پنجاب جي آفيسرن جا چار درجا
مونکي تقريباً هڪ ڏهاڪو کن سالن جو مرڪز ۾ ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. انھيءَ دوران پاڪستان جي تقريباً هر علائقي جي آفيسر سان گڏ ڪم ڪرڻ جو موقعو مليو. جيڪو مون پنھنجي ناقص سمجھه تحت سڀني علائقن جي آفيسرن متعلق مون تجزيو ڪيو، اهو توهان سڀني سان شيئر ڪيان ٿو. مان واضع ڪريان ته اها منھنجي ذاتي راءِ آهي تنھنڪري هر هڪ کي حق حاصل آهي ته ان سان متفق ٿئي يا نه.
سنڌ جا ماڻھو هر پنجاب جي آفيسر کي صرف پنجابي تصور ڪندا آهن. جڏهن ته پنجاب جا آفيسر به گھڻن طبقن ۾ ورهايل آهن. سينٽرل پنجاب، نارٿ پنجاب، سائوٿ پنجاب، سرائڪي.
انھن مٿئين ڪيٽيگري جي آفيسرن جا رويه به بلڪل مختلف هوندا آهن.
سينٽرل پنجاب معني لاهور، گجرانوالا، فيصل آباد ۽ ساهيوال ڊويزن جي علائقي جا رهواسي. نارٿ پنجاب معني راولپنڊي ڊويزن جا رهواسي. سائوٿ پنجاب معني سرگوڌا، ڊي جي خان ۽ ملتان ڊويزن جا رهاڪو آفيسر. سرائڪي معني بھاولپور ڊويزن جا رهاڪو آفيسر.
سائوٿ ۽ سرائڪي پنجاب جا آفيسر هميشه سينٽرل پنجاب جي هيٺان دٻيل هوندا آهن، تنھن ڪري هو هميشه چوندا آهن ته ”اسين قيدي تخت لاهور دي“ سنڌي ۽ بلوچي آفيسر يا عوام لاءِ سائوٿ ۽ سرائڪي علائقي جي آفيسر جو رويو ڪافي بھتر هوندو آهي.
جڏهن مارشلا وغيره هوندي آهي ته نارٿ پنجاب جا آفيسر تڪڙا نظر ايندا آهن پر جيئن ته سينٽرل پنجاب جي گھڻائي هوندي آهي تنھنڪري نارٿ پنجاب ۽سينٽرل پنجاب جا آفيسر هڪ ٿي ويندا آهن.
سينٽرل پنجاب ۾ وري ٽن طبقن جا آفيسر هوندا آهن ۽ انھن ٽنھي طبقن جي آفيسرن جي روين ۾ به واضع فرق هوندو آهي. مھاجر ٿي آيل پنجابي، شھري پنجابي، پنجاب جا اصلي رهاڪو .
مھاجر ٿي آيل پنجابي ۽ شھري پنجابي پاڻ ۾ تقريباً هڪ ٿي ويندا آهن. پر وري به انھن جي روين ۾ ٿورو گھڻوفرق ضرور هوندو آهي. مھاجر پنجابي جي رويي ۾ وڏائي ۽ فخرتمام گھڻو هوندو آهي. تنھنڪري هو ڪنھن به ماڻھو جو احساس گھٽ رکندا آهن ۽همشه پنھنجي پوزيشن مستحڪم ڪرڻ ۾ رڌل هوندا آهن. جنھن ۾ هو هميشه ڪامياب رهيا آهن. پاڪستان جي وجود ۾ اچڻ کان وٺي پوري پاڪستان جي بيوروڪريسي جي اڳواڻي هن گروپ جي آفيسرن وٽ رهي آهي۽ هن گروپ جي آفيسرن کان ٻاهر ڪابه پاليسي نه اڄ تائين ٺھي آهي نه ٺھڻ ڏيندا. هيءُ اهو هڪ مضبوط گروپ آهي جيڪو پاڪستان جي نالي جي آڙ ۾ صرف ۽ صرف پنھنجو مفاد کي عظيم رکندا آهن. هر حڪومت پوءِ اها موجوده هجي يا ايندڙ ڪائي به حڪومت، هن گروپ کان ٻاهر نڪري نٿي سگھي. هي اهو گروپ آهي جنجا ابا ڏاڏا انگريزن تيار ڪيا هئا پنھنجي حڪومت کي قائم ڪرڻ لاءِ. اڄ تائين هو پنھنجي وڏن جي ڏنل سبق تي ٽن جنريشن جي گذري وڃڻ جي باوجود عمل ڪندا پيا اچن. توڙي جو انھي گروپ جي هٺ ڌرمي ۽ وڏائي جي ڪري اسان جي ملڪ پاڪستان جا ٻه حصا ٿي ويا، پر اڄ تائين هوپنھنجي ابن ڏاڏن جي ڏنل سبق مطابق هلن پيا. الله انھن کي هدايت نصيب ڪري. جيڪڏهن انھيءَ گروپ جي آفيسرن پنھنجي روين ۾ تبديلي نه آندي ته اهو ملڪ لاءِ وڏو هاڃيڪار ثابت ٿي سگھي ٿو.
الحمدلله مون پورو پنجاب گھمي ڏٺو آهي.جنھن به علائقي ۾ هن گروپ جي خاندان جو ٻچو هوندو آهي، انھن جو عوام سان ڪلونيل ۽ بي رحمي وارو سلوڪ هوندو آهي. چاهي اهي ڪھڙي به صوبي ۾ وڃن، پر هي نوڪري گھٽ بادشاهت گھڻي ڪرڻ واري حساب سان ڪندا آهن. جنھن جي ڪري پورو پنجاب وڌيڪ بدنام ٿيندو آهي.
مان پنجاب جو تقريباً سمورو علائقو گھمي ڏٺو آهي مون پنجابي عوام ۾ ٻين جي لاءِ نڪا نفرت ڏٺي نه وري ڪا حقارت، مونکي پنجاب جي ڳوٺن ۾ به اهو ساڳيو پيار مليو، جيترو مونکي سنڌ جي ڪنھن به ڳوٺ ۾ ملندو آهي. هي جيڪي ڪجھه پنجابين جي خلاف ٻين صوبن ۾ نفرت پيدا ٿيندي آهي، اها صرف پنجاب جي هن طبقي جي آفيسرن جي روين ۽ ٻين کي انسان نه سمجھڻ ڪري ٿيندي آهي. جيئن ته هن طبقي جي آفيسرن جي هن پاڪ سرزمين جي مٽي سان محبت ڪانه هوندي آهي، تنھنڪري پوري پاڪستان کي انگريز بھادر ٿي هلائڻ وانگر ۾ عافيت سمجھندا آهن. پنجاب جو ٻيو شھري طبقي جو آفيسر مغرور ۽ هٺيلو هوندو آهي پر گھڻو ڪري لڏي آيل پنجابي جون خصلتون انھن ۾ پيدا ٿي وينديون آهن.
جيڪا بيوروڪريسي ملڪ کي مافيا وانگر هلائيندي آهي انھن ۾ نوي سيڪڙو آفيسر پنجاب جي انھن ٻنھي طبقن مان هوندا آهن. جيڪو انھي گروپ سان لاڳاپيل هوندو آهي، ڪھڙي به حڪومت انجو وار ونگو نٿي ڪري سگھي. جنھنجي ڪري ملڪ جو سڄو وهنوار انھن جي مرضي مطابق هلندو آهي. انھي گروپ جي آفيسرن جوعوام چاهي باقي ٻين آفيسرن سان نھايت بي انصافي ۽ پنھنجي مفاد کي مضوط ڪرڻ لاءِ ظالماڻو انداز حڪمراني هوندو آهي. انھيءَ گروپ جي آفيسرجو رويو ٻين لاءِ اهو آفيسر چاهي پنجابي هجي يا ڪو ٻيو بدتميزي وارو هوندو آهي. انھن جو عوام سان بداخلاقي وارو رويو پنھنجي غريب پنجاب عوام سان به ساڳيو هوندو آهي، جھڙي طرح هو سنڌ يا بلوچستان جي عوام سان ڪندا آهن.
هي آفيسرن جوگروپ هميشه پاليساز ادارن تي حاوي هوندو آهي، تنھنڪري پنجاب جي مفاد کي سڀ کان اهم رکندا آهن، جنھن جي ڪري پنجاب جا سڀني طبقن جا آفيسر مجموعي طور تي عوام فائدي ۾ رهندا آهن.
پنجاب جو اصلي باشندو آفيسر ان جي اخلاق ۽ رويي مان صاف ظاهر هوندو آهي ته هو انسان دوست آهن. انھي طبقي جي آفيسر جو رويو ٻئي صوبي جي عوام چاهي پنجاب جي عوام سان ڪافي بھتر هوندو آهي. انھيءَ گروپ جي آفيسرن جو رويو هميشه همدرداڻو هوندو آهي. انھيءَ گروپ جي آفيسرن جي ان مافيا ۾ ڪا خاص اهميت به ڪانه هوندي آهي. تنھن ڪري اهي آفيسر به ڪافي حد تائين پٺتي هوندا آهن، پر پوءِ به ٻين صوبن جي آفيسرن کان اڳڀرو هوندا آهن. ڪي پي ڪي جا آفيسر ٻن طبقن ۾ ورهايل آهن پٺاڻ ۽ هزاره.
پٺاڻ آفيسر هڪ کليل ڪتاب وانگرهوندو آهي. پٺاڻ آفيسر ظاهر ۾ ايئن چوندو آهي ته پنجابي آفيسر خراب آهن، پرپنجابي ۽ پٺاڻ آفيسرن جا مفاد گھڻو ڪري هڪ هوندا آهن.
پٺاڻ آفيسر گھڻو ڪري پنھنجي علائقي جي ماڻھن کي وڌيڪ عزت ڏيندا آهن. پٺاڻ آفيسر جورويو ڪافي انسان دوستي وارو هوندو آهي. پٺاڻ آفيسر پيسه جي معاملي ۾ هر شئي قربان ڪرڻ ۾ دير ڪونه ڪندو آهي. مجموعي طور پٺاڻ آفيسر دل ۾ ڳالھه ڪونه رکندو آهي.