محمد جمن ڄامڙو: سنڌ جو برجستو سپاهي
رٽائر ٿيڻ کانپوءِ به واندو نه ويٺو آهي ۽ روزانو ڪجهه نه ڪجهه عملي ڪم ڪندو رهي ٿو، الله پاڪ هن کي سهڻي صورت ۽ سهڻو اخلاق ڏنو آهي، هن پنهنجي تجربن ۽ مشاهدن کي قلم ۽ ڪاغذ جي ذريعي اسان پڙهندڙن تائين هن سوانحي ڪتاب جي شڪل ۾ هڪ تحفو ڏنوآهي، جنهن ۾ وڏا انڪشاف به آهن ته عملي ڪارڪردگي به آهي، سنڌ ۽ پاڪستان جي سياسي تاريخ به آهي ۽ سياستدان جي حسين ڪارڪردگي به شامل آهي ته هنن سنڌ سان ڪهڙا وکر وهايا آهن، سنڌ مان ستر سيڪڙو پيٽرول ۽ گيس پوري ملڪ لاءِ نڪري ٿو، سنڌ ۾ سمنڊ، بندرگاهه، درياءُ، ڍنڍون ۽ ڍورا، ڪوٽ ۽ قلعه ته اڳيئي هيا، پر هاڻوڪي سنڌ جي خوشحالي اسان جي سامهون آهي.
اسان جي سنڌ آغا محمد يعقوب، آغا عبدالنبي عليگ، سائين ڪيپٽن عثمان علي عيساڻي، محمد هاشم ميمڻ، عبدالله جي ميمڻ، اشفاق ميمڻ، هاشم لغاري ۽ ٻيا ڪيترائي ان جهڙا عظيم آفيسر به ڏنا جن سموري زندگي ايمانداري ۽ قابليت سان سنڌ ۽ سنڌ جي ماڻهن جي خدمت ڪئي،
شير محمد خدا بخش عالماڻي (ايس ڪي بلوچ)، سيد مومن علي شاهه، محمد ابراهيم سمون، اي اين جي عباسي ۽ علي نواز ميمڻ جهڙا انجنيئر به ڏنا جن سنڌ جي پاڻي ۽ نهري نظام جي حفاظت ڪئي ۽ حق ۽ سچ لاءِ آواز اٿاريو.
سنڌ ڊاڪٽر اي ڪيو ڪي افغان، سائين وڏل شاهه، ڊاڪٽر ايم اي قاضي جهڙا به انسان پيدا ڪيا، جن سنڌ کي اهي نوجوان انجنيئر ۽ سائنسدان ڏنا، جن جو ڪو اوهي واهي ڪونه هو. پاڪستان ٺهڻ کان پوءِ ون يونٽ جي زماني تائين سنڌ جي ماڻهن کي اهو اعتراض هوندو هو ته سنڌ ۾سنڌي آفيسر ڪونه آهن، رڳو ڌاريا حڪمران پيا راڄ ڪن، پر 1973ع جي دستور ٺهڻ کان پوءِ سنڌ جي شهري ۽ ٻهراڙي لاءِ ڪوٽا مقرر ڪئي وئي. وفاقي ۽ صوبائي کاتن ۾ سنڌ جا تعليم يافته نوجوان ڀرتي ٿيڻ لڳا ۽ الله جي فضل سان هاڻي چيف سيڪريٽري ۽ آءِ جي پوليس جي عهدن تي به سنڌي آفيسر موجود آهن، پر پوءِ به سنڌ اڄ اُهو ئي سوال ڪري ٿي ته اسان جا اسڪول هزارن جي تعداد ۾ بند ڇو آهن؟ ۽ جيڪڏهن کليل به آهن ته اتي تعليم ڇو نظر نٿي اچي؟ سنڌ جي اسڪولن ۾ پڙهندڙ اسي سيڪڙو ٻارن کي اسڪولي ڊريسون، پيئڻ لاءِ صاف پاڻي ۽ پيرن ۾ بوٽ پاتل ڪونهن، سنڌ جي
99 سيڪڙو اسڪولن ۾ لائبرريون ڪونهن، اهو ئي حال سرڪاري اسپتالن جو آهي، جن ۾ ڊاڪٽر ته آهن پر دوائون ۽ علاج جون ٻيون سهولتون ڪونهن، مريضن کي دوا وٺڻ، ايڪسري ڪرائڻ ۽ ليبارٽري جي ٽيسٽن لاءِ پرائيويٽ اسپتالن يا سينٽرن ڏانهن وڃڻو پوي ٿو.
هينئر هر ضلعي ۾ ڊپٽي ڪمشنر، پوليس سربراهه ۽ سيشن جج، سڀ سنڌي آفيسر موجود آهن، پر اُهي ڪڏهن به ڪنهن اسڪول ۽ اسپتال جو دورو نٿا ڪن، نه وري شهرين جا مسئلا حل ڪرائين ٿا. انهن جو تعلق فقط وقت جي حاڪمن جي پوئواري ۽ تابعداري ڪرڻ آهي. اهو سوال هن ڪتاب ۾ به موجود آهي ۽ ان جو جواب به موجود آهي. سائين محمد جمن ڄامڙو فوجي سپاهي جي حيثيت سان پنهنجي نوڪري جو آغاز ڪيو، پر پوءِ ڊي سي ۽ صوبائي ۽ وفاقي سيڪريٽري بڻجڻ تائين پنهنجي سپاهي هجڻ واري جذبي کي قائم رکيو. هن سنڌ جون يونيورسٽيون به ڏٺيون ۽ اتان جا شاگرد ليڊر به ڏٺا، نوڪري جي دوران سنڌ جا سياستدان به ڏٺا.
سنڌ جي موجوده تصوير هن ڪتاب ۾ چٽي نظر اچي رهي آهي، جيڪا اوهان به ڏسو ۽ خاص طور تي اُهي سنڌي آفيسر جيڪي هن وقت سنڌ جي وڏن عهدن تي موجود آهن، اهي سنڌ جي ان سوال جو جواب ڏين.
آغا نور محمد پٺاڻ
چيف ڪوآرڊينيٽر
انڊس ڪاٽيج لائبرريز نيٽورڪ
اسلام آباد، پاڪستان
موبائل: 2161624-0300
2019-10-23