نتشي جو سپرمين ۽ سندس ڏک
وفات کانپوء سندس ڀيڻ ايلزبيٿ پيراگوائي مان واپس اچي سندس سچي ڪم کي پنهنجي قبضي ۾ ڪري ڇڏيو هو. ايلزبيٿ جيتوڻيڪ نتشي جي ڪم کي دنيا آڏو آڻڻ ۾ هڪ ڪردار ادا ڪيو آهي پر هو شروع کان ئي هڪ يهودي دشمن عورت هئي ۽ هن نتشي جي ڪم کي به پنهنجي ان مقصد کي اڳتي وڌائڻ لاء استعمال ڪيو. پر نتشي پاڻ نه رڳو يهودي دشمن نه هو پر اهڙن ماڻهن کان سخت نفرت ڪندو هو. نتشي پنهنجي جرمن شهريت تان هٿ کنيو هو ۽ گھڻو عرصو اٽلي ۽ سوئٽزر لينڊ جي مختلف شهرن ۾ گذاريو هو پر هن انهن ملڪن جي شهريت به حاصل نه ڪئي هئي. بهرحال نتشي کي نازين پاران پنهنجن مقصدن لاء استعمال ڪيو ويو ۽ ان جي عيوض ايلزبيٿ کي هٽلر پاران گھڻي پزيرائي ۽ انعام مليا.
ليکڪ ان ناول ۾ نفسياتي علم ۽ نفسياتي علاج جي حوالي سان اوڻويهين صدي جي اهم ترين دور جو جائزو ورتو آهي جڏهين آسٽريا جي شهر ويانا ۾ نتشي، نفسياتي علاج جي بانين مان هڪ ڊاڪٽر جوزف بروير ۽ نفسيات جو نوجوان شاگرد سگمنڊ فرائڊ هڪ جاء تي گڏ ٿين ٿا ۽ مختلف مسئلن تي خيالن جي ڏي وٺ ڪن ٿا. هي ناول حقيقي ۽ خيالي ڳالھين تي ٻڌل آهي. فرائڊ جي حوالي سان ليکڪ جو چوڻ آهي ته ممڪن آهي ته فرائڊ سان نتشي جي ملاقات نه ٿي هجي پر اهو ممڪن ناهي ته فرائڊ نفسياتي علاج جي حوالي سان سندس خيالن کان متاثر نه ٿيو هوندو. جيتوڻيڪ فرائڊ لاڳيتو اهو چوندو رهيو ته هن نتشي کي نه پڙهيو هو. سندس مقصد اهو هو ته نفسياتي علاج جي باني جو اعزاز وٽس ئي هجي ۽ ائين نه ٿئي ته سندس لاء چيو وڃي ته هو نتشي کان متاثر هو. فرائڊ چوندو هو ته آئنسٽائن لاء نيوٽن جهڙا پيشرو موجود هئا پر کيس پنهنجو دڳ پاڻ ٺاهڻو پيو. بهرحال نتشي جي حوالي سان اها هڪ وڏي بدقسمتي آهي ته نفسياتي علاج جي حوالي سان کيس ڪا خاص اهميت نه ڏني ويئي.
اهو سڄي يورپ ۾ يهودين خلاف سخت نفرت جو دورهو ۽ انهن سان هر معاملي ۽ شعبي ۾ امتيازي ورتاء ڪيو ويندو هو. اها ساڳي ڳالھہ ڊاڪٽر جوزف بروير ۽ سگمنڊ فرائڊ سان به هجي ٿي جن کي رڳو يهودي هئڻ ڪري گھڻن عهدن ۽ مراعاتن کان محروم ڪيو وڃي ٿو.
ڊاڪٽر جوزف بروير ويانا جي اهم ۽ قابل ڊاڪٽرن مان هو. سرڪار جي مڃتا ۽ تحقيق جي سهولتن نه ملڻ جي ڪري هو پنهنجي خانگي پرئڪٽس ڪندو هو ۽ گھر ۾ ليبارٽري وغيره قائم ڪري پنهنجي تحقيق جو ڪم ڪندو هو. هڪ ڀيري جڏهين هو اٽلي جي شهر وينس ۾ پنهنجي زال سان موڪلون ملهائي رهيو هو ته ساڻس هڪ روسي نوجوان عورت اوم سلوم ملاقات ڪري ٿي. هو ان عورت جي سونهن، بيباڪي ۽ اعتماد مان متاثر ٿئي ٿو. هو عورت کيس ٻڌائي ٿي ته سندس شهرت ٻڌي هتي وينس ۾ ساڻس ان ڪري ملاقات ڪرڻ آئي آهي ته معاملو نهايت اهم ۽ فوري نوعيت جو آهيِ ۽ جرمن فلسفي جو آئيندو خطري ۾ آهي. هو کيس ٻڌائي ٿي ته هو نتشي جي دوست آهي. سندس دوست پال ري، نتشي ۽ هو پاڻ ۾ دوست هجن ٿا. شروع ۾ نتشي منجھس دلچسپي وٺڻ شروع ڪئي ۽ کيس شادي جي آڇ به ڪئي جنهن کي هن پوء واپس ورتو جڏهين ته هو پاڻ به شادي وغيره جي معاملي ۾ دلچيسپي نه ٿي رکي ۽ هڪ آزاد زندگي گذارڻ چاهي ٿي.
هو ڊاڪٽر کي ٻڌائي ٿي ته نتشي کي ساه جي بيماري آهي ۽ ايستائين هو يورپ جي لڳ ڀڳ چوويه ڊاڪٽرن جي علاج هيٺ رهيو آهي پر کيس ڪٿان به فرق نه پيو آهي. هن وقت هو ٻئي ڪنهن به ڊاڪٽر وٽ وڃڻ نه ٿو چاهي. هو تمام گھڻو مايوس آهي ۽ آپگھات متعلق سوچي رهيو آهي. اوهان ان کي علاج لاء قائل ڪيو پر کيس اها خبر نه پوڻ گھرجي ته ڪو ان سلسلي ۾ مون اوهان سان رابطو ڪيو هو. ڇاڪاڻ ته هو هاڻي مون کي پسند نه ٿو ڪري ۽ مون سان سندس ڪو سڌو لاڳاپو به ناهي.
نتشي ان وقت سوئٽزرلينڊ جي شهر باسل ۾ رهي رهيو هو. هو هتان جي يونيورسٽي ۾ پڙهائيندو هو پر بيماري جي ڪري کيس اها نوڪري ڇڏڻي پئي هئي. اوم سلوم اڻ سڌي ريت نتشي جي دوستن کي کيس علاج ۽ ويانا ۾ ڊاڪٽر بروير سان ملڻ لاء راضي ڪرڻ لاء چئي ٿي. انهن جي اصرار تي نتشي نيٺ هڪ ڏينهن ڊاڪٽر بروير جي ڪلينڪ ۾ اچي پهچي ٿو. ساڻس ڳالھہ ٻوله ڪندي ڊاڪٽر کي محسوس ٿئي ٿو ته سندس مريض گھٽ ڳالھہائڻ وارو ماڻهو آهي ۽ جلد پنهنجو انت ڪنهن کي نه ڏيندو آهي. ڊاڪٽر ان سلسلي ۾ پنهنجي دوست سگمنڊ فرائڊ ۽ هڪ ٻئي ڊاڪٽر دوست سان صلاح ڪري ٿو ۽ مختلف طريقا ۽ تدبيرون استعمال ڪري ٿو پر ان جو ڪو کڙتيل نه ٿو ڪري. ڊاڪٽر کيس مهينو کن اسپتال ۾ داخل ٿيڻ لاء چئي ٿو ته جيئن سندس مڪمل علاج ٿي سگھي. جڏهين نتشي معاشي تنگدستي ڪري ان لاء راضي نه ٿو ٿئي ته ڊاڪٽر کيس علاج جو سڄو خرچ پاڻ کڻڻ جي آڇ ڪري ٿو.
ڊاڪٽر کي ان وقت جڏهين نتشي کانئس ناراض ٿي باسل واپس وڃڻ لاء ويانا جي هڪ گيسٽ هائوس ۾ ترسيل هجي ٿو ته هڪ ڀيري اڌ رات جو گيسٽ ھائوس جو مالڪ سندس گھر تي اچي کيس ٻڌائي ٿو ته نتشي جي طبيعت سخت خراب آهي. هو جڏهين اتي پهچي ٿو ته بيهوشي جي ڪيفيت ۾ سندس وات مان منهنجي مدد ڪيو، منهنجي واهر ڪيو جا اکر نڪرن ٿا. ان سان هو سمجھي ٿو ته هي شخص ظاهري طور جيترو خشڪ ۽ لاتعلق نظر اچي ٿو سندس اندر ايترو ئي ڏکويل ۽ اڪيلو آهي. ان موقعي تي ڊاڪٽر کيس آڇ ڪري ٿو ته هو سندس جسماني مرض جو علاج ڪندو جڏهين ته نتشي سندس ذهني مونجھارن جو علاج ڪري. ليکڪ نتشي کي هڪ نفسياتي علاج جي ماهر طور پڻ پيش ڪيو آهي جيڪو ساڳي وقت ڳالھہ ٻوله ذريعي پنهنجي معالج ڊاڪٽر بروير جي ذهني مونجھارن جو پڻ علاج ڪري ٿو. ڊاڪٽر هڪ پاسي پنهنجي زال ۽ پنهنجي گھر مان غيرمطمئن هجي ٿو ته ٻئي پاسي هو پنهنجي هڪ مريضه جي عشق ۾ ورتل هجي ٿو. دراصل هن جو مقصد پاڻ کي هڪ مريض طور پيش ڪري نتشي کي پنهنجي اندر اورڻ ۽ ڳالھہائڻ تي آماده ڪرڻ هو. پر کيس محسوس ٿئي ٿو ته نتشي جي صلاحن ۽ ڳالھائڻ سان کيس فائدو ٿي رهيو هو ۽ هو نيٺ ان طرح سان صحتياب ٿي وڃي ٿو.
نتشي ڊاڪٽر بروير جو علاج ڪندي پنهنجو اندر به اوري ٿو ۽ ٻڌائي ٿو ته سندس پي ننڍي هوندي گذاري ويو هو ۽ گھر ۾ رڳو ٽي عورتون، سندس ماء، ڀيڻ ۽ ڏاڏي هونديون هيون جن سان هو گھڻو ويجھو نه هوندو هو ۽ نه ئي انهن کي پسند ڪندو هو. سندس عورت سان نفرت ڪرڻ جو اهو هڪ اهم ڪارڻ هو. ساڳي وقت هن جيتوڻيڪ اوم سلوم سان ظاهري طور نفرت جو اظهار ڪيو ٿي پر اندر ۾ ان لاء چاهت موجود هئي جيئن ڊاڪٽر بروير جي پنهنجي مريضه برٿا لاء هئي. هو ٻڌائي ٿو ته سندس ڪو اهڙو دوست ناهي جنهن سان هو پنهنجو اندر اوري سگھي.
ڊاڪٽر بروير کيس ٻڌائي ٿو ته هو سندس علاج سان مڪمل صحتياب ٿي چڪو هو ۽ گھڻن مونجھارن مان آجو ٿي چڪو هو. هو کيس چئي ٿو ته پاڻ ٻنهي جو ڪم ته ٿي چڪو آهي پر هو هاڻي منهنجي گھر ۾ منهنجي مهمان طور رهي سگھي ٿو جتي کيس لکڻ پڙهڻ جي هر سهولت ميسر هوندي. پر نتشي ان کان انڪار ڪري ٿو ۽ اتان اٽلي لاء روانو ٿي وڃي ٿو.
ليکڪ اهو ٻڌايو آهي ته نفسيات دان مريض سان ڳالھائڻ ۾ رڳو ان جو علاج نه ڪندا آهن پر گڏوگڏ پنهنجن مونجھارن کي به دور ڪندا آهن. ڳالھہ ٻولھه ذريعي اهو علاج مريض ۽ معالج ٻنهي لاء فائديمند ثابت ٿيندو آهي.