ڪجهه علامه علي خان ابڙي جي متعلق
هي موجوده تفسير هن ويهين صديءَ جي پر آشوب ۽ اٿل پٿل واري دؤر ۾ ترتيب ڏنو يا لکيو ويو. سڄي عمر روزانو قرآن مجيد جو يا تفسير جو مطالعو ڪندي کيس محسوس ٿيو ته کيس عوام الناس لاءِ سليس ترجمو ۽ تفسير لکڻ کپي. سو ڪيترن عالمن سڳورن سان تبادلئه خيالات ڪندي، هيءُ تفسير 1945ع ڌاري لکڻ شروع ڪيائين. جيڪي ڪجهه لکندو رهيو سو عالمن سڳورن کي وقت بوقت ڏيکاريندو ۽ ان متعلق تبادلئه خيالات ڪندو رهيو. مولانا ابوالڪلام آزاد ۽ علامه يوسف عليءَ جا تفسير سندس پسنديده هئا پر سندس دلي ۽ روحاني لاڙو مولانا تاج محمود امروٽي ڏانهن هو. تفسير مڪمل ٿيڻ کان پوءِ اهو مولانا غلام محمد گرامي ۽ علامه غلام مصطفيٰ قاسمي صاحب به نظر مان ڪڍيو. هي ترجمو ۽ تفسير مڪي معظم جي قاري سعيد احمد صاحب کي به نظر مان ڪڍڻ لاءِ ڏنو ويو. هو، جنهن لکي ۾ پنهنجي پسنديدگيءَ جو اظهار ڪيو.
مون کي بابا جو (علي خان ابڙي صاحب جو) آخر خط ٽيهين جون 1954ع ۾ مليو جنهن ۾ لکيو هئائين ته تفسير مڪمل ٿيڻ سان سندس زندگيءَ جو مقصد پورو ٿي چڪو هو. پاڻ سورهين جولاءِ 1954ع تي وفات ڪيائون.چاليهه سالن جي لمبي عرصي ۾ اهو ناقابل تلافي نقصان ٿيو جو آخري ٽي پارا ۽ آخري وعظ ضايع ٿي ويا. الله معاف فرمائيندو.اهي ٽي پارا 1996 ۽ 1997ع جي پهرئين ۽ ٻئي ڇاپي ۾ مولانا محمد مدنيءَ جي ڇپيل ترجمي تان کنيا ويا هئا جيڪي هنيئر پڙهندڙن جي اصرار تي سنڌيڪا جي نور احمد ميمڻ جي ڪوششن سان منڍ وارن ستاويهن سيپارن جي سولي تفهيم وانگر ڪري شامل ڪيا ويا آهن. الله تبارڪ و تعاليٰ جيڪو رئوف، رحيم ۽ ڪريم آهي، شال پنهنجي پياري نبي سرور ڪائنات ﷺ جي صديق مڙني کي اجر ڏئي، هدايت ڏئي ۽ دنيا توڙي آخرت جون چڱايون نصيب ڪري.
[b]جمال الدين علي خان ابڙو
[/b]