اي ڪي بروھي
ايم ايچ پنهور پنهنجي آتم ڪٿا آپ بيتي جڳ بيتي ۾ هڪ ڌاڙيل جو قصو لکيو آهي. هو لکي ٿو ته ڳڙهي ياسين واري علائقي جي به هڪڙي ڌاڙيل جي مزيدار ڪهاڻي آهي. اهو به نسورو شيطان هو. عورتن جو دلدار هو ۽ ڪراچي، لاهور ۽ پشاور به پيو ايندو ويندو هو. ڌاڙو هڻي پئسا غريبن ۽ پنهنجن سينڌين ۾ ورهائي ڇڏيندو هو.سندس هڪڙي سنگتياڻي کي پوليس ٻڌو. هن انچارج سب انسپيڪٽر کي ماري ان جي سسي سکر جي ايس پي کي ڏياري موڪلي. پوليس هڪدم پوء ان عورت کي ڇڏي ڏنو. ان کي هڪ غريب ڇوڪر ٻڌرايو، جيڪو ڪنهن پوليس جي سپاهي جو پٽ هو. ان سپاهي کي پنج پٽ ۽ ڪجھ ڌيئرن جو اولاد هو. ڇوڪر پرائمري ۾ پڙهندو هو، کيس پنهنجي بيوه ماسي نپايو هو جيڪا ڌاڙيل جي سريت هئي. هڪڙي رات ڌاڙيل آيو ته ماٺ ۾ ڇوڪر کڻي ٻئي هنڌ تي سمهاري ڇڏيائين. پر ڇوڪر ننڍي وهي ۾ به ڏاڍو چالاڪ هو. اهو سڌو ڀڳو پوليس ڏي، پوليس کيس گرفتار ڪيو. اڳتي هلي ڪورٽ کيس ڦاسي جي سزا ڏني. پوليس ان تي رکيل انعام پاڻ کڻڻ پئي چاهيو. ڇوڪر سڌو ويو ضلعي جي ڪليڪٽر ۽ ايس پي ڏي. اهي ٻيئي انگريز هئا. کين ٻڌايائين ته ڪيئن سندس مدد سان پوليس ڌاڙيل کي ٻڌو هو. ڪليڪٽر ڇوڪر کي ۽ شايد پاڻ کي به ڪو انعام ڏيارڻ ٿي چاهيو. ان ڪري ڪليڪٽر ڇوڪر کي پهريائين سنڌ مدرسي ۽ پوء ڊي جي ڪاليج ۽ سنڌ لاء ڪاليج ۾ پڙهڻ لاء اسڪالر شپ ڏياري. اهو ڇوڪر پوءِ ناليوارو قانون دان، پاڪستان جي قانون جو وزير ٿيو. ان 1953 واري آئين ٺاهڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو، ڪيترين ئي بين الاقومي ڪانفرنسن ۾ پاڪستان جي نمائندگي ڪئي. ان اگر تلا ۽ ٻين ڪيسن ۾ شيخ مجيب الرحمان جو بچاء ڪيو. سندس نالو اي ڪي بروهي هو جيڪو پاڪستان جو چوٽي جو وڪيل هو. اها ڪهاڻي هن پاڻ ئي بيان ڪئي هئي. ان جو ذڪر مسٽر ناصر احمد فاروقي 1961 ۾ پنهنجي ڪتاب محبت ۽ موت جا رخ (Faces of Love and Death) ۾ ڪيو آهي۔ (P: 315-316)