آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

سپاھيءَ کان وفاقي سيڪريٽري تائين

محمد جمن ڄامڙي جي آتم ڪٿا خودنوشت سوانح حيات آهي، جيڪا سندس ذات جي تعميرات واري گرائونڊ زيرو کان فلڪ بوس عمارت تائين پهچڻ جي اڻ ڳاڻيٽن ڏاڪن جي اڏاوت ۽ ڊيڪوريشن  جي تجربن جو نچوڙ آهي. ڪتاب ”سپاهيءَ کان وفاقي سيڪريٽري تائين“ هڪ اهڙي ماڻھوءَ جي جفا ڪشي جو سربستو سچو داستان آهي، جنھن سنڌ جي ٺپ ٻھراڙي واري ڳوٺ ۾ جنم ورتو، گورنمينٽ جي ڦڪن اسڪولن ۾ پڙهيو، فوج ۾ سپاھ گيري ڪيائين، قائداعظم يونيورسٽي مان اعليٰ تعليم بہ حاصل ڪيائين تہ ننڍڙيون نوڪريون بہ ڪيائين ۽ انت ۾ پاڪستان جي ڪريم ڪلاس ۾ انٽري هڻڻ لاءِ ’سي ايس ايس‘ ڪيائين، ۽ سترهين گريڊ کان شروع ٿي 22 هين گريڊ يعني مائونٽ ايوريسٽ تي پهچي رٽائر ٿيو.

Title Cover of book سپاھيءَ کان وفاقي سيڪريٽري تائين

ڊپٽي ڪمشنر لاڙڪاڻو واري مقرري

صبح جو سوير ڪمشنر سکر صاحب جي آفيس پھچي ويم . ان وقت روشن ضمير ڪمشنر سکر هيو، اڃا گھر واري آفيس ۾ هيو اتان پيغام ڏنو ته فلحال تون اتي ترس ته مان اچان ٿو. ٿوري دير کان پوءِ وري ڪمشنر صاحب جو فون آيو ته مونکي اچڻ ۾ ڪجھه دير آهي، تون ڀلي وڃ. ڇاجي لاءِ گھرايو اٿائون؟ ڇا مسئلو آهي؟ ڪابه خبر ڪانه پئي پوي. ايستائين جو ايڊيشنل ڪمشنر کي به خبر ڪانه هئي. مان اتان واپس خيرپور آفيس لاءِ روانو ٿيس. اڃان خيرپور آفيس پھتس ئي مس ته ڊيوٽي ڪلارڪ گاڏي ڏسندي ٻاهر ڊوڙندو آيو ۽ چيائين ته سائين ڪمشنر آفيس مان چار پنج دفعا فون آيو آهي ۽ چيو اٿن ته ڄامڙو صاحب کي چئو ته جلدي سکر اچي ڪمشنر سان ملي. مان اتان واپس سکر لاءِ روانو ٿيس. خيرپور ڦاٽڪ بند هيو ۽ ٽريفڪ جي وڏي قطار ٻنھي طرف بيٺل هئي. تقريباً ويھارو منٽ اتي ٽريفڪ ۾ ڦاٿل رهيم، خير اڌ ڪلاڪ مني ڪلاڪ کان پوءِ ڪمشنر آفيس وڃي پھتم. ڪمشنر ٿورو اڳ ۾ آفيس کان گھر ڏانهن روانو ٿي ويو. اي سي جي صاحب انتظار ۾ ويٺو هيو، تنھن ٻڌايو ته ڪمشنر صاحب توهان جو شدت سان انتظار پيو ڪري. اي سي جي ڪمشنر صاحب کي فون ڪري ٻڌايو ته جمن ڄامڙو اچي ويو آهي ڇا حڪم آهي. چيائين ته جمن کي فون ڏي، مون فون تي ڳالھايو، ڪمشنر چيو ته جمن هينئر وڃ ۽ ڊي سي لاڙڪاڻو جي چارج وٺ. مون چيو ته سائين هينئر شام ٿي وئي آهي ۽ لٽا ڪپڙا به ساڻ ڪونه آندا آهن، مان ڳوٺ وڃي صبح جو لاڙڪاڻي وڃان. سڀاڻي سازدا جي چارج به ڇڏيان ۽ ڊي جي صاحب کي به ٻڌايان. روشن ضمير صاحب چيو جمن ڳالھه سمجھه ۽ هينئر وڃي لاڙڪاڻي جي چارج وٺي اڄ رپورٽ ڪر، لٽا ڪپڙا پوءِ گھراءِ ۽ ڊي جي صاحب کي به اتي پھچي پوءِ اطلاع ڪر. مون چيو ته ٺيڪ آهي سائين. ڪمشنر صاحب جيئن فون رکيو مون ڊي سسي لاڙڪاڻو مرحوم عباسي صاحب کي فون ڪيو ته ڀائو مون کي هي احڪامات مليا آهن، ڇا توکي انھي جي خبر آهي؟ چيائين ته جمن تون جلدي پھچ ۽ مان پنھنجو سامان ٻڌي صبح کان تنھنجي انتظار ۾ ويٺو آهيان.
مان تقريباً ٽي ساڍا ٽي وڳي سکر کان لاڙڪاڻو روانو ٿيس. تقريباً شام جو پنجين وڳي لاڙڪاڻو پھتم عباسي صاحب کان ڊي سي لاڙڪاڻي جي چارج ورتم. عباسي صاحب چيو ته جيڪڏهن اجازت ڏيو ته مان اڄ رات اتي رهان ۽ صبح جو روانو ٿي وڃان. مون چيو ڪوئي مسئلو ناهي، مان اڄ رات سرڪٽ هائوس ۾ ٿو رها، صبح جو ناشتو گڏ ڪنداسين پوءِ جيئن توهانجي مرضي. مان رات سرڪٽ هائوس وڃي رهيس. صبح جو مون سرڪاري گاڏي عباسي صاحب کي ڏني ته جيئن ڪراچي تائين پھچائي اچي. مان سازدا واري گاڏي ڳوٺ موڪلي ته جيئن منھنجي من ٺار محبوبه کي لاڙڪاڻي وٺي اچي.
ڳوٺ ڪافي دير ٿي وئي، مان واپس ڪونه وريم، ڳوٺ وارن کي پريشاني ٿي ته ڇاجي ڪري ڳوٺ ڪونه پھتو آهي. ان وقت موبائل فون ته هيا ڪونه ڪي جو ماڻھو پنھنجي باري ۾ ڪجھه ٻڌائي ته مان ڪٿي آهيان. خير دير سان مختيارڪار گمبٽ سان رابطو ٿيو ۽ گذارش ڪئي ڳوٺ وڃي ٻڌائي ته مان اڄ لاڙڪاڻي جي ڊي سي جي چارج ورتي آهي ۽ مونکي هنگامي حالتن ۾ موڪليو ويو آهي. ڊي جي سازدا صاحب کي لاڙڪاڻي مان فون ڪري ٻڌايم ته مان لاڙڪاڻي پھچي ويو آهيان. ميمڻ صاحب خوش ۽ صرف ايترو چيائين چڱو الله ڀلي ڪندو.
لاڙڪاڻي جي چارج وٺڻ کان ترت پوءِ سڀني ادارن سان ملي بريفنگ ورتي ته هن وقت ڪھڙا ڪھڙا ٻرندڙ مسئلا درپيش آهن. مختلف ڊپارٽمينٽ جي ضلعي جي نمائندن سان ملي ڪري انھن جي مسئلن کي سمجھڻ جي ڪوشش ڪيم.
ٿورن ڏينھن کان پوءِ 1987ع جي لوڪل گورنمينٽ جي اليڪشن ڪرائڻ واسطي تيارين ۾ شروع ٿي وياسين.
ضلعي انتظاميه لاءِ لوڪل گورنمينٽ جي اليڪشن وڌيڪ ڏکيائي پيدا ڪندي آهي. ڇوٽ لوڪل گورنمينٽ جي چونڊن ۾ گھر گھر جي ماڻھن جي هڪٻئي سان ذاتي دلچسپي جي ڪري جھڳڙي ۽ فساد جا امڪان تمام گھڻا هوندا آهن، بنسبت قومي ۽ صوبائي اسيمبلي جي اليڪشن جي. مون سڀني اي سيز جي ميٽنگ سڏائي ۽ امن امان جي صورتحال تي غور و فڪر ڪري اها ڪوشش ڪئين ته ڪٿي، ڪھڙي پولنگ اسٽيشن تي ڪنھن ڪنھن ڌر ۾ ڪا ذاتي دشمني يا ڪا ٻي اهڙي ڳالھه ته ناهي، جنھن جي ڪري حالات بگڙي سگھن ٿا. حالتن جي خرابي واري صورتحال ۾ ڪيئن انھي مسئلي کي جلد کان جلد حل ڪري سگھجي ٿو؟ اهڙيون ڪهڙيون پولنگ اسٽيشنز آهن جن کي هينئر ڏکيائي پيدا ڪندڙ پولنگ اسٽيشن جي لسٽ ۾ شامل ڪجي؟ ٻيو ته ٻيون اهڙيون ڪھڙيون پولنگ اسٽيشنز آهن جن ۾ خراب صورتحال پيد ٿي سگھي ٿي؟ ڇاجي ڪري خراب صورتحال پيدا ٿي سگھي ٿي؟ ڪير اهي ماڻھو ٿي سگھن ٿا جيڪي اهڙي افراتفري پيدا ڪري سگھن ٿا؟ ضلعي جي نقشي تي پولنگ اسڪيم نروار ڪري پوءِ پاڻ ۾ خوب غور ۽ ويچار ڪرڻ کان پوءِ ايريا جي حالتن مطابق پولنگ اسڪيم کي مختلف ڪيٽگريز ۾ ورهائي پوءِ انتظامي طور انھن ڪمزورين کي دور ڪرڻ خاطر پولنگ اسٽيشنز کي مختلف گروپن ۾ ورهائي انجو انتظام سنڀالڻ لاءِ مختلف ماڻھن جون ڊيوٽيز لڳائي ۽ ٻه ٽي ريهرسل ڪرائي تسلي ورتم ته هر ماڻھو پنھنجو ڪردار بھتر نموني سان ادا ڪري سگھندو. تنھن کان پوءِ وڃي پولنگ اسڪيم کي فائينل ڪري عام ڪري ڇڏي ته جيئن ڪنھن ماڻھو کي ڪنھن به قسم جي پريشاني نه ٿئي. جيڪڏهن ڪنھن کي ڪو اعتراض آهي ته ان جي تفصيل وٺي جيڪو مناسب قدم کڻڻو هيو اهي سڀ اپاءُ وٺي آخر ۾ پولنگ اسٽيشنز کي پبلڪ لاءِ جاري ڪرڻ جا انتظام ڪري امن و امان جي صورتحال کي بھتر ڪرڻ لاءِ ڪوششون شروع ڪري ڇڏيون.