قصو صحافين جي اغواء جو
ڪولمبيا ۾ لبرل پارٽي جي اڳواڻ جارج گيٽان، جنهن ملڪ ۾ بنيادي سڌارا آڻڻ چاهيا ٿي ۽ جنهن کي پنهنجي پارٽي ۽ قدامت پرستن پاران ڊپ ۽ نفرت وچان بگھڙ چيو ويندو هو، جي قتل ٿيڻ کانپوء ملڪ ۾ هنگاما شروع ٿي ويا ۽ ملڪ گھرو ويڙه جو شڪار ٿي ويو. اها صورتحال لاڳيتو 1948 کان 1957 تائين رهي جڏهين ته ڪي اڃا ان کي سٺ جي ڏهاڪي جي وچ تائين وٺي وڃن ٿا. ان ۾ ٻنهي ڌرين جا ٻه کان چار لک ويڙهاڪ ۽ ٻيا عام شهري مارجي ويا. ان کانپوء مختلف گوريلا تنظيمون ۽ ڏوهاري گروه ملڪ ۾ سرگرم رهيا آهن ۽ انهن جو حڪومت سان ٽڪراء رهندو آيو آهي.
ڪولمبيا خاص طور ڪوڪين ۽ ٻين نشي آور شين جي پيداوار ۽ انهن جي آمريڪا موڪلڻ جي حوالي سان سڄي دنيا ۾ مشهور رهيو آهي. هڪ لحاظ کان اتي ڄڻ انهن شين جي واپارين ۽ حڪومت وچ ۾ هڪ جنگ واري ڪيفيت رهي آهي. مختلف شهرن ۾ بم ڌماڪا ۽ ايستائين ته مخالفن کي مارڻ لاء اڏامندڙ جهاز جي اندر ڌماڪا جنهن ۾ ٻيا مسافر به مارجي وڃن ٿا هڪ معمول رهيو آهي. ماڻهو اهڙي جهاز ۾ سفر ڪرڻ کان ئي لنوائيندا آهن جنهن ۾ ڪو اهم ماڻهو سفر ڪندو هجي ۽ جنهن متعلق اهو گمان هجي ته اهو ڪنهن نه ڪنهن گروه جي نشاني تي آهي. آمريڪا پاران ان سلسلي ۾ ڪولمبيا جي حڪومت تي خاص طور تي نشي جي واپار ۾ شامل اهم ماڻهن کي آمريڪا جي حوالي ڪرڻ لاء دٻاء پڻ پوندو رهيو آهي.
ڪولمبيا جي حڪومت 1990 ۾ نشي جي واپار سان سان لاڳاپيل ڪجھ وڏن نالن کي آمريڪا جي حوالي ڪرڻ لاء ٺاه ڪيو هو. اها ڳالهہ خاص طور ميڊلين ڪارٽيل جي اڳواڻ پابلو ايسڪوبار کي ڪنهن به ريت قبول نه هئي. سندس چوڻ هو ته هو آمريڪا جي جيل ۾ زندگي گذارڻ کان ڪولمبيا ۾ پنهنجي قبر هئڻ کي ترجيح ڏيندو.
آمريڪا پنهنجي ملڪ ۾ نشي جي استعمال لاء انهن ملڪن کي ذميوار سمجھيو ٿي جتي ان جي پيداوار ٿئي ٿي جڏهين ته نشي جي واپارين جو موقف اهو هو ته ان مسئلي کي عالمي تناظر ۾ ڏسڻ گھرجي ۽ ذميواري ساڳي وقت نشي استعمال ڪرڻ وارن ملڪن تي پڻ وجھڻ گھرجي. ساڳي وقت ان جي اها به گھر هئي ته حڪومت جيئن گوريلا گروپ M-19 سان ٺاه ڪيو آهي ۽ ان کي ملڪ جي سياسي عمل جو حصو ڪيو آهي ساڻن به اهو ساڳيو ورتاء ڪيو وڃي. پنهنجين انهن گھرن کي مڃرائڻ ۽ حڪومت تي آمريڪا سان ٺاه کي ختم ڪرڻ لاء دٻاء وجھڻ لاء هن هڪ ته انهن اهم شخصن تي حملا ڪرڻ ۽ انهن کي قتل ڪرڻ شروع ڪيو جيڪي ان ٺاه جا حامي هئا ۽ ٻيو هن ڪجھ اهم صحافين کي اغواء ڪيو. حڪومت جي مختلف نمائندن سان ڳاله ٻوله جي عمل هلندي هڪ خاتون صحافي کي قتل ڪيو ويو ۽ ٻي رياستي ادارن جي ڪاروائي ۾ مارجي ويئي جڏهين ته باقي ست ڄڻن ڇهن مهينن کان وڌيڪ عرصو پابلو ايسڪو بار جي مختلف هنڌن تي ٺهيل قيد خانن ۾ گذاريو.
انهن مان هڪ آزاد ٿيل خاتون صحافي ۽ سندس مڙس گارشيا مارڪيز کي درخواست ڪئي ته هو ان حوالي سان لکي. هن ان خاتون صحافي ماروجا تي جڏهين لکڻ شروع ڪيو ته کيس خبر پيئي ته ٻيا ڪجھ صحافي پڻ ان قصي ۾ شامل هئا.ِ پوء هن نئين سري کان ان کي لکڻ شروع ڪيو ۽ اٽڪل ٽن سالن جي تحقيق ۽ لکڻ کانپوء سندس اهو نان فڪشن News of a Kidnapping 1996 ۾ اسپيني ٻولي ۾ سامهون آيو ۽ 1997 ۾ انگريزي ۾ پڌرو ٿيو.
پابلو ايسڪوبار ۽ سندس تنظيم ميڊلين ڪارٽيل جو تعلق ڪولمبيا جي هڪ سهڻي شهر ميڊلين سان هو. هو پاڻ ۽ سندس تنظيم جا گھڻا ماڻهو شهر جي ڏتڙيل علائقن ۽ غريب خاندانن سان واسطو رکندا هئا. دنيا جي گھڻن رابن هوڊ قسم جي ڏوهارين جيان ايسڪوبار به انهن ماڻهن جي مدد ڪندو رهندو هو. پوليس ۽ فوج پاران گھڻي ڀاڱي انهن علائقن ۽ اتان جي ماڻهن کي نشانو بڻايو ويندو هو ۽ ان جي جواب ۾ پوليس ۽ فوج تي حملا ڪيا ويندا هئا. اهڙي ريت ماضي جو هڪ سهڻو ۽ پرامن شهر جنگ جو ميدان بڻجي ويو هو.
يرغمالين کي سخت قسم جي نگراني ۾ رکيو ويو هو. جيتوڻيڪ کين ريڊيو، ٽي وي ۽ اخبارن رسالن وغيره جي سهولت ڏني ويندي هئي پر هڪ ته کاڌي پيتي جي حوالي سان ساڻن مناسب ورتاء نه ڪيو ويندو هو ۽ ٻيو ته کين پنهنجي حاجتن کي پوري ڪرڻ جي به مڪمل آزادي نه هئي. کين باٿ روم جي در ڏيڻ جي اجازت نه هئي ۽ ساڳي وقت ان لاء انهن وقت مقرر ڪري ڇڏيو هو جڏهين ته نگراني لاء گارڊ ٻاهر بيٺل هونڌو هو. وقت بوقت گارڊ تبديل ٿيندا رهندا هئا. انهن مان گھڻن جو واسطو ايسڪوبار جي علائقي سان هونڌو هو ۽ اهي غريب ۽ بحران ۾ ورتل خاندانن مان هونڌا هئا. ان گروپ ۾ شامل ٿيڻ جو سندن مقصد پئسو ڪمائڻ هونڌو هو. گھڻا قتل وغيره جهڙين ڪارواين ۾ به ملوث هونڌا هئا ۽ کين اها به ڄاڻ هونڌي هئي ته سندن زندگي مختصر آهي ۽ ڪنهن به وقت اهي پنهنجي ڪنهن ماڻهو جي گولي جو نشانو بڻجي سگھن ٿا. انهن مان ڪي ته پڙهيل ڳڙهيل، سمجھدار، حالتن تي نظر رکندڙ ۽ همدرد قسم جا هونڌا هئا جڏهين ته گھڻا تنگ ڪندڙ ۽ ايذاء ڏيندڙ هونڌا هئا. يرغمالين سان جنهن قسم جو ورتاء ڪرڻو هونڌو هو ان نموني ۽ طبيعت جا گارڊ مقرر ڪيا ويندا هئا. يرغمالين کي وقت بوقت هڪ جاء کان ٻي جاء تي منتقل ڪيو ويندو هو. جڏهين ماروجا سان گڏ اغواء ٿيل سندس نڻان بيٽرز کي آزاد ڪيو ويو ۽ ساڻس گڏ قيد ميرينا مونٽووا کي قتل ڪيو ويو ته هو ڪمري ۾ اڪيلي رهجي ويئي هئي.
کيس هر وقت اهو ڊپ رهندو هو ته گارڊ ڪٿي ساڻس زوري زنا نه ڪن. يرغمالين سان ورتاء جو دارومدار ان ڳالهہ تي هوندو هو ته اغواء ڪندڙن سان حڪومت جي ڳالهہ ٻولهہ ڪهڙي مرحلي ۾ آهي. ساڳي وقت ٻنهي پاسن کان هڪٻئي جي ماڻهن کي مارڻ جو سلسلو پڻ جاري هو جنهن جو اثر يرغمالين سان ورتاء تي پيو ٿي.
ايسڪوبار هڪ پاسي ته حڪومت سان ٽڪراء ۾ هو ۽ ٻئي پاسي کيس ٻين ڏوهاري گروهن جهڙوڪ ڪالي ڪارٽيل جي ماڻهن کان به ڊپ هو جن مٿس مختلف وقتن تي حملا به ڪيا هئا. هو ايترو محتاط رهندو هو جو هڪ ته گھڻو عرصو هڪ جاء تي نه رهندو هو ۽ ٻيو ته نه رڳو اهو ته ٽيليفون استعمال نه ڪندو هو پر ان خيال کان هر ماڻهو سان به نه ملندو هو ته متان ان جي جسم جي ڪنهن حصي ۾ اهڙو ڪو اوزار لڳل هجي جنهن سان پوليس جو سندس رهائش جي هنڌ پهچڻ ممڪن ٿي سگھي. ان ڪري هن گرفتاري ته ڏيڻ چاهي ٿي پر سندس پنهنجا شرط هئا. هڪ ته کيس اها ضمانت گھربل هئي ته کيس ۽ سندس ساٿين کي آمريڪا جي حوالي نه ڪيو ويندو ۽ ٻيو ته هن پنهنجي مرضي جي شهر ۾ جيل قائم ڪرڻ ۽ اتي گھربل انتظام ڪرڻ چاهيا ٿي. پرملڪ جي صدر يرغمالين جي مائٽن جي دٻاء ۽ ملڪ ۾ امن امان جي خراب صورتحال جي باوجود اهو ڏيکارڻ نه ٿي چاهيو ته هو نشي جي واپارين جي دٻاء ۽ بليڪ ميل ۾ اچي سندن گھرن کي مڃڻ لاء تيار ٿيو آهي.
هڪ ڊگھي ڳالهہ ٻولهہ جي عمل، جنهن ۾ سماج جا گھڻا اهم ماڻهو شامل هئا، کانپوء يرغمالين کي آزاد ڪيو وڃي ٿو پر کين اها تنبيه ڪئي وڃي ٿي ته اغواء ڪندڙن جي جاء ۽ انهن جي شخصيت متعلق ڪنهن کي به ڪا معلومات نه ڏني وڃي نه ته ٻي صورت ۾ نتيجن جي ذميواري مٿن هونڌي. ان کانپوء ايسڪوبار ۽ سندس ساٿي گرفتاري ڏين ٿا. کين اڳ ۾ ئي سندن مرضي ۽ ضرورتن مطابق تيار ڪيل جيل ۾ منتقل ڪيو وڃي ٿو ۽ اندران ۽ ٻاهران اهڙا انتظام ڪيا وڃن ٿا جيئن مٿس ڪنهن به پاسي کان ڪو حملو نه ٿي سگھي. سندس لاء جيل ائين هجي ٿو ڄڻ فائيو اسٽار هوٽل جنهن ۾ کيس سڀ سهولتون حاصل هجن ٿيون. تحفظ ۽ غيريقيني صورتحال کان محفوظ هئڻ سان گڏوگڏ هو اتي ساڳي وقت پنهنجو ڌنڌو به معمول موجب هلائي سگھي پيو. ڪجھ وقت کانپوء حڪومت کيس ان جيل مان منتقل ڪرڻ جو فيصلو ڪري ٿي. هو سمجھي ٿو ته ان جو هڪ مقصد کيس آمريڪا جي حوالي ڪرڻ هو ۽ ٻيو مقصد پوليس هٿان قتل ڪرائڻ هو. ان ڳاله کي ذهن ۾ رکندي هوِ جيل مان ڀڄڻ جي رٿا ٺاهي ٿو. جيل جي پوليس کي رشوت ڏيئي هو پنهنجن ڪجھ ساٿين سان جيل مان ڀڄي وڃي ٿو. اهو سندس لاء سخت وقت هجي ٿو. پوليس هر وقت سندس پويان لڳل هجي ٿي ۽ هو ڪٿي به ڇهن ڪلاڪن کان وڌيڪ نه ٿو رهي. هڪ ڀيري کانئس جڏهين صبر نه ٿو ٿئي ۽ پٽ سان ٽيليفون تي ڳالهائي ٿو ته پوليس کي سندس ٺڪاڻي جو پتو پئجي وڃي ٿو ۽ اها ان جو گھيراء ڪري وٺي ٿي. دنيا جو ڪو به ملڪ کيس پناه ڏيڻ لاء تيار نه ٿو ٿئي ۽ جرمني مان سندس پٽ کي واپس ڪيو ٿو وڃي.
گارشيا مارڪيز هن ڪتاب ۾ پنهنجي صحافتي ۽ ادبي صلاحيتن کي گڏي استعمال ڪيو آهي ۽ اهو فڪشن نه هوندي به ڄڻ فڪشن جي انداز ۾ لکيل آهي. گارشيامارڪيز جو هي ڪتاب پوري دنيا ۾ هڪ مثال بڻجي ويو آهي. خاص طور تي جڏهين ايران جي مخالف ڌر جي اڳواڻ مير حسين موسوي، جنهن کي 2011 کان گھر ۾ نظربند ڪيو ويو هو، پنهنجي خاندان وارن کي اهو چيو ته جيڪڏهين اوهان منهنجي قيد جي صورتحال کي سمجھڻ چاهيو ٿا ته گارشيا مارڪيز جي هن ڪتاب کي پڙهو. چيو