ڏاهپ / اخلاقيات

شرح حُجة الله البالغه

سنڌ سلامت ڊجيٽل بوڪ ايڊيشن سلسلي جو نئون ڪتاب شاهه ولي الله رحه جو ”شرح حجة الله البالغه“ اوهان اڳيان حاضر آهي. ڪتاب جو ليکڪ مولانا عبيد الله سنڌي آهي ۽ سنڌيڪار مولانا محمد انس راڄپر صاحب آهي. امام شاهه ولي اللهؓ، اسلامي دنيا جو يگانو عالم هو، جنهن سماجي زندگي ۽ اقتصاديات جي بدلجندڙ انواع کي خدا جو شان قرار ڏنو ۽ ان پسمنظر ۾ شريعت جي حڪمن جا اسرار ۽ حڪمتون نروار ڪيون. سندس جڳ مشهور ڪتاب ”حجة الله البالغه“ کي ان سلسلي ۾ اسلامي دنيا جي علمي حلقن ۾ بيحد مقبوليت حاصل رهي آهي. امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي، شاهه ولي اللهؓ جي فڪر جو وڏو شارح رهيو آهي، تنهن حجة الله البالغه جي شرح پڻ لکي هئي. هي ڪتاب ان شرح جو سنڌي ترجمو آهي.
Title Cover of book شرح حُجة الله البالغه

هن علم بابت ڪجهه عالمن جا اعتراض

ڪجهه عالم مجموعي طور تي هيءَ ڳالهه مڃين ٿا ته شرعي احڪام پنهنجن پنهنجن مصلحتن سان وابسته ۽ ڳنڍيل آهن ۽ هيءُ به مڃين ٿا ته عملن تي جزا ۽ سزا ان ڪري مرتب ٿئي ٿي جو اُهي انسان جي اهڙي قسم جي ارادن يا سوچن کان ظاهر ٿين ٿا، جيڪي انسان کي سٺو يا خراب بنائين ٿا. جيئن حضور ﷺجن جو فرمان آهي ته ”ڏسو! انسان جي جسم ۾ هڪ اهڙو ٽڪرو آهي، جيڪو درست رهندو ته سڄو جسم سڌريل رهندو، جيڪڏهن اهو جسم جو ٽڪرو خراب يا بيمار ٿيندو ته سمورو بدن خراب ٿي پوندو. ياد رکو! اها دل آهي.“
پر ان سڀ ڪجهه مڃڻ جي باوجود انهن عالمن جو خيال آهي ته انهيءَ فن ۾ ڪتاب لکڻ ۽ ان جا اصول ۽ فروع مرتب ڪرڻ تمام ڏکيو ڪم آهي. عقلي طور ان جو دليل اهو ٿا ڏين ته هن علم جا مسئلا نهايت ڳجها، غيرمحسوس ۽ گهرا آهن. ۽ شرعي طور اهو دليل ٿا ڏين ته شروعات واري دور جي ماڻهن هن فن کي مدون نه ڪيو، جڏهن ته انهن جو زمانو حضور ﷺ جن جي ويجهو هو ۽ اهي ماڻهو هن علم جا وڏا ماهر پڻ هئا، ان هوندي به انهن جو هن فن تي ڪم نه ڪرڻ، هن ڳالهه جو دليل آهي ته اهي ماڻهو هن فن جي مرتب ڪرڻ کي درست نه سمجهندا هئا ۽ ان تي انهن جو اتفاق هو. ڪمن عالمن جو خيال هيءُ آهي ته هن علم جي تدوين ۾ ڪو خاص فائدو به نظر ڪونه ٿو اچي، ڇاڪاڻ ته شرعي قانونن تي عمل ڪرڻ انهن جي مصلحتن تي ڇڏيل ناهي. (يعني انهن جي ڄاڻڻ ۽ پڙهڻ سان عملي قوت ڪونه وڌندي.)