پيرن بزرگن جي معرفت ۽ منزل سڃاڻڻ
الحديث: ان اوليائي تحت قبائي لا يعرفهم غيري.
يعني بيشڪ اولياءَ منهنجي قبا هيٺان لڪل آهن انهن کي مون کانسواءِ ڪونه ڪونه سڃاڻندو. ان حديث مطابق جيڪڏهن حضرت رسول خدا هي جسم اختيار ڪري اچي ته هاڻوڪا عام مسلمان ساڻس وڙهندا ڇو ته انهن ڪوثر جو جام نه پيتو آهي. اهو ڪوثر وارو درياهه هر هڪ آدميءَ وٽ وهي ٿو. مگر انهن جا مرشد انڌا آهن جو مريدن کان ڏن وٺي پنهنجو پيٽ ڀرين مگر هنن مريدن کي ڪوبه رستو نه ڏسيو. پاڻ به انڌا ته سندن مريد به انڌا. مريدن کان پئسه وٺي ليپ پيا گهرائين پوءِ مريد جي گهر وڃي چونڊ ڀاتي تاڙي پوءِ مريد کي ڀڄائين ته وڃ جو فلاڻي هنڌ اسان جو کيس وسري ويو آهي. سو کڻي اچ مريد کي موڪلي پوءِ اهو ڏن وٺو مرشد گهر ۾ ڊيٻڪ هنيون ويٺو هوندو. پوءِ ساڻوٿيڻ کان پوءِ ٿڪان ايٺو اڇلي. لڄ کان تڙ به نه ڪري مريد پاڻي به نبيءَ جي ننهن ٿيڻ لاءِ مٿا پيئي ڏئي صبح جو نڪرڻ وقت مريد کان ڏن گهري. ڄٽ وٽ ان وقت ڏن ڏيڻ لاءِ ڪي به ڪونه هجي. پوءِ جنهن مريدياڻي ليپ جو مزو ورتو سان پنهنجي نٿ لاهي مڙس کي ڏئي ته وڃ ماريا مرشد کي ڪجهه ته ڏي جو نانگ به ٻارهين مهيني کل لاهيندو آهي. مرشد سائين ڪارو نانگ اٿئي پاڻ کي پٽائيندين ڇا. خليفو وري پير کي سارهيندو ته سائين هڪ دفعي ڳوهه مان پلو ڪري وڌو هو. اٺ جي ليڏڻن مان لڏون ڪيا هئائين نر اٺ ڏهي ان جو کير پاڻ پيتو هئائين. جنهن کي عام ماڻهو ڪرامت پيا سمجهن حديث: وجعلنا شيخ الناقص انسان کما جعلنا رجيم الشيطان.يعني اسان جوڙيا. آهن ناقص مرشد انسانن جا جيئن اسان تڙيل شيطان جوڙيو آهي اهڙي مريدياڻي جنهن پنهنجي نٿ لاهي مرشد کي ڏن ڏنو هو اها هر مهيني جو پهرئين سومر تي مرشد جي درگاهه تي پيئي ويندي يا ته ڇوڪر جي جهنڊ باسيندي بهاني سان پيئي ويندي. مڙس کي چوندي ته ماريا مرشد جي درگاهه تي منهنجو پنڌ باسيل آهي. نه هلندين ته نقصان ٿيندءِ پوءِ اهو مريد ڪتي وانگر درگاهه تي ٻڌو ويٺو هوندو. مريدياڻي ٻانهن هڻي حاويليءَ ۾ هلي ويندي پير. به لاهور وارا ليپ لايون ويٺو هوندو جيڪو مريدن جي ڏن مان گهرايو هئائين.
هڪ دفعي ڪنهن پير جي خليفي ڳالهه ڪئي ته هڪ سال ڪنهن مريد پير جي دعوت ڪئي پير. موٽر تي چڙهيل وٽس آيو. رات اچي مريدن وٽ ترسيو. مريدن ڏٺو ته شام جو سندس ڀرسان گلويون. سانڊا، نر گلويا، سانهه جن جا پيٽ چيريل هئا ۽ سڳن ۾ ٽنگيل هئا خليفه کان ڪنهن پڇيو ته جنهن ٻڌايو ته پير صاحب انهن گلوئن ۽ مينهن وسائڙن کي ترن جي تيل ۾ گڏي ليپ ٺاهي ڪنهن دنيادار مريدياڻي کي مزو وٺرائيدو. آهي پوءِ اها جيستائين جيئري هوندي تيستائين گهر جو سڀ مال ڳهه خليفه چيو ته پير سائين جي حوالي پيئي ڪندي آهي. ساري عمر گهمرو بند نه ڪندي خليفه چيو ته پير سائين جي حويليءَ ۾ ٻه بنگلا آهن هڪ گهر جي ڀاتين لاءِ ٻيو خاص مريدياڻين لاءِ ٺهيل آهي.
پير ٻانهيءَ کي سمجهائي ڇڏيندو آهي ته جيڪا دنيادار ۽ ڳهن واري مريدياڻي ڏسين ته ان کي پنهنجي خلاصي ڪمري ۾ موڪليندي ڪر. پير صاحب جي خلاصي ڪمري ۾ وڇايل هنڌ طول وهاڻان ۽ ڪوچ ميزون ۽ انهن تي کاڌي پيتي جو سامان رکيل هوندو آهي. مريدياڻي اچڻ سان وڃي آهلندي سندس مڙس اوطاق ۾ انتظار ۾ ويٺو هوندو آهي. نه ڪو سڏ ڪرڻ وارو نه سڏ ڏيڻ وارو. پوءِ پير ۽ مريدياڻي يعني ٻانهو ۽ ڌڻي پيا ڳن ڏين اها ڳالهه هڪ پڪي خليفي ڪئي جنهن ان حالت ڏسڻ بعد ان پير تان ويساهه کنيون. مگر اڃا به چيائين ته آسري ۾ هجون ته مان پير الله رسول جي ڳالهه ٻڌائي. آخر سمهڻيءَ جو پير وات کوليو. ۽ خليفي کان پڇيائين ته زائفان اڳ ۾ انزال ڪندي آهي يا مرد؟ خليفو چوڻ لڳو ته سائين زائفان. وري پير چيو ته زائفان جي ساري بدن ۾ شر شر ٿيندي آهي. انزال وقت. مريد چيو ته ٻڌڻ سان ٺري پياسون. جيڪو مون دعوت تي خرچ ڪيو هو سو به حرام ٿي ويو. ان کان پوءِ پير سمهي پيو صبح جو منهجي پٽن جون زالون سينگار ڪري پير کي پيرين پوڻ ويون موٽڻ مهل مون کانئن پڇيو ته توهان مان پير صاحب کي ڪهڙي وڻي. ڪنهن سان انجام رکيائين جنهن تي منهنجا پٽ مون سان وڙهڻ لڳا مون چيو مانه ته پير وٽ ڳالهه ئي جماع جي پي هلي.
صبح جو پير مان جان ڇٽي. موٽر تي چڙهي هيلو ويو.
حديث: قال الرسول من احب شيءَ فاکثر ذکره
يعني جيڪو جنهن شيءَ سان محبت ڪندو ته ان جي گهڻي ڳالهه ڪندو پير جي به جنهن شيءَ سان محبت هئي سا ڳالهه زبان مان ٿي نڪتس.
بيت
پير صاحب سڀ ڀلارا نيڪنام، قدرتن کي آهه مريدن جو تمام.
۽ مريدياڻن جا آهن غمسگار. قرب جا ڪوڏيا ڪيئي هن قربدار.
قبر محشر جو ذمون پيرن کيو، پوءِ ڄٽ جو ڇا زياده ٻيو ويو.
پير صاحب خوش مريدياڻي به چاڪ، ڄٽ به خوش چهڙو ٻاهر آ منجهه اوطاق.
پير صاحب سونهارا ۽ ڀلا، دير منهجهه مريد کائي ٿو کلا.
جا مريدياڻي سخي آهي صفا، روڪ روپئي جي نه ڏين ٿا هو جفا.
گس تي لانگهو ڪرن. ٿا واهه جو اصل کان رستو اٿن هن راهه جو.
پير صاحب ڪوڪا پنڊ به پڙهيل ٿين ٿا. جيڪا مريدياڻي پيرين پون ايندي ته ڪوڪا. پنڊ مان تاريخ ڪڍي هٿ ڊگهو ڪري پٺيءَ تي ڌڪ هڻندا. يعني پٺي ٺپوريندا.ٿوٻيءَ جي ڌڪن سان مريدياڻي جو ڪم لگهي ويندو. جيئن شنباڻي واپاري ٻڪريءَ جي رڳ جاچيندو آهي.اهي پير مريدياڻي کي مائي اصل نه سڏيندا نه وري سندن مٿي تي هٿ رکندا ٿوٻي تي ڌڪ هڻي چوندا ته مريدياڻي خوش آهين چڱي ڀلي نوبتي پوءِ اها مريدياڻي هر مهيني مڙس کي تنگ ڪندي ته ماريا ضرور سائين ڏي هل جو منهنجو پنڌ باسيل آهي جيڪڏهن مڙس نه هلندس ته گوگائي مرچ کي ڌاڳو ٻڌي ٻار کي مرچ ڳئي ۾ وجهندي ۽ ٻار روئڻ بند نه ڪندو. پوءِ چونديس ته ماريا ٻارکي دعا لکرائي ڏيون هاڻي ته هل پوءِ لاچار ڄٽ هلندو پير وٽان موڪلائڻ مهل مائي ڌاڳي کي ڇڪ ڏيئي مرچ کڻي ٻاهر ڪڍندي ۽ ٻار ماٺ ڪري ويندو. پوءِ مائي مڙس کي چوندي ته ماريا ڏس سائين ڏي آيو آهين ته ٻار به خوش ٿي ويو آهي.
پيريءَ کان پري ٿي. بزرگيءَ کان بيزار
گهيرا اهوئي گهڙ ته ملين تون مطلوب کي