏهن اهي فقير ظاهري آواز سان ذوق ٿا رکن ۽ دنيا تان هٿ کڄي ٿو وڃين. سروز اهڙي شيءَ آهي.جنهن لاءِ حضرت رسول الله ﷺ جن المساع معراج الاولياءَ فرمايو آهي.
بيت
هرکه ازخود رفت داند اين سرود کرد معراج الاهي از وجود
جيڪو پاڻ کان ويو سو ان کي سمجهندو ان وجود مان نڪري خدائي معراج ڪيو.
اوچه داند که اندرين جسم فنا . غرق باشد اونه شداز خود جدا.
جيڪو هن جسم ۾ فنا ٿي ويو اهو ڇا ڄاڻندو اهو غرق ٿي ويو ۽ پاڻ کان جدا نه ٿيو.
اين سرو داز لامکان نئي ازمکان، لامکان شد نغمه گاه عارفان
هي آواز هن جهان جو نه آهي لامڪان جو آهي لامڪان عارفن جي ڳائڻ جي جاءِ آهي.
از شنيدن نغمه گردند عاشقان نيم بسمل مرغ جان سالکان
ان راڳ جي ٻڌڻ سان عاشق اڌ ڪٺل پکي وانگر ڦٿڪن ٿا.
ازتپش او همچون ماهي درمثال از، سرود قدس ذات ذوالجلال
ان تاءَ کان مڇيءَ وانگر ٿين ٿا ذات ذوالجلال جي آواز ٻڌڻ سان
زاهد چون خشک جان بي اثر اوچه داند ذوق ذاتي بي خبر
زاهد سڪل جسم وانگر بي اثر آهن. اهي بي خبران ذاتي ذوق کي ڇا ڄاڻن.
زاهدان ديوار ريان بس چون جمود اونه گرده عبراز خاکي وجود.
زاهد بيٺل ڀت وانگر آهي انهن خاڪي وجود مان عبور ڪونه ڪيو آهي.