ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

نوعي ۽ شخصي خواهشون

انساني نفس جي تڪليفن ۽ اونداهين وارين حالتن مان نڪري، نعمتن ۽ روشنيءَ واري حالت تائين پهچڻ ۾ هڪ عجيب درجا بندي آهي، ان کي رسول ڪريم ﷺ جن ان ماڻهوءَ جي حالت ۾ بيان ڪيو آهي جيڪو دوزخ مان سڀ کان آخر ۾ نڪري جنت ۾ داخل ٿيندو. (هي هڪ ڊگهي حديث آهي.)
انساني روحن جون هڪڙيون خواهشون اهڙيون آهن جن ۾ سمورا انسان متفق هوندا آهن، اهڙي شڪل ۾ انعام معين ٿيندو. ان کان پوءِ ڪجهه خواهشون اهڙيون آهن جيڪي ٻين ۾ نه هونديون آهن، (انهن جو به لحاظ رکيو ويندو، اهوئي هن حديث جو مطلب آهي. رسول ڪريم ﷺ جن جو فرمان آهي ته آءٌ بهشت ۾ ويس، هڪ ڪڻڪ رنگي ڳاڙهن چپن واري ڇوڪري ڏٺم، پڇيم، جبرائيل! هي ڇا آهي؟ (عربي ذوق ۾ اهڙي صورت خوبصورتيءَ جو نمونو نه هوندي آهي، پر حبش جا ماڻهو اهڙي قسم جون عورتون پسند ڪندا آهن) تنهن تي جبرائيل چيو، جعفر بن ابي طالب، ان قسم جون عورتون پسند ڪندو آهي، الله تعاليٰ هيءَ ان لاءِ پيدا ڪئي آهي. (جعفر پهرين هجرت ۾ ڪافي زمانو حبش ۾ رهي واپس موٽيو هو) رسول ڪريم ﷺ جن جعفر بن ابي طالب کي چيو ته جڏهن الله تعاليٰ توکي جنت ۾ داخل ڪندو ته اتي جيڪڏهن تون گهوڙي تي سوار ٿيڻ گهرندين ته ڳاڙهي ياقوت جو گهوڙو توکي ملندو، جتي تون گهرندين توکي اڏائيندو رهندو. هڪ حديث ۾ آهي ته هڪ جنتي، جنت ۾ ٻني پوکڻ جي اجازت گهرندو، الله تعاليٰ فرمائيندو، ڇا ٻني ڪرڻ کان سواءِ توکي هي سڀ ڪجهه ملي ڪونه رهيو آهي؟ اهو چوندو، برابر، ملي ته رهيو آهي، پر آءٌ پاڻ پوک ڪري ڏسڻ ٿو گهران. (جنهن کان پوءِ کيس موڪل ملندي) هڪ پاسي ٻج وجهندو، ٻئي پاسي پوک تيار ٿي پچي، پاڻ لٽجي به ويندي ۽ ننڍن جبلن جيڏا ان جا ڍير به لڳي ويندا. الله تعاليٰ چوندو کڻ، اي آدم جي اولاد! تنهنجو پيٽ ڪڏهن به نه ڀربو. هي انهن خاص خاص خواهشن جو نمونو آهي جيڪي قيامت ۾ پوريون ڪيون وينديون. ان کان پوءِ الله تعاليٰ جل شانه جو ديدار ۽ ان جي اعليٰ تجلين جو ظهور ٿيندو ۽ اهو ديدار اهڙي جنت ۾ ٿيندو جنهن ۾ مشڪ جا ڍير لڳل هوندا. ان کان پوءِ جو ڪجهه ٿيندو، ان کان اسان هتي سڪوت اختيار ڪيون ٿا، ان جو ذڪر نه ٿا ڪيون. ان ۾ رسول ڪريم ﷺ جن جي پيروي ڪرڻ ۾ پنهنجو فخر ٿا سمجهون. رسول الله ﷺ جن ان کان وڌيڪ پنهنجي عام تعليم ۾ نه ٻڌايو آهي.