شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ڀيرو مل ٻالاڻي

محبت پائي من ۾، رنڊا روڙيا جن، تن جو صرافن، اڻ توريو اگهائيو. هونءَ ته ميگهه ونس جاتيءَ جا ماڻهو ڪنهن به کيتر ۾ پوئتي نه رهيا آهن، پر سياست ۾ به پنهنجو نالو ڪمايو آهي. اهڙوئي هڪ سادو ۽ سچو انسان ڀيرو مل ٻالاڻي صاحب جن، 28 جولاءِ 1954ع تي هڪ پراڻي ڪانگريسي پُرش، سرڳيه مهرچند ٻالاڻي کوکر، ويٺل شهر مٺي ضلع ٿرپارڪر جي گهر ۾ جنم ورتو. سندس ماتا جو نالو ست ٻائي ڌي چتون مل ذات پڙگڙو، ويٺل ڳوٺ حجامڙو تعلقه ڏيپلو جي هُئي. سندس هڪ ڀاءُ، جنهن جو نالو دريوڌن آهي، جو سرڪاري ملازمت ۾ آهي ۽ کيس 7 ڀيڻون آهن، جي سڀ شادي شده آهن. پاڻ شادي شريمتي هستو ٻائي ڌي سومجي مل ولاسيه ڏيپلو شهر مان ڪئي. جنهن مان کيس اولاد 4 نياڻيون ۽ 4 پٽ آهن. 1. سورج 2. سنديپ 3. شهديو 4. جوني. پاڻ پرائمري تعليم نارٿ ڪالوني اسڪول مٺيءَ مان حاصل ڪيائون، ميٽرڪ سال 1969ع ۾ گورنميٽ هاءِ اسڪول مٺيءَ مان پاس ڪئي. انٽر سال 1975ع ۾ سچل سرمست ڪاليج حيدرآباد مان پاس ڪيو ۽ BA علامه اقبال اوپن يونيورسٽي مان پاس ڪيو. پاڻ 1970ع ڌاري ڪراچيءَ ۾ سيٺن وٽ پرائيويٽ نوڪري ڪرڻ شروع ڪئي. ڀيرو مل پنهنجي سياست جي شروعات سال 1997ع کان شروع ڪئي، جڏهن هو ڊاڪٽر کٽو مل جيوڻ ميگهواڙ سان گڏجي، اقليت هندو سيٽ تي سنڌ صوبائي اسيمبليءَ جي سيٽ تي لڙيو، جنهن ۾ ڊاڪٽر کٽو مل جيوڻ قومي اسيمبليءَ جي سيٽ تي لڙيو، جنهن ۾ خاص ڪري ميگهواڙن ۽ پڻ ٻين هندوئن جي ووٽ ذريعي ٻئي ڪامياب ٿيا. انهي اليڪشن جي ٿوري عرصي بعد جيئن ته پاڪستان ۾ صدر پرويز مشرف صاحب اسيمبليون ٽوڙي مارشل لا لڳائي، تنهن ڪري ڀيرو مل صاحب هڪ سال تائين صوبائي اسيمبليءَ جو ميمبر رهيو. انهي وقت هو نواز شريف صاحب جي گورنمينٽ ۾ اضافي چارج آبپاشي، ۽ بجليءَ (Water and Power) جو وفاقي سيڪريٽري رهيو، ۽ چيئرمن خدمت ڪاميٽي ضلع ٿرپارڪر به رهيو. جنهن جي بهتر ڪارڪردگيءَ کان متاثر ٿي پاڪستان جي وزيراعظم، جناب محمد نواز شريف خدمت ڪاميٽين جي قيام جو اعلان ڪندي، ريڊيو ۽ ٽي. وي تان ٻه دفعا ڀيرو مل ٻالاڻيءَ جو نالو کنيو، جيڪو ميگهواڙ جاتيءَ لاءِ هڪ اعزاز آهي. سال 1998ع ۾ ٿر ۾ پهريون دفعو سنڌ جو وزيراعليٰ لياقت علي جتوئي صاحب، پير صبغت الله (پير پاڳارو) ارباب غلام رحيم ۽ شير باز مزاري صاحب، ٻالاڻي هائوس مٺيءَ ۾ دعوت تي آيا هئا، جتي هزارن جي تعداد ۾ ميگهواڙن انهن جو والهانه انداز ۾ استقبال ڪيو. جيئن ته اُنهي مارشل لا دؤر ۾ سال 2002ع ۾، مسلمانن ۽ هندوئن جي ووٽن ذريعي چونڊ لاءِ نئين سر تڪبنديون ٿيون، ۽ قومي اسيمبليءَ جي اليڪشن ۾ هندوئن لاءِ جيڪو هندوئن جي الڳ ووٽن جو سڄو پاڪستان ملٽيپل تڪ هو، ۽ صوبائي اسيمبليءَ جي ميمبرن لاءِ سڄي سنڌ هندوئن جي ووٽن جو ملٽيپل تڪ هو، اهو فرق ختم ڪري، مسلمان ۽ هندوئن جي ووٽن کي گڏ ڪري هڪ يا ٻن تعلقن جا نوان تڪ ٺاهي، اليڪشن ڪرايون ويون. جنهن ۾ ڀيرو مل ٻالاڻي صاحب اليڪشن ۾ حصو نه ورتو. ڇاڪاڻ ته اها گڏيل ووٽن واري اليڪشن کٽڻ سندس وس کان ٻاهر هئي. ڀيرو مل ٻالاڻي صاحب هڪ شريف، سڌو ۽ چڱو ماڻهو آهي. جيئن ته هن کي ڪاميابي سندس ذات وارن ميگهواڙ ووٽرن سان ٿي هئي، تنهنڪري سندس دلچسپي ۽ همدردي سدائين پنهنجي جاتيءَ وارن سان رهي. هن پنهنجي وقت ۾ ٿوري عرصي ۾ ڪافي ترقياتي توڙي قومي ڪم ڪيا. سندس چوڻ موجب مٺيءَ جا کوکر اصل آڌيگام ننگرپارڪر رهندا هُئا. جتان لڏي نئون تـڙ (مٺي کان 20 ڪلوميٽر ڏکڻ) ۾ اچي رهيا، جتان پوءِ لڏپلاڻ ڪري مٺي شهر ۾ آباد ٿيا. سندس ڏاڏو ٻالو، انگريزن جي دؤر ۾ هڪ معزز ۽ نهايت سنجيده ماڻهو هو، ۽ کيس انگريزن وٽ سٺو عزت وارو مقام حاصل هو. هن کي مٺيءَ جي پسگردائي جي ٻارهن ڳوٺن جو پٽيل چونڊيو ويو، ۽ ٻارنهن راجن جا فيصلا ڪندو هو. مٺيءَ جي ڏکڻ طرف پيٽرول پمپ وٽ هڪ جاگير (معافي) طور مليل آهي جيڪا اڄ ڏينهن تائين هُنن جي آڪهه وارن جي حوالي آهي، ۽ انگريزن واري دؤر ۾ ٻيون به معافيون مليون هيون. انهي دؤر ۾ ڇوت ڇات اوج تي هُئي. ميگهواڙ جاتيءَ وارن کي سٺو ڪپڙو پائڻ، سٺو وهٽ ڌارڻ تي وڏين ذاتين پاران سخت منع هُئي. پر ان جي باوجود ٻالو مل، ڀلوڙ گهوڙي تي سفر ڪندو هو، ڪنهن کي همت ڪونه ٿيندي هُئي، جو سندس نالو وٺي، هن ديد دليريءَ سان پنهنجو وقت گذاريو. سندس پتا مهرچند ٻالاڻي صاحب، جيڪو پراڻو ڪانگريسي ۽ سٺي ڄاڻ رکندڙ سياستدان هو، مُلڪ جي ورهاڱي کان اڳ ۾ هو ڪانگريس ۾ هو. ڇوت ڇات ختم ڪرڻ لاءِ آخر تائين جدوجهد جاري رکيائون. جنهن مان ميگهواڙ جاتيءَ کي ڪافي لاڀ حاصل ٿيو. ڀيرو مل ٻالاڻي صاحب هن وقت ڪراچيءَ ۾ پرائيويٽ ڪاروبار ڪري رهيو آهي.