ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

انسان اڪبر

فرض ڪري وٺو ته عرش جي هيٺان پڻ، ان نوراني جڳهه جي ويجهو، سمورن انسانن جي انسانيت جي جيڪا مرڪزي تصوير ٿي سگهي ٿي اها اتي موجود آهي. ان جو نالو ”انسان اڪبر“ يا ”امام نوع انسان“ رکيو وڃي ٿو. ان انسان اڪبر جي دل ۽ دماغ تي تجلي اعظم جي هڪ قسم جي تجلي پوندي آهي. انهيءَ انسان اڪبر سان، انساني نوع جو اهڙو تعلق آهي جو ان کان بغير انساني نوع پنهنجي زندگي گذاري ئي نه ٿو سگهي. اهڙيءَ طرح مخلوق جي هر هڪ نوع جو امام اتي موجود آهي. هر هڪ نوع جي هر هڪ فرد جو پنهنجي امام نوع سان هڪ قسم جو تعلق ۽ لاڳاپو قائم آهي. اهو تعلق هڪ ملڪي قوت جي ذريعي سان قائم آهي، جيئن ڪشش ثقل جي ذريعي سان زمين جي هرهڪ ذري جو تعلق آهي.
اهڙيءَ طرح انساني نوع جي اندرين جزن (فردن) ۾ جيڪا شيءِ تعلق پيدا ڪري ٿي، اها به ساڳي اِهائي قوت آهي. انسان اڪبر جي وجود ۾ مختلف قوتن جا الڳ الڳ مرڪز آهن. هر هڪ مرڪز کي ٻئي سان وابسته رکڻ ۽ هر مرڪز جي قوت کي ان سان لاڳاپيل فردن تائين پهچائڻ، ان ئي قوت جو ڪم آهي. هڪ انسان جي اندر ۾ جيڪا قوت ڪم ڪري ٿي سا به اها ملڪي قوت آهي.
توهان هڪ انساني فرد جو مثال وٺو، ان وٽ حواس، عقلي قوت، تخيل وغيره جهڙيون شيون آهن، اهي سڀ شيون ملائڪن يا نوراني يعني ملڪي قوتن جو هڪ نمونو آهن، جيڪي انسان اڪبر جي اندر ڪم ڪري رهيون آهن.