ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

فرد جي چڱائي

هيءَ ڳالهه خاص طور ياد رکڻ گهرجي ته هر فرد جي چڱائي ۽ بهتري ان ۾ آهي ته منجهس نوع جون سڀ جو سڀ تقاضائون پوريءَ طرح ظاهر ٿين، فرد جي مادي ۾ اهڙي ڪمي نه هجي جنهن سان منجهس نوع جون هڪڙيون خاصيتون هجن ته ٻيون لڀن ئي نه. ان ڳالهه کي بنياد بنائي هر نوع جي فردن ۾ چڱائي ۽ خرابيءَ جو اندازو لڳائي سگهجي ٿو. جيڪا شيءِ نوع جي تقاضائن تي جيترو پورو لهندي، ان حساب سان کيس تڪليف کان بچاءُ ۽ ڇوٽڪارو ملندو، اهو تڪليف کان بچڻ ئي چڱائي آهي. (ان جي دل جو گهرندي آهي، سو کيس ملندو آهي ۽ ان تي خوش ٿيندو آهي.) هر فرد ۾ پوريءَ طرح فطرت ظاهر نه ٿي سگهندي آهي. ڪڏهن اهڙا سبب ظاهر ٿي پوندا آهن جيڪي فرد کي فطري تقاضائن کان پاسيرو ڪري ڇڏيندا آهن، جيئن ڪڏهن انساني بدن ۾ سوڄ پيدا ٿيندي آهي. حضور صه جن جي مٿي ذڪر ڪيل حديث ۾ ان ڳالهه ڏانهن اشارو ڪيل آهي. ”ثم ابواه يهودانه اوينصرانه اويمجسانه“ يعني ٻار کي سندس ماءُ پيءُ خاص رنگ ۾ آڻيندا آهن، ان کي يهودي بنائيندا يا نصراني يا مجوسي بنائيندا آهن (يعني منڍ کان ئي ٻار ماءُ پيءُ کان سڀ ڪجهه سکي وٺندو آهي. ماءُ پيءُ جيڪڏهن ان کي نوع جا صحيح احڪام ۽ اصلي فطرت سيکاريندا آهن ته ٻار طبعي تقاضا تحت انهن کي قبول ڪري وٺندو آهي، پر جيڪڏهن ان ۾ غلط ڳالهيون ملائيندا ته ٻار انهن کي رد نه ڪري سگهندو آهي. اهو ماءُ پيءُ جي دٻاءَ جي سببان سڀ ڪجهه مڃيندو ويندو آهي ۽ ان طرح ان جي فطرت بگڙجي ويندي آهي.)