جمال عبد الناصر پنهنجي زال جي نظر ۾
جمال عبدالناصر کي جديد عرب قوم پرستي جو نشان ڪري ليکيو وڃي ٿو. انهن ماڻهن جي عوامي ۽ قومي زندگي کانسواء سندن ذاتي زندگي به هوندي آهي جنهن جي گھڻو ڪري گھٽ ماڻهن کي خبر هوندي آهي. ان سلسلي ۾ جمال ناصر جي زال طائحه جمال عبدالناصر جو ڪتاب My Husband Nasser سندس زندگي جي گھڻن پاسن تي روشني وجھي ٿو.
ناصر طائحه کي ڪنهن تقريب ۾ ڏٺو هو ۽ پوء هن ان جو سڱ گھريو. سندن مڱڻو ٿيو پر کين اڪيلي ڪٿي گھمڻ ڦرڻ ۽ سينيما وغيره وڃڻ جي اجازت نه هوندي هئي. ان لاء کين گھر جي ڪنهن فرد کي پاڻ سان گڏ وٺي وڃڻو پوندو هو. جيتوڻيڪ اها ڳاله ناصرکي ناگوار لڳندي هئي پر ان سلسلي ۾ هو ڪجھ نه ڪري سگھندو هو. 1944 ۾ سندن شادي ٿي ۽ کيس پنهنجي زال سان اڪيلي گھمڻ ڦرڻ جي آزادي ملي. ناصر ان ڳالهہ کي پسند نه ڪندو هو ته سندس زال سندس دوستن سان ملي. جيڪڏهين ڪو دوست پنهنجي گھر واري سان ملڻ ايندو هو ته اهو ناصر سان ڌار ويهندو هو ۽ گھر واري سندس زال سان ڌار ويهندي هئي. ناصر مذهب سان لاتعلق نه هو. هو نماز به پڙهندو هو ۽ عمرو به ڪيو هئائين.
ان وقت مصر ۾ برطانيا جي فوج موجود هئي. ملڪ ۾ بادشاهت هئي ۽ ناصر فوج ۾ ڪئپٽن هو. ساڳي وقت فلسطين ۾ عرب اسرائيل جنگ پڻ هلندڙ هئي. ناصر کي مصر جي فوجي دستي سان اتي موڪليو ويو. فلسطين ۾ فلوجه جي علائقي، جيڪو گڏيل قومن جي مينڊيٽ موجب فلسطين جو حصو هو ۽ جتي مصر جو فوجي دستو موجود هو، کي اسرائيلي فوج گھيرو ڪيو هو. اهو گھيرو گھڻن ڏينهن تائين هليو ۽ ناصر کي اسرائيلي ڪمانڊر پاران هٿيار ڦٽا ڪرڻ لاء چيو ويو پر هن انڪار ڪري ڇڏيو. نيٺ ٻنهي ڌرين ۾ ڳاله ٻوله کانپوء اهو گھيرو ختم ٿيو. اٽڪل ٽن مهينن کانپوء مصري فوج واپس موٽي ۽ ناصر جي نه رڳو هڪ هيرو وانگر آجيان ڪئي ويئي پر کيس ڪرنل جي عهدي تي پڻ ترقي ڏني ويئي.
ناصر پنهنجي زال ۽ ٻارن سان گھڻو پيار ڪندو ۽ انهن جو گھڻو خيال رکندو هو. هو ساڻن ممڪن حد تائين وقت گذارڻ ۽ سندن ضرورتن کي پوري ڪرڻ جي ڪوشش ڪندو هو. گرمين جي موسم ۾ هو انهن کي اسڪندريا ۾ سمنڊ جي ڪناري وٺي ويندو هو. ان وقت هو ٻين فوجي آفيسرن سان گڏ مصر ۾ انقلاب آڻڻ جي ڪوششن ۾ رڌل هو ۽ سندس گھر انهن سرگرمين جو مرڪز هوندو هو. گھڻا فوجي آفيسر ساڻس ملڻ ايندا هئا جن ۾ انور سادات به شامل هو. جيڪڏهين ناصر گھر تي نه هوندو هو ته اهي پرچي تي پنهنجو نالو لکي چڏي ويندا هئا جيڪو سندس زال يا نوڪر سندس اسٽڊي ۾ رکي ڇڏيندا هئا. هو پنهنجي زال کي مختلف قسم جا هٿيار ڪٻٽن ۾ رکڻ لاء ڏيندو هو جنهن جي ڪنهن کي خبر نه هوندي هئي. هڪ ڀيري وزيراعظم ناصر کان هٿيارن متعلق معلوم ڪيو ۽ ناصر جي اقرار ڪرڻ تي انهن هٿيارن کي ضبط ڪيو ويو پر کيس گرفتار نه ڪيو ويو. پر ان کانپوء به هٿيارن رکڻ وارو اهو سلسلو بند نه ٿيو. ان سڀ جي باوجود سندس زال کي اها ڄاڻ نه هوندي هئي ته هن ڇا پئي ڪيو ۽ اسٽڊي ۾ پنهنجن دوستن سان جيڪي گڏجاڻيون ڪندو هو انهن جو مقصد ڇا هو. هو پنهنجي زال کي انهن ڪمن ۾ شريڪ نه ڪندو هو.
بادشاهت جي ختم ٿيڻ ۽ فوج جي اقتدار سنڀالڻ کانپوء جيتوڻيڪ جنرل نجيب صدر ٿيو هو پر ڄڻ اصل اختيار ناصر وٽ ئي هو. سندس زال ٻڌائي ٿي ته نجيب ڪڏهين سندن گھر نه آيو هو ۽ نه هن ان کي ڏٺو هو. ڪجھ عرصي کانپوء ناصر کي اها خبر پئي ته نجيب پاران کيس مارائڻ جي سازش رٿي ويئي هئي. ان ڪري نجيب کي صدارت تان فارغ ڪري قيد ڪيو ويو ۽ ناصر پاڻ صدارت جو عهدو سنڀاليو
ناصر جي ذهن ۾ ملڪ جي عام ماڻهن جي ڀلائي ۽ هڪ سوشلسٽ ۽ غير وابستا مصر جو تصور هو. ان مقصد لاء هن ملڪ ۾ زرعي سڌارا آندا، اسوان ڊيم جي ڪم کي اڳتي وڌايو.ِ سندس سڀ کان اهم قدم سوئز نهر کي قومي ملڪيت ۾ وٺڻ هو جنهن جي نتيجي ۾ پهرين اسرائيل ۽ پوء ان جي حمايت ۾ برطانيا ۽ فرانس مصر تي ڪاه ڪئي. ان حملي وقت هن پنهنجي زال ۽ ٻارن کي ته اسڪندريا موڪلي ڇڏيو هو ته اهي اتي محفوظ رهن پر پاڻ ان سڄي صورتحال کي منهن ڏيڻ لاء قاهره ۾ ئي رهيو.
ناصر عرب قوم پرستن لاء هڪ اتساه هو. هن شام ۽ مصر جو هڪ وفاق قائم ڪيو هو. سندس زال جو چوڻ آهي ان وفاق جي سالگره جي موقعن تي هو اڪثر هفتن جا هفتا شام ۾ هوندو هو. اهو سلسلو ان وقت ختم ٿيو جڏهين شام ۾ باٿ پارٽي اقتدار سنڀاليو ۽ ان ان وفاق کي ختم ڪيو. ليبيا ۾ انقلاب کانپوء ڪرنل قذافي خاص طور ناصر سان ملڻ ۽ ڳالهہ ٻولهہ ڪرڻ لاء مصر آيو هو.
ناصر غير وابستا ملڪن جي تنظيم ٺاهڻ ۽ انهن کي هڪ پليٽ فارم تي آڻڻ ۾ نهرو ۽ مارشل ٽيٽو سان گڏ هڪ اهم ڪردار ادا ڪيو هو. اهڙي ريت دنيا جي مختلف ملڪن جي اڳواڻن سان جيڪي ملاقاتون ٿينديون هيون انهن مان ڪجھ دعوتن ۾ سندس زال جي شرڪت لازمي هوندي هئي. ناصر کيس انهن دعوتن جي طور طريقن متعلق ٻڌائيندو هو. ان لاء هن کي فرينچ ته ٿوري گھڻي ايندي هئي باقي کيس انگريزي سکڻي پيئي. سندس چوڻ آهي ته پهريون ڀيرو جڏهين اهڙي هڪ دعوت ۾ هو خاص مهمان جي ڀر ۾ ويٺي هئي ته مٿس ايتري گھٻرائٽ طاري ٿي جو سندس دل جي دڙڪڻ تيز ٿي ويئي ۽ ناصر سندس حالت ڏسندي کيس اندر ڪمري ۾ آرام ڪرڻ لاء چيو. بهرحال وقت گذرڻ سان هن پنهنجي هن عادت تي قابو ڪري ورتو ۽ منجھس هڪ اعتماد اچي ويو.
مارشل ٽيٽو مصر جي دوري دوران ناصر کي پنهنجي خاندان سان يوگوسلاويا ۾ گرمين جي وئڪيشن گذارڻ جي دعوت ڏني. ان خوشگوار دوري جي پڄاڻي تي جڏهين اهي واپس پئي موٽيا ته وچ سمنڊ ۾ سندن جهاز کي روڪيو ويو ۽ واپس موٽڻ لاء چيو ويو. ڪارڻ اهو هو ان وقت عراق ۾ انقلاب آيو هو ۽ اهو خدشو هو ته سمنڊ ۾ جيڪو آمريڪي بحري ٻيڙو موجود هو اهو ناصر کي مارڻ جي ڪوشش ڪندو. ناصر ۽ سندس ڪجھ ساٿين کي جهاز تان لاهي سوويت يونين موڪليو ويو جڏهين ته سندس خاندان کي واپس يوگوسلاويا آڻي سخت سيڪيوريٽي ۾ رکيو ويو. ڪجھ ڏينهن کانپوء کين هوائي جهاز رستي قاهره پهچايو ويو.
1967 جي عرب اسرائيل جنگ ۾ مصر جي شڪست ۽ سنائي رڻ پٽ جي هڪ وڏي حصي تي اسرائيل جي قبضي ناصر کي وڏي صدمي ۾ وجھي ڇڏيو هو ۽ هن استعفا ڏيئي ڇڏي هئي. پر سندس ان استعفا کي ماڻهو قبول ڪرڻ لاء تيار نه هئا.ِ کيس استعفا واپس وٺڻ تي مجبور ڪرڻ لاء ملڪ ۾ وڏي پئماني تي مظاهرا شروع ٿي ويا هئا ۽ ماڻهن جو هڪ وڏو تعداد سندس گھر اڏو اچي بيٺو هو. نيٺ ناصر پنهنجو استعفا واپس ورتو. ان موقعي ناصر سان گڏ فوج جي سربراه ۽ ناصر جي دوست حڪيم امر به استعفا ڏني هئي. ناصر جي استعفا واپس وٺڻ کانپوء کيس اها توقع هئي ته هو کيس به پنهنجي عهدي تي بحال ڪري ڇڏيندو. پر هن ائين نه ڪيو. ڇاڪاڻ ته اسرائيل کان شڪست کانپوء هن فوج جي نئين سر تنظيم ڪرڻ چاهي ٿي. ناصر جي ان قدم جي ڪري حڪيم امر مايوس ٿي آپگھات ڪري ڇڏيو.
ناصر پنهنجي ڪم ۾ ايترو رڌل هوندو هو جو کيس پنهنجي صحت جي پرواه نه هوندي هئي. پنهنجي ٽنگ ۾ سور جي ڪري کيس هڪ ٻه ڀيرا علاج لاء سوويت يونين به وڃڻو پيو پر پويان سرڪاري مصروفيتن جي ڪري علاج اڌ ۾ ڇڏي کيس مصر موٽڻو پيو. ساڳي ريت هن پنهنجي دل جي عارضي تي گھڻي توجھ نه ڏني. ناصر جو آخري وڏو ڪم سيپٽمبر 1970 ۾ قاهره ۾ اردن ۾ شاه حسين ۽ پي ايل او ۾ ٺاه ڪرائڻ لاء عرب سربراهن جي ڪانفرنس ڪوٺائڻ هو. ان جي ڪجھ ئي ڏينهن کانپوء هو پنهنجي دل جي بيماري مان اٿي نه سگھيو.
ناصر جي ڌي هدا سندس سيڪريٽري جو ڪم ڪندي هئي. ناصر جي وفات کانپوء انور سادات کيس پنهنجي سيڪريٽري ٿيڻ جي آڇ ڪئي پر هن اها نه قبولي. اسرائيل سان ٺاه ٿيڻ کان اڳ تائين ناصر جي خاندان جا حڪومت سان ناتا ٺيڪ هئا. پر جيئن ته ان خاندان جو ملڪ جي سياست ۾ ڪو سرگرم ڪردار نه هو ان ڪري کين گھڻو تنگ نه ڪيو ويو.
هڪ لحاظ کان ڏٺو وڃي ته ناصر دنيا جي اهڙن ڪجھ اڳواڻن مان آهي جيڪي پنهنجي ملڪ جي سڃاڻپ آهن.