شھيد آفتاب نظاماڻيءَ جون يادگيريون وري ياد آيون!
آفتاب صاحب جي اھا خوبي ھوندي ھئي ته حيدرآباد ۾ ٿيندڙ ادبي پروگرامن ۾ شريڪ ٿيڻ لاءِ، سانگھڙ مان دوستن جي قافلي کي گڏ کڻي ھلندو ھو.
ھي انهيءَ ڏينهن جي ڳالھه آھي، جڏھن محترم ماھتاب چنه صاحبه سنڌ الاجيءَ جي ڊائريڪٽر ھئي. ڪنهن ادبي پورگرام ۾ آفتاب سان گڏ سنڌ الاجي جو ميوزم گھمندي، ھڪ ھال جنهن ۾ اديبن ۽ سياستدانن جا ”ڪارنر“ قائم ھئا. ان کي ڏسندي آفتاب ڏٺو ته آغا خان ۽ حضرت سورھيھ بادشاھه جي تصويرن جا فريم گڏ لڳل ھئا. انهيءَ وقت ميڊم صاحبه به ان ھال ۾ داخل ٿي، آفتاب صاحب جذباتي انداز ۾ محترمه جي سامھون وڃي چيو ته ”ميڊم! ھيءُ ڪٿي جو انصاف آھي؟ ھي ڪٿي جي تاريخي ساڃھه آھي؟ جو آغا خان جنهن، سنڌ انگريزن جي حوالي ڪرڻ ۾ مدد ڪئي. ان شخص جي تصوير کي شھيد سورھيھ بادشاھه جي تصوير سان گڏ آويزان ڪيو آھي؟!!“
مون ڏٺو ته محترمھ جواب ڏيندي ڪاوڙ ۾ وراڻيو ”مان ڇاڪيان، توھان جا مرشد عليحده ”ڪارنر“ قائم ڪرڻ جي سلسلي ۾ تعاون نه ٿا ڪن!“ محترمه جي ناراضگيءَ کي نظر انداز ڪندي آفتاب چيو ته ”ميڊم! في الحال توھان آغا خان جي تصوير کي سورھيھ بادشاھه جي تصوير کان الڳ ڪري آويزان ڪريو.“ ان کان پوءِ جي تاريخ ٻڌائي ٿي ته ميڊم ماھتاب چنه ڦري ”محترمه ماھتاب راشدي بنجي وئي. قسمت جا فيصلا آھن. محترمه ھن وقت فنڪشنل ليگ جي ٽڪيٽ تي سنڌ اسيمبلي جي مانائتي ميمبر آھي.
حيدرآباد ۾ آفتاب نظاماڻيءَ جي نثار حسيني سان گھاٽي ياري ھوندي ھئي. جڏھين به حيدرآباد وڃڻ ٿيندو ھو ته نثار حسيني جي ”آگم پبليڪيشن“ جي حيدرچوڪ وٽ عبرت آفيس جي گھٽيءَ ۾ قائم آفيس ۾ ضرور وڃبو ھو. تمام ڊگھيون ڪچھريون ٿينديون ھيون، آگم جي آفيس ۾ نصير مرزا سان به ملاقات ٿيندي ھئي. آگم ڪچھريءَ ۾ محترمه زيب نظاماڻي، پنھنجي سھيلي فوزيھ سومرو سان گڏجي ايندي ھئي ته فوزيھ سان موسيقيءَ بابت ڳالھه ٻولھه به ٿيندي ھئي ۽ پوءِ زيب نظاماڻي ۽ نثار حسيني جو رومانٽڪ جوڙو شاديءَ جي ٻنڌڻ ۾ ٻڌجي ويو.
ھڪ دفعي آفتاب خيال ڪيو ته ”سازدا“ ڊيپارٽمينٽ ۾ سرڪاري نوڪري حاصل ڪجي. ان لاءِ آفتاب ھڪ درخواست موڪلي چڪو ھو. انٽرويو کان ٻه ڏينهن اڳ چيائين ته ڪراچيءَ ٿا ھلون. اتي پنھنجو جماعتي وزير عاقل ھنڱورجو آھي. ان کان ھلي ٿا سفارش ڪرايون. ھتان کان حيدرآباد قافلو روانو ٿيو. حيدرآباد مڱريو ذات جو ھڪ پراسرار ھمراھه، جنهن جي جماعت جي سياسي حلقن ۾ رھائي ھئي. ان کي ساڻ کنيوسون. ڪراچيءَ ۾ آفتاب چيو ته ھتي منھنجو پيارو دوست ”ڪسٽم آفيسر“ ذات جو لغاري صاحب وڏي رسائي وارو آھي. ان سان ملنداسين ته ڪا سفارش جي راھه ڪڍڻ ۾ مدد ڪري. ياد رھي ته ھيءُ لغاري صاحب آفتاب جو تمام قريبي دوست ھيو. ان صاحب ڀٽي صاحب جي دور ۾ پپلزپارٽي حڪومت خلاف پمفليٽ لکيا ھئا ۽ پوءِ ذوالفقار علي ڀٽي کان ڪسٽم آفيسر جي نوڪري ورتائين. ان صاحب جي بنگلي تي وياسين، چوڪيدارن کي ٻڌايوسون ته ”سانگھڙ مان آفتاب نظاماڻي ۽ دوست آيا آھن. صاحب کي ٻڌايو!“ چوڪيدار ٻڌايو ته ”صاحب گھر ۾ موجود ناھي“ ان تي آفتاب ان نوڪر کي چيو ته ”لغاري صاحب جي گھر ۾ وڃي ٻڌايو ته سانگھڙ مان نظاماڻي صاحب آيو آھي!“ آفتاب کي خبر ھئي ته جنهن زماني ۾ انهيءَ لغاري صاحب وٽ سانگھڙ ۾ رھڻ جي جاءِ به ڪونه ھئي، ان وقت ڪنهن ٻي ذات مان پيار جو پرڻو ڪري آيو! سانگھڙ ۾ آفتاب ھن کي گھر لاءِ جاءِ وٺي ڏني. مطلب ته لغاري صاحب جي بيگم صاحبه کي به اھا ڄاڻ ھئي. پر ان مائي صاحبه نوڪر جي واتان چوائي موڪليو ته ”صاحب شام جو ايندو.“ اسان جي آفتاب اھا توقع پئي ڪئي ته ڪسٽم آفيسر جي بيگم صاحبه ضرور چانهه پاڻي جو پڇندي، پر ائين ڪونه ٿيو. مونکي ان ڪاموري جي اصليت بابت ڄاڻ ھئي، ڇاڪاڻ ته اھو اسان جي تر ۾ لغارين جي مشھور ڳوٺ جو رھائشي ھو. مون آفتاب کي چيو ته ”ڇڏ بابا! ڪھڙيون ٿو ياريون ياد ڪرين، ھنن منفي ڪردار وارن ڪامورن جون، پاڻ وري اتي ڪونه ھلنداسون!“ پر آفتاب صاحب نيٺ ھڪ ڏينهن شام جو ان آفيسر جي بنگلي تي وڃي کيس ھٿ ڪيو. ڪاموري کي چيائين ته ”يار! اھي ڏينهن ياد ڪر جو پوليس تنھنجي پويان پيل ھئي. تو وٽ لڪڻ جي جاءِ ڪونه ھئي. مون توکي وٺي رھايو، تنھنجي بيگم صاحبه به سڀ ڪجھه ڀُلائي ڇڏيو!!“ حالانڪه ان کي ان زماني جي پوري ڄاڻ ھئي. لغاري صاحب اِڌر اُڌر ڪري مڙئي ڳالھه کي ٽاريو. ان ماڻھوءَ کي مون سندس رٽائرمينٽ کان پوءِ ڏٺو. وڏي دولت، بنگلا، ڪافي زمينات جو مالڪ ھو، پر ذھني طور تي کپي ويل انسان ٿي لڳو!
بھرحال ٻئي ڏينهن جناب وزير صاحب عاقل ھنڱوي صاحب سان سندس وزارت جي آفيس ۾ ملاقات ٿي. آفتاب صاحب کيس ٻڌايو ته ” آئون ايم اي اڪنامڪس پاس ڪيل آھيان، جماعتي آھيان، ان ڪري منھنجي نوڪري بابت وزيراعلى کي سفارش ڪريو!
عاقل ھنڱوري صاحب، آفتاب سان نظاماڻين بابت چرچا شروع ڪيا، ڳالھه کي سنجيده ڪونه ورتائين. ٻئي ڏينهن آفتاب انٽرويو ڏنو پر نوڪري ملي ڪونه سگھي.