رميش ڪمار جئپال

ڪال ڪر سو آج ڪر، آج ڪر سو اب، سمئه بيتا جات هئي، ڦر ڪري گا ڪب؟ شري رميش جئپال صاحب 18 جنوري 1984ع تي هڪ مهان شخصيت شري ڀيارام انجم، جيڪو ٽي دفعا پ پ پ جي پليٽ فارم تان، صوبائي اسيمبليءَ جي اليڪشن لڙي چڪو آهي، ان جي گهر جنم ورتو. سندس ماتا جو نالو مريم انجم، ڌي امولکرام، ذات گنڍير، صادق آباد جي آهي. پاڻ شادي سال 2007ع تي شريمتي سرسوتي ڪماري ڀاٽيا، ڌي سورتا رام ڀاٽيا، بستي کوکران، رحيم يار خان سان ڪئي، جنهن مان کيس ٽي نياڻين جو اولاد آهي. رميش جئپال صاحب 5 سالن جي عمر جو مس هو ته سندس هڪ رشتيدار، سندس پيءُ کي نوڪري ڏيارائڻ جي لالچ ۾ دبئي وٺي ويو، ۽ اُٺن جي ريس ۾ بطور ڪيمل جوڪي شامل ڪيو. اهڙي غير انساني ڪم ۾ رميش جئپال کي ڪافي تڪليفون برداشت ڪرڻيون پيون. آخر سندس والدين جي ڀرپور ڪوششن سان اٽڪل ٽن سالن بعد پنهنجي گهر واپس آيو. پاڻ پرائمري تعليم هرلي ڪراس هاءِ اسڪول رحيم يار خان مان حاصل ڪئي. مئٽرڪ به ساڳئي اسڪول مان ڪيائين، B.Com سال 2008ع ۾ گورنمينٽ ڪاليج ڪامرس رحيم يار خان مان حاصل ڪيائين، ۽ B.A پرائيويٽ طور پاس ڪيائين. رحيم يار خان ۾ شيڊيول ڪاسٽ هندو تمام گهڻا رهن ٿا. پر ڪوبه قانوني، معاشرتي ۽ معاشي تحفظ نه هجڻ جي ڪري شيڊيول ڪاسٽ جا ماڻهو بنيادي انساني حقن کان وانجهيل آهن. صحت، تعليم، پيئڻ جو صاف پاڻي ته هڪڙي طرف، پر عزت ۽ احترام ۽ تعليم کان به محروم آهن. سرڪاري اسڪولن ۾ هندو ٻارن کي تمام نيچ سمجهيو وڃي ٿو. ايتري قدر جو ٻين مذهبن جي شاگردن جي استعمال شده برتنن کي به ڇُهڻ نه ڏيندا آهن. ڇاڪاڻ ته هو ناپاڪ ٿي پون ٿا. اهڙين حالتن ڪري هندو ٻارن کي تعليم حاصل ڪرڻ مشڪل ئي نه، پر ناممڪن آهي. اهوئي سبب آهي جو پوري پنجاب ۾ هندوئن جي ڪُل آباديءَ جو 4 سيڪڙو تعليم يافته آهن. 1958ع جي آدم شماريءَ موجب هندو پاڪستان جي سڀ کان وڏي اقليت قوم آهي، جنهن آباديءَ جو 85 سيڪڙو شيڊيول ڪاسٽ هندو تي ٻڌل آهي. اهڙي ڇوت ڇات واري ماحول ۾ به رميش جئپال تعليم حاصل ڪئي. تعليم دوران سماجي ڪارڪن گرو سُکديوَ جي ذريعي ريسورس سينٽر لاهور جي سماجي سرگرمين ۾ شموليت کانپوءِ، بطور ڪوآرڊينيٽر ضلع رحيم يار خان ۾ سماجي خدمتن جو آغاز 2004ع ۾ ڪيو. هو ضلع ڪوآرڊينيٽر براءِ اقليتي امور ٿيو. وقت سان گڏوگڏ رميش جئپال کي هندو اقليتي برادريءَ جي مسئلن جو اندازو ٿيندو رهيو. آخرڪار 2006ع ۾ رحيم يار خان جي هڪ مذهبي رهنما گرو سُکديو جي رهنمائي ۽ ٻين هندو دوستن جي تعاون سان “هري راما فائونڊيشن” جو بنياد رکيو ويو، جنهن جي ذريعي هندوئن جي حقن ۽ سماجي تفريق جي خلاف آواز اٿارڻ شروع ڪيو. جيئن هو عزت ۽ برابر شهري حيثيت سان زندگي گذاري سگهن. هري راما فائونڊيشن کي به هڪ اهڙي رهنما جي ضرورت هُئي، جو ان جي مقصد ۾ حوصلا افزائي ۽ مناسب پليٽ فارم مهيا ڪري سگهي. جون 2006ع ۾ لاهور ۾ هڪ سيمينار جو اهتمام ڪيو ويو، جتي پهريون دفعو اقليت سان تعلق رکندڙ ماڻهن صوبائي وزير براءِ اقليتي امور، ميڊيا ۽ سول سوسائٽيءَ جي سامهون پنهنجو موقف بيان ڪيو، ۽ مطالبو ڪيو ته هنن کي برابر جي شهريءَ جي حيثيت سان تمام حقوق ڏنا وڃن، جو هر پاڪستاني جو پيدائشي حق آهي. هتي هي ڳالهه به واضح ڪجي ٿي ته شيڊيول ڪاسٽ، 44 ذاتين سان تعلق رکندڙ اڄ ڏينهن تائين شناختي ڪارڊن کان محروم آهن، ۽ شهرين جي دستاويز نه هئڻ ڪري شادي، پيدائش، اموات رجسٽر ڪرائڻ کان به قاصر آهن. انهي ناانصافيءَ جو شڪار سڀ کان وڌيڪ عورتون آهن. سيمينار ۾ هندو برادريءَ طرفان شادين جي رجسٽريشن جي حوالي سان واضح لفظن ۾ مطالبو ڪيو ويو ته انهيءَ کان سواءِ هندوئن کي زمين جو حق، نوڪريون محنت ۽ تعليم جھڙي سهوليت ڏيڻ جو به مطالبو ڪيو ويو. صوبائي وزير ان کي غور سان ٻڌو ۽ مسئلن تي خصوصي توجه ڏيڻ جو واعدو ڪيو. شيڊيول ڪاسٽ جي اڪثريت آهي ۽ شيڊيول ڪاسٽ اقليت جي مسئلن جي حل ڪرائڻ لاءِ رحيم يار خان، بهاولپور، ملتان، لاهور ۽ اسلام آباد ۾ پريس ڪانفرنسون ڪيون ويون، جتي شيڊيول ڪاسٽ جا ڪيترائي ماڻهو شامل هُئا ۽ انهن سڀني ملي رميش جئپال جي سرپرستيءَ ۾ (شيڊيول ڪاسٽ رائيٽس موومينٽ پاڪستان) (SCRM) نالي تحريڪ جو آغاز ڪيو جو، هندو جاتيءَ جي پوئتي پيل ذاتين لاءِ ڪم ڪري سگهي. شيڊيول ڪاسٽ رائٽس موومينٽ هندو اقليتن جي لاءِ ڪم جو آغاز پوري ملڪ ۾ شروع ڪيو. جنهن ۾ پنجاب 17 ضلع، سنڌ 13 ضلع، بلوچستان جا 3 ضلع ۽ خيبر پختون خواه جا 3 ضلع شامل هئا. جنهن ۾ شيڊيول ڪاسٽ رائٽس موومينٽ جي ڪوآرڊينيٽر ۽ ميمبر، رميش جئپال کي SCRM جي چيئرمين جي ذميواري سونپي ويئي. شيڊيول ڪاسٽ رائيٽس موومينٽ پنهنجا مسئلا بالا حڪام تائين پهچائڻ لاءِ چارٽر آف ڊمانڊ پيش ڪيو، جنهن ۾ هندوئن جي شادين جي بهتري لاءِ قانون سازي، ملازمتن ۾ 4 سيڪڙو ڪوٽا، نفرت ڇوت ڇات خلاف قانون سازي ۽ رهائشي مالڪاڻه حقوق وڏا وڏا مسئلا شامل هئا. SCRM ميڊيا، سول سوسائٽي ۽ عوام جي معاونت سان هڪ ڀرپور مهم جو آغاز ڪيو. اخبارن ۾ ڪالم، سيمينارن، پريس ڪانفرسون، ريليون ۽ ريڊيو پروگرامن جي ذريعي شيڊيول ڪاسٽ مسئلن ۽ مطالبن کي اجاگر ڪيو. رميش جئپال ٻڌايو ته جڏهن ضلع ۾ ڪم شروع ڪيو، تڏهن چانهه وٺڻ لاءِ شاپر بيگ کڻي ويندو هو. هوٽلن ۾ اسان کي هٿ لڳائڻ نه ڏيندا هئا. پر امن، هم آهنگي ۽ دفتر/ آشرم ۾ چانهه ۽ ڪوپ ڏنا وڃن ٿا، جو هڪ تبديلي جو آغاز آهي. پنجاب ۾ هري راما فائونڊيشن کي اهو اعزاز حاصل آهي، ته وڏين هوٽلن ۾ شيڊيول ڪاسٽ ڀيل، ميگهواڙ، برادريءَ کي گڏ ڪري، انهن جي حقن جو آواز بلند ڪيو جنهن سان وڏين هوٽلن ۾ ڇات ڇوت جو رجحان ختم ٿي ويو. سال 2008ع ۾ ملڪ ۾ سڀ کان وڌيڪ پوئتي پيل اقيليتن جي لاءِ شيڊيول ڪاسٽ رائٽس موومينٽ پاڪستان جي نالي هڪ نيٽ ورڪ تشڪيل ڏنو، جو ملڪ ۾ اڍائي لک ميمبرن سان گڏ 31 ضلعن ۾ شيڊيول ڪاسٽ اقليت جي بهتريءَ لاءِ ڪوشان آهي. 2010ع ۾ مُلڪي تاريخ ۾ پهريون ڀيرو هندو شاديءَ جو مسودو تيار ڪيو ويو،۽ اهو وفاقي وزارت براءِ اقليت امور جي حوالي ڪري، قانون سازيءَ جي سفارش پيش ڪئي، جو قومي اسيمبليءَ۾ زير بحث آهي. ان سان گڏوگڏ رميش جئپال ٻڌايو ته 2008ع کان 2010ع تائين 23 دفعا سوين ساٿين سان گڏ وڃي پريس ڪانفرنس، ريليون، فورم ۽ ٻين طريقن سان اقليت جي مسئلن کي هاءِ لائيٽ ڪيو،نهن جي بدولت سپريم ڪورٽ آف پاڪستان سو موٽو نوٽيس ۽ ٻين مختلف وزارتن ۽ ادارن اقليتن جي لاءِ مختلف اعلان ڪيا. پنجاب جي ضلع رحيم يار خان ۾ رهائشي مالڪاڻه حقوق جي تحريڪ جي آغاز لاءِ به رميش جئپال کي سارهايو وڃي ٿو. جنهن پنجاب اسيمبليءَجي سامهون ڌرڻو هڻي پنجاب حڪومت کي رهائشي مالڪاڻه حقوق ڏيڻ لاءِ مڃايو، ملازمت جي ڪوٽا جي ڳالهه هجي، يا فوجي يا صوبائي اسيمبلين جي سيشن ۾ واڌاري جي ڳالهه هجي، امن ۽ هم آهنگي جي فروغ ۽ پسمانده طبقات جي وڪالت جو لاءِ مختلف مُلڪن مان اعليٰ تربيت وٺي آيو ۽ پنهنجي جاتي ۽ ملڪ سان پنهنجي خدمت ڏيندي، هيستائين گهٽ ۾ گهٽ 300 مرد ۽ عورتن کي سماجي ورڪر ٺاهڻ جو سهرو رميش جئپال جي سِر وڃي ٿو. سال 2013ع ۾ رميش جئپال بطور سرڪاري مهمان، آمريڪا جي دوري تي ويو، جتي هن مختلف يونيورسٽين ۾ خطاب ڪندي پاڪستاني نمائندگي، ۽ پاڪستان ۾ ٿيڻ وارين مثبت سرگرمين کي اجاگر ڪيو. رميش جئپال جي دوستن جو چوڻ آهي ته اسان جو دوست هڪ تحقيق ڪار، سماجي ڪارڪن، صحافي ۽ ٻين ڪيترين ئي خصوصيتن جو مالڪ آهي. رميش جئپال انساني حقوق، امن هم آهنگي سميت اقيليتي برادريءَ جي لاءِ اهم ترين مسئلن کي ضلع انتظاميه، مُلڪي، اعليٰ ترين ايوانن تائين اجاگر ڪيو، انهي ڪري ڪيتري وقت کان کيس دڙڪا داٻ، هراسان ۽ پريشان ڪجهه نامعلوم ماڻهن طرفان ڪيو پيو وڃي. پر هو هڪ بهادر نوجوان، ڪنهن جي پرواهه نه پيو ڪري، پنهنجي منزل ۽ مقصد طرف گامزن آهي. سندس فهم و فراست ۽ ڪم ڪرڻ جي انداز کي ڏسندي اهو چئي سگهجي ٿو، ته هي خدمت جي ميدان ۾ ڪاميابيون ماڻيندو ۽ بجا طور هن مان وڏيون اميدون وابسته ڪري سگهجن ٿيون.

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)