تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

پٺاڻن جي ٿڪل گڏهه جي ڳالهه

لاڙ مان پٺاڻ لڏو کنيو پي آيا. سندن لڏ وارا اٺ ۽ گڏهه ڏاڍا ڏٻرا هئا جڏهن مکيءَ جي ٻيلي وٽان لنگهيا ته گاهه ڏسي اٺ ۽ گڏهه ٻيلي ۾ ڇوري ڇڏيائون
اهي جانورٻيلي جُڦو گاهه کائي بُنڊ ٿي پيا. ٻارهين مهيني اهو پٺاڻن جو لڏو اتان اچي لنگهيو.گڏهه انهن جي ٻولي سڃاڻي اٺ کي چيو ته مون هينگ ٿي اچي اٺ چيس ته ڏاڍا سکيا ٿا گّذاريون .هينگ نه ڪر جو ساڳيا بار ڍوئڻا پوندا. گڏهه نه مڙيو وٺي هينگ ڪيائين ته پٺاڻن چيو ته وارو ڪيو پروڪو ٿڪل گڏهه اڃا اتي موجود آهي آخر گڏهه ۽ اٺ کي هٿ ڪيائون .ساڻن ٻيو اٺ ٿڪل هو. ان جو بار به گڏهه تي کڻي رکيائون ته گڏهه ٿڪجي ويهي رهيو. وري جيڪو اٺ سنگتي هيس. ان تي بار۽ گڏهه رکيائون جڏهن روهڙيءَ پهتا ته اٺ گڏهه کي چيو ته يار مون کي ڪڏ ٿو اچي جيئن توکي هينگ پي آئي ائين چئي اٺ وٺي جو ڪڏ ڏنو ته گڏهه مٿئون جو ڪريو ته ٽن هنڌن تان گڏهه جي چيلهه ڀڄي پئي ۽ پٿرن تي اچي ڪريو سو ميڄالو به چٿجي پيس. ۽ مري ويو. ان طرح گڏهه ڳجهن ۽ ڪتن جو کاڄ ٿيو.
فارسي چوڻي: کردني خويش آمدني پيش
يعني ،جهڙي ڪرڻي تهڙي ڀرڻي.
مطلب ته هي جهان مکيءَ جو ٻيلو آهي. ان ۾ روح اٺ آهي ۽ گڏهه نفس اٿس ٻيئي گڏ ٿا رهن جڏهن ٿڪل گڏهه کي دنيا جا ڍو ٿا ٿين ته هو خوديءَ جي هينگ ٿو ڪري اٺ ويچارو به ان جي ڪئي ۾ ٿو لوڙي پوءِ جنهن مهل روح نفس جي بار کان تنگ ٿو ٿئي ۽ موت جي جبل تي ان نفس گڏهه کي ٿو اڇلي ۽ خيالات جا ڪتا ۽ ڳجهان کائي ٿا وڃنس

بيت
نفس تست آن لاغر خرنموي، گاهه خور ده احمق وجسم قوي
تنهنجو نفس ڏٻرو گڏهه آهي. گاهه کائي اڍنگو ۽ سگهو ٿو ٿئي
ازخودي آواز من من ميکند اندرون من جسم رابرهم زند
خوديءَ کان مان جي هينگ ٿو ڪري. ان خوديءَ سان جسم کي پرزه پرزه ٿو ڪري.
گرخرمسکين شود درمرغ زار، تاعمر نامش نه گيرند يار کنار
جيڪڏهن ساوڪ ۾ گڏهه مسڪين ۾ ماٺ ۾ هجي ها ته ساري عمر ڪير نالو ڪونه وٺيس ها.
هر کس برلا غر رحم کند. ور رودا اندر خودي ظلم کند
جيڪڏهن ڪو ڏٻري تي قياس ڪري چاريندس ته خودي ڪندو ۽ ظلم ڪندو
گرشود مسکين نه گويد کس اورا ليک هستي يش بگير اندز جا
غريب هوندو ته ڪير به نه چوندس. هستي ڪيائين ته ان جاءِ تان ڪيرائيندس
مي نه داني اين خرخواه را، رئو کئي بيني تووجهه الله را.
هن خودي واري گڏهه کي نٿو سڃاڻين ته پوءِ الله جو منهن ڪيئن ڏسندين
چونکه با اين خرخجل خو کردئي، زين سبب از ذات حق در پرده ئي
جڏهن جو گڏهه سان شرمساري واريون عادتون ڪيون اٿئي ان ڪري حق جي ذات پرده ۾ اٿئي
چون به ميري خرشوي تو لاابال ، خرنه باشد ماند باقي ذوالجلال
جڏهن مري نڪرندين جسم مان ته بي پرواهه ٿيندين پوءِ گڏهه هوندوئي ڪونه صرف ذات ذوالجلال هوندو.