ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

شاهه صاحب جو موقف

آءٌ اها ڳالهه صحيح نه ٿو سمجهان ته ان قسم جي مسئلن ۾ هڪڙا ٻين لاءِ اها راءِ قائم ڪن ته فلاڻو سنت جي مطابق آهي، فلاڻو سنت جي خلاف آهي. (ڇاڪاڻ ته جيڪڏهن سنت جي ڳالهه ڪبي ته پوءِ سنت ته اها آهي ته انهن مسئلن تي مورڳو بحث ئي نه ڪرڻ گهرجي. جيئن صحابن ۽ تابعين اهڙي قسم جا بحث ڪونه ڪيا هئا.) پر هاڻي جڏهن بحث جي ضرورت پوڻ تي بحث ڪرڻو پئجي ويو آهي ته، اسان جي ان بابت هيءَ راءِ آهي ته جن ڳالهين کي انهن ماڻهن جيڪي پنهنجو پاڻ کي اهلسنت چون ٿا، ڪتاب ۽ سنت مان استنباط ڪيو آهي، اهي سڀ جو سڀ صحيح يا حق سمجهڻ ضروري ناهن. ان طرح جن ثابت ۽ قطعي شين کي انهن ماڻهن ڪن ٻين مسئلن تي موقوف سمجهيو آهي، اسان ان کي (موقوف هجڻ کي) به نه ٿا مڃون. يا انهن جن شين کي رد ڪرڻ ضروري ڄاتو آهي، اسان انهن کي رد ڪرڻ ضروري نه ٿا سمجهون. اهڙيءَ طرح جن شين کي انهن مشڪل قرار ڏئي، انهن تي بحث ڪرڻ ڇڏي ڏنو آهي، اسان انهن کي ڏکيو نه ٿا سمجهون. اهڙيءَ طرح جيترين آيتن ۽ حديثن جو انهن ماڻهن تفسير، تشريح ۽ وضاحت ڪئي آهي، اسان جي خيال مطابق انهن جو تفسير ۽ تشريح انهن جي مخالفن جي تشريح ۽ تفسير کان وڌيڪ ترجيح لائق ناهي. مقصد ڳالهه جو اهو آهي ته ماڻهوءَ جو حق وارن ۾ هئڻ پهرئين قسم جي مسئلن تسليم ڪرڻ تي مبني آهي، ٻئي قسم جا مسئلا مڃڻ ضروري ناهي. اوهان ڏسو! اهلسنت جا اشعري ۽ ماتريدي عالم کوڙسارن مسئلن ۾ هڪ ٻئي سان اختلاف ڪن ٿا ۽ اهڙي طرح هر زماني جي ممتاز عالمن اهڙي قسم جي باريڪ ڳالهين کي جيڪي سنت جي خلاف نه هجن، پيش ڪيو آهي. پوءِ ڀلي کڻي پهريان عالم ان جا قائل نه هجن.