تصوف

روح الا عظم

ھي ڪتاب فقير عطا فولادي پاران فقير شمس الحق عطا فولادي جي نگراني ۾ سھيڙيو آھي.
حضرت فولاد علي فقير جو ڪتاب ”روح الا عظم“سنڌي ادب ۽ تصوف تي بي مثال ڪتاب آهي. هي ڪتاب تصوف جي راهه ۾ هڪ روشن مينار مثل آهي. هن ڪتاب ۾ فقير صاحب نھايت خوش اسلوبيءِ سان فقر، فقيري کانسواءِ علم الشريعت علم الطريقت ۽ علم الحقيقت ۽ علم المعرفت جي ڀليءَ ڀت تشريح ڪئي آهي. طلب طالب ۽ مطلوب جي منازل جون قرآن حديث نبوي ﷺ ۽ دلائل مثنوي مولانا جلال الدين روميءَ صاحب سان شرحون بيان ڪرڻ ۽ قدم بہ قدم هر هڪ ڏاڪي تي هلڻ قدم رکڻ ۽ جان نفس نادان جي گرفٽ کان بچائڻ عروج جي منزل تائين پهچڻ لاءِ واضح دليل شامل حال آهن.
Title Cover of book روح الا عظم

حضرت بهلول داناءُ

حضرت بهلول داناءَ کان پڇيائون ته بغداد شهر ۾ ڪيترا سياڻا آهن ۽ ڪيترا چريا آهن؟ پاڻ جواب ڏنائين: سياڻو ڪو ڪو آهي ٻيا ڪل چريا آهن. ڇو ته جيڪي نفس ۽ سڌن جا فرمانبردر آهن، سي سڀ چريا آهن. سياڻا صرف اهي آهن. جن نفس جي مخالفت ڪري الله اثبات ڪيو آهي۔
آدمين کي الله دنيا ۾ سانگ تي موڪلي تاڪيد به ڪيو آهي ته مونکي ياد ڪجو. منهنجي عبادت ڪجو ۽ نفس جي مخالفت ڪجو. مگر جي ماڻهو هت آيا ته جڌي ۽ کاڌي پيتي ۾ جنبي ويا. الله کي سينڍئي ڪونه ٿا ڏين. ڪل عقل ۽ شهباز اهو آهي جنهن الله اثبات ڪيو.
الله تبارڪ وتعاليٰ حضرت دائود عليه السلام کي نبي ۽ زمين تي بادشاهه ڪري موڪليو ۽ حڪم ٿيس ته ماڻهن تي حڪمراني ڪر ۽ انصاف ڪجانءِ متان نفس جي تعبيداري ڪرين. اهي مون کان گمراهه ڪندءِ الله نبين کي به سڌن ۽ نفس جي پويان لڳڻ کان منع ٿو ڪري ڇو ته سڌون حرام ۽ گناهه جو منڍ آهن. مگر افسوس جو سارو جهان سڌن جي پويان آهي. سي وري فقيرن ۽ عارفن تي ٽوڪون ٿا ڪن. فقيرن الله اثبات ڪيو ۽ سنڌن کان آزاد آهن. تنکي سڌڙين جون ٽوڪون ڇا ڪنديون.

بيت شيخ عطا رحه

چون شتر مرغ شناس نفس را، نئي کشد بارونه پرد برهوا
گر به پرگوئيش بگويد اشترام، ورنهي بارش بگويد طائرم
گربه طاعت خوانيش سستي کند، ليکه اندر مصيت چستي کند
نفس را آن بهه که درزندان کني، هرچه فرمايد خلاف آن کني

نفس کي اُٺ پکي سمجهه. نه بار کڻندو نه هوا تي اڏرندو.
جي چئبس ته اُڏر ته چوندو اٺ آهيان. جي بارکڻائبس ته چوندو پکي آهيان.
عبادت تي سڏبس ته سستي ڪندو. مگر گناهه ڪرڻ ۾ تڪڙ ۽ چالاڪي ڪندو.
نفس کي قيد ڪرڻ چڱو آهي. جيئن چوئي ته ان جي ابتڙ ڪر.