پيار، شادي ۽ ايران کان واپسي
اهي ٻيئي باقاعدي شادي ڪرڻ کانسواءِ زال مڙس وانگر رهڻ لڳن ٿا جنهن ڳالھه کي سندن مائٽ به ڪجھ رد ڪد کان پوء قبول ڪن ٿا. مسئلو ان وقت پيدا ٿئي ٿو جڏهين موهاني پيٽ سان ٿئي ٿي. اهي آمريڪا يا يورپ جي ڪنهن ملڪ ۾ هجن ها ته اهو ڪو وڏو مسئلو نه هو پر ايران ۾ اهو مذهبي لحاظ کان هڪ ڏوه هو ۽ ان جي لاء سزائون مقرر هيون جيڪي ملڪ جي مختلف علائقن ۾ اهڙن ڏوهن جي مرتڪب ماڻهن کي ڏنيون وينديون هيون. ان جو رڳو هڪ ئي حل هو ته اهي ٻيئي باقاعدي نڪاح ۽ شادي ڪن. پر جڏهين هو شادي جي دفتر وڃن ٿا ته کين ٻڌايو وڃي ٿو ته ڇوڪري لاء سندس پي جي اجازت ضروري آهي. هو کين ٻڌائين ٿا ته اهي ٻيئي عاقل بالغ آهن ۽ پنهنجي ليکي فيصلا ڪري سگھن ٿا. پر سندن ان ڳالھہ کي نه ٿو مڃيو وڃي. ان سلسلي ۾ مسئلو اهو هجي ٿو ته موهاني جو پي ملڪ کان ٻاهر هجي ٿو ۽ ان جو ترت موٽڻ جو ڪو امڪان نه ٿو هجي. ان وچ ۾ سندس چاچو چئي ٿو ته وٽس پنهنجي ڀاء جو پاور آف اٽارني آهي جنهن ۾ کيس اختيار ڏنا ويا آهن. پر ان کي ڏسڻ کانپوء نڪاح جو رجسٽرار اهو چئي انڪار ڪري ٿو ته اهو رڳو ڪاروباري معاملن ۽ جائداد متعلق آهي. نيٺ کين مقرر في کان ڪجھ پئسا وڌيڪ رشوت طور ڏيئي اهو معاملو حل ڪرڻو پئي ٿو. نڪاح کان اڳ اهو ضروري هوندو آهي ته ٻنهي گھوٽ ۽ ڪنوار کي زندگي گذارڻ متعلق سرڪاري سطح تي مختلف صلاحون ۽ مشورا ڏنا وڃن. ان سلسلي ۾ انهن کي حمل روڪ جي مختلف طريقن متعلق پڻ ٻڌايو وڃي ٿو. موهاني ۽ عرش کي به ان مرحلي مان گذرڻو پيو.
ان کانپوءِ شادي ۽ دعوت جي انتظامن متعلق سوچيو وڃي ٿو. ڪنوار جي ميڪ اپ ۽ کاڌي جي انتظام جي سلسلي ۾ ملڪ ۾ مختلف ادارا هجن ٿا. ان سلسلي ۾ جڏهين هو پنهنجن واقفڪارن جي چوڻ تي ڪجھ نالي وارن ادارن سان له وچڙه ۾ اچن ٿا ته کين خبر پئي ٿي ته انهن جا خرچ سندن پهچ کان ٻاهر هئا. بهرحال هو پنهنجي پهچ سارو ان جو بندوبست ڪن ٿا. ان سلسلي ۾ ٻيو مسئلو اهو سامهون اچي ٿو ته حڪومت پاران شادي جي تقريب ۾ عورتن ۽ مردن جي گڏ هئڻ تي پابندي هجي ٿي. ان جو هڪ حل ته ماڻهن اهو ڪڍيو هو ته تقريب کانپوء ڪجھ ويجھن عزيزن ۽ دوستن سان گھر ۾ باقي رسمون وغيره ڪندا هئا جڏهين ته ڪجھ اهڙيون جايون به هيون جن جو پوليس وغيره سان ٺاه هوندو هو ۽ اهي ڪجھ وڌيڪ پئسن جي عيوض اها ضمانت ڏيندا هئا ته پوليس ان تقريب تي ڇاپونه هڻندي. بهرحال انهن سڀني ڳالھہين جي باوجود اها شادي ٿي ٿي وڃي.
ايران جي آسودن ماڻهن لاء ملڪ ۾ عيش ۽ آرام ڪرڻ جي گھڻي گنجائش ناهي. ان حوالي سان دبئي انهن جي لاء ڄڻ هڪ متبادل آهي. هڪ ته دبئي اتان ويجھو آهي ۽ ٻيو ته ايرانين جو ايڏو وڏو تعداد اتي گھمڻ ۽ خريداري وغيره لاء وڃي ٿو جو اهو ڄڻ ته ايران جو ئي هڪ حصو بڻجي ويو آهي. حڪومت پاران ان سلسلي ۾ ماڻهن تي ڪا پابندي ناهي ۽ ايران ايئر جون گھڻيون اڏامون اوڏانهن وڃن ٿيون. اهڙي ئي هڪ پرواز ايران عراق جنگ دوران آمريڪي ميزائل حملي جو نشانو بڻي هئي جنهن ۾ جهاز جا سڀ مسافر۽ عملو مري ويا هئا. بهرحال ان جي باوجود دبئي ڄڻ ته ايرانين لاء ملڪ جي گھٽ ٻوسٽ واري ماحول مان ڪجھ وقت لاء نڪرڻ جو هڪ ذريعو آهي.
حمل هوندي ليکڪا ڪجھ عرصي لاء موڪل تي گھر ۾ ئي هجي ٿي. هو پنهنجي حمل ۽ ٻي معلومات لاء انٽرنيٽ جو استعمال ڪري ٿي. پر کيس ان ڳالھہ تي گھڻي مايوسي ۽ فرسٽريشن ٿئي ٿي ته هڪ ته نيٽ جي رفتار نهايت آهستي هجي ٿي ۽ ٻيو ته حڪومت پاران گھڻين سائيٽس تي پابندي هجي ٿي ۽ اهي بلاڪ هجن ٿيون. جيتوڻيڪ ماڻهن وٽ انهن کي کولڻ لاء سافٽ ويئر وغيره هجن ٿا پر حڪومت وٽ به انهن جو ٽوڙ موجود هجي ٿو.
هو جيئن ته موڪلن تي هئي ان ڪري هن مسٽر ايڪس سان رابطو ڪرڻ مناسب نه سمجھيو. ان دوران کيس ٽائمز ميگزين پاران چيو وڃي ٿو ته جيڪڏهين ممڪن هجي ته هو پنهنجيون موڪلون مختصر ڪري ڪم شروع ڪري. هو ڪم ته شروع ڪري ٿي پر ساڳي وقت هو اهو به چاهي ٿي ته ڪنهن ريت سندس مسٽر ايڪس ڏانهن جوابدهي ۽ آڏي پڇا مان جان ڇٽي. ان سلسلي ۾ ايران جي انساني حقن جي حوالي سان نوبل انعام يافتا شيرين عبادي، جنهن سان هو سندس آتم ڪٿا تي گڏجي ڪم ڪري پئي، کيس صلاح ڏني ته هو مسٽر ايڪس کي ٻڌائي ته هو ڪنهن به نامحرم سان ملڻ مهل پنهنجي مڙس کي گڏ وٺي ايندي. هو کيس ٻڌائي ٿي ته سندس به ان طريقي سان ان پڇاڻي مان جان ڇٽي هئي. پر ليکڪا لاء اهو طريقو ڪارگر نه ٿو ٿئي ۽ مسٽر ايڪس ڪنهن به ريت ان ڳالھہ تي راضي نه ٿو ٿئي. ان جي بدران هو کيس ڌمڪي ڏئي ۽ ڊيڄاري ٿو ته سندس خلاف قومي سلامتي جي معاملن خلاف لکڻ جي حوالي سان انڪوائري انصاف جي وزارت ڏانهن ويل آهي ۽ ان سلسلي ۾ جلد ئي عدالت پاران کيس گھرايو ۽ فيصلو ڪيو ويندو. اها خبر سندس لاء نهايت پريشان ڪن هئي. کيس فوري طوربدنام ايون جيل جوخيال اچي ٿو. هو پنهنجن اهڙن دوستن ۽ واقفڪارن متعلق سوچي ٿي جن کي قيد ڪيو ويو هو، ايذاء ڏنا ويا هئا ۽ مٿن تشدد ڪيو ويو هو. کيس پنهنجي نئين ڄاول پٽ جو خيال اچي ٿو ته سندس گرفتاري جي صورت ۾ ان جو ڇا ٿيندو ۽ ان کي ماء جو کير ڪيئن ملندو ۽ سارسنڀال ڪيئن ٿيندي. هو ڳالھہ ڳالھہ تي ۽. در تي ڪنهن به آواز ٿيڻ تي ڇرڪي ٿي پئي. وقت گذري ٿو ۽ ڪجھ به نه ٿو ٿئي. هو پنهنجن ذريعن کان ان سلسلي ۾ پڇا ڳاڇا ڪري ٿي ته کيس خبر پيئي ٿي ته اهڙي ڪابه ڳالھہ نه هئي ۽ نه ئي سندس خلاف ڪابه انڪوائري وغيره هلندڙ هئي.ِ اهو مڙيئي کيس هراسان ڪرڻ لاء ڪيو ويو هو.
ايران جي تعليمي نظام ۽ پنهنجي گھر ۽ خاندان جي ماحول کي ڏسندي کيس اهو فڪر لاحق ٿئي ٿو ته ان صورتحال ۾ ٻار هڪ مونجھاري ۽ ٻٽي شخصيت جو شڪار ٿي ويندو. اسڪول ۾ حڪومت جي پاليسي موجب ٻار کي مذهبي اصولن ۽ طور طريقن مطابق تعليم ڏني ويندي هئي ۽ ان تي نه رڳو سختي سان هلڻ جي تلقين ڪئي ويندي هئي پر ٻارکان سندس ماء پي وغيره متعلق پڻ پڇيو ويندو هو ته اهي نماز روزي ۽ بين مذهبي فرضن وغيره جي پابندي ڪن ٿا يا نه. ان صورت ۾ هڪ سيڪيولر گھر جو ٻار يا ته اسڪول ۾ ڪوڙ ڳالھہائيندو ۽ يا وري اسڪول جي ماحول ۾ ٻين ٻارن ۽ استاد لاء اوپرو ٿي پوندو.
انهن سڀني مسئلن تي سوچيندي هو ٻيئي زال مڙس اهو فيصلو ڪن ٿا ته اهي ايران مان لڏي وڃي ڪنهن يورپي ملڪ ۾ رهن جتان موهاني لاء پنهنجي صحافتي ڪم لاء وچ اوڀر اچڻ به سولو هوندو، مٿس ايران جيان ايجنسين جو ڪو دٻاء به نه هوندو ۽ عرش پنهنجي پي ايچ ڊي به اطمينان سان پوري ڪري سگھندو. اهڙي ريت اهي لندن ۾ اچي رهڻ جو فيصلو ڪن ٿا.