ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

هيءُ علم بدعت ناهي

هن علم جا اصول ۽ فروع (Bylaws) حضورﷺ جن جي حديثن منجهان ثابت آهن ۽ صحابن توڙي تابعين سڳورن، هن علم جون اجمالي ۽ مختصر شيون تفصيل سان بيان ڪيون آهن. جڏهن ته مجتهد امام هن علم ۾ غور ڪندي ڪندي هن نتيجي تي پهتا، جو شرعي مسئلن ۾ جن به مصلحتن جو خيال رکيو ويو هو، انهن کي هر هڪ باب ۾ نهايت واضح نموني بيان ڪري ڇڏيائون. انهن مجتهد امامن کان پوءِ انهن جي واث تي هلندي پوئين دور جي محققن پڻ کوڙسارن حڪمت جي باريڪ مسئلن جي وضاحت ڪري انهن کي چٽو ڪري ڇڏيو آهي. ان طرح ان ۾ غور ڪرڻ جو علم وڌندو رهيو ۽ فقيهن وٽ انهن مسئلن جو ڪافي ذخيرو جڙي پيو. هن وقت خدا جي فضل سان اهڙي صورتحال ڪانه رهي آهي جو ڪو اهو چوي ته ان علم ۾ غور ڪرڻ مسلمانن جي عام راءِ جي خلاف آهي. نه ئي وري اهڙي صورتحال آهي جو ماڻهو ان ۾ تحقيق دوران پاڻ کي اوندهه ۽ پريشانيءَ ۾ محسوس ڪري. البت اها ڳالهه درست آهي ته هن علم ۾ تمام ٿورڙا ڪتاب لکيا ويا آهن ۽ اهڙا عالم پڻ گهٽ پيدا ٿيا آهن جن ان علم جي بنيادي قانونن يا ان جي اصولن ۽ فروعن کي مرتب ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي هجي. ايئن به نه ٿيو آهي جو ڪنهن صرف ايترو ئي لکيو هجي جنهن سان هن علم جو شوق رکندڙ طالب علم جي اُڃ ئي لهي سگهي ها. اهو ان ڪري ٿيو جو هن علم ۾ ڪم ڪرڻ ڪو سولو شوق ڪونهي. هن علم بابت ڪم ڪرڻ، شينهن جي پٺيءَ تي سواري ڪرڻ برابر آهي. عربيءَ ۾ هڪ مثال مشهور آهي ته ”جڏهن تون شينهن جي پٺيءَ تي سواري ڪندين، تنهنجي پٺيان ٻيو ڪير ويهندو؟“