ڪملا ڌناڻي

صورت سي ڪيرت بڙي، جو بنا پانک اڙجائي، صورت تو جاتي رهي، ڪيرت ڪبو ئي نه جائي. سنڌ ۽ ٿر جي سونهاري سونَ ورني ڌرتي ڪيترين ئي سپوت، ۽ سُندر نياڻين کي جنم ڏنو آهي، جيڪي ٻاٽ ۾ لاٽ لڳن ٿيون. اسان جي ٿر جو خطو، جيڪو امن آشتيءَ سان گڏ علم ۽ ادب سان مالا مال رهيو آهي. دادي لاليءَ کان وٺي سنڌ جي ڪوئل مائي ڀاڳي، ۽ ڪملا ڌناڻيءَ جهڙي استاد، جيڪا درسگاهن جي دلڪشين جو ڪارڻ بڻي آهي. پنهنجي نوڪريءَ کي روزگار نه سمجهيو پر صلاحيتن جي سرهاڻ، مختلف ذهنن ۾ منتقل ڪري، معاشري جي نياڻين کي تعليمي مهڪ سان معطر ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي. هي مهان ميگهواڙ جاتيءَ جي استادياڻيءَ هر ماڻهوءَ جي نياڻين کي پنهنجي اولاد وانگر سٺي تعليم ۽ تربيت ڏيڻ جون هدايتون ڪندڙ هي ناري، سچ ته تعليم ۽ اخلاق جو ادارو لڳندي آهي. اها مهان هستي ڪملا ڌناڻي، مٺي شهر ۾ گڍيءَ جي گود ۾، هڪ وديا ساگر انسان، جنهن به پوري زندگي پنهنجي محنت ۽ لگن ۽ سچائيءَ سان علم جي روشنائيءَ جي اڃ اجهائيندڙ مانائتي استاد، شري ساجن داس چنداڻي کوکر جي گهر، تاريخ 10 مئي 1954ع جو اک کولي. سائين ساجن داس چنداڻي صاحب هيڊ ماستر هاءِ اسڪول ٽنڊو جان محمد طور پنهنجي نوڪريءَ جا 60 سال ايمانداري ۽ سچائيءَ سان پورا ڪري، رٽائرمينٽ ورتي، ۽ هينئر هن سنسار مان موڪلائي ويو آهي. ڪملا جي ماتا جو نالو تيجان، ڌي بنو ذات ٻڙهيه، ڳوٺ چيلهار تعلقه ڇاڇرو، ضلع ٿرپارڪر جي آهي. جيئن ته ڪملا جو پتا ٽنڊو جان محمد ۾ نوڪري ڪندو هو، تنهن ڪري ڪملا پرائمريءَ جا 5 ڪلاس 1966ع ۾ گورنمينٽ گرلس پرائمري اسڪول ٽنڊو جان محمد مان پاس ڪيا. ميٽرڪ به سال 1971ع ۾ گورنمينٽ بوائز هاءِ اسڪول ٽنڊو جان محمد مان ڪئي. انٽر 1974ع ۾ گورنمينٽ ڊگري ڪاليج ٽنڊو جان محمد مان پاس ڪيائين. گريجوئيشن سال 1976ع، MA سال 1983ع، ۽ MEd سال 1985 ۾ سنڌ يونيورسٽي ڄام شورو مان پاس ڪيائين. پاڻ شادي 1975–02–06 تي شري ڀيرو مل ڌناڻي، ولد موٽو مل ڪاڳيه، ڳوٺ مٺڙيو چارڻ تعلقه ڇاڇرو، ضلع ٿرپارڪر سان ڪئي. شري ڀيرو مل به تعليم کاتي سان وابسطه رهيو، ۽ هُن ڊپٽي ڊسٽرڪٽ ايجوڪيشن آفيسر طور ضلع مٺيءَ مان عمر جا 60 سال پورا ڪري رٽائرمينٽ ورتي. ساڳئي سال 1975ع ۾ شري ڀيرو لال ڌناڻي پنهنجي اباڻي ڳوٺ مٺڙيو چارڻ مان لڏي، اچي ٽنڊو جان محمد جا وڻ وسايا، ۽ اڃا تائين اُتي رهائش پذير آهن. ڪملا ڌناڻيءَ جا مائٽ توڙي ساهورا شروع کان ئي علمي رهيا آهن. سندس مائٽن ۾ پاڻ، سائين ساجن داس چنداڻي، ڊاڪٽر نيٻراج چنداڻي ۽ سائين هيمنداس چنداڻي مشهور هستيون آهن، ۽ سندس ساهورن جي طرف کان سندس پتي ڀيرو مل ڌناڻي، ڊاڪٽر جئمل ڌناڻي، سرڳواسي ڊاڪٽر ويرسي ڌناڻي، ڊاڪٽر موهن ڌناڻي مشهور آهن. ڪملا ڌناڻيءَ کي اولاد هڪ نياڻي ۽ ٽي پٽ آهن. 1. ڊاڪٽر ڪيلاش چندر، جيڪو چيسٽ اسپيشلسٽ (BPS–18) ۾ تعلقه اسپتال ڊگهڙيءَ ۾ نوڪري ڪري رهيو آهي. 2. ميجر دانش، جو پاڪ آرمي GHQ راولپنڊيءَ ۾ ميجر جي پوسٽ تي ڪم ڪري رهيو آهي. 3. راجا مهان، جيڪو مهراڻ يونيورسٽيءَ مان BE ڪري، MEڪري رهيو آهي. ڪملا ڌناڻي تاريخ 1976–1–15 تي JST طور BPS–14 ۾ گرلس هاءِ اسڪول ٽنڊو جان محمد ۾ مقرر ٿي. پنهنجي نوڪريءَ جي شروعات ڪئي. پنج سال رهڻ کانپوءِ کيس پروموٽ ڪري HST جي پوسٽ BPS–16 ۾، ساڳئي اسڪول ۾ رکيو ويو. انهي پوسٽ تي 6 سال نوڪري ڪرڻ بعد پبلڪ سروس ڪميشن پاس ڪرڻ ڪري BPS–17 ۾ پروموشن ڏيئي کيس هيڊ مسٽريس گرلس هاءِ اسڪول ٽنڊو جان محمد ۽ گڏوگڏ ايس. ڊي. او گرلس ڊگهڙي جي به چارج ڏني ويئي. اُتي 9 سال سروس ڪرڻ بعد پبلڪ سروس ڪميشن پاس ڪرڻ سان کيس ڊسٽرڪٽ ايڊيوڪيشن آفيسر (BPS–19) ۾ ترقي ڏيئي مٺيءَ ۾ رکيو ويو. جتي به هُن 6 سال نوڪري ڪئي، پوءِ کيس بدلي ڪري ڊسٽرڪٽ ايجوڪيشن آفيسر هيڊ ڪوارٽر ميرپورخاص 2 سال، ۽ 8 سال ڊسٽرڪٽ ايجيوڪيشن سيڪنڊري ۽ هائر سيڪنڊري مقرر ڪيو ويو، جتي هُن انهي عهدي تي 10 سال ايمانداري ۽ نيڪ نيتيءَ سان نوڪري ڪئي، ۽ کيس ڊسٽرڪٽ ايجيوڪيشن هائر سيڪنڊري جي به چارج ڏني ويئي. ٻن سالن کانپوءِ سندس سٺي ڪارڪردگيءَ تي کيس BPS–20 ۾ ترقي ڏيئي، ڊائريڪٽر اسڪولس ايجيوڪيشن ميرپورخاص مقرر ڪيو ويو، جتي هُن 6 مهينا ڪم ڪيو. آخر ۾ ڊسٽرڪٽ ايجيوڪيشن آفيسر سانگهڙ ۾ ٽي مهينا نوڪري ڪري، خير خوبيءَ سان تاريخ 2014–05–10 تي 60 سال عمر پوري ڪري رٽائرمينٽ ڪئي. پاڻ سنڌي، انگريزي اردو ۽ ڍاٽڪي ٻوليون لکي، پڙهي ۽ ڳالهائي سگهندي آهي، ۽ ڊريس ۾ شلوار ۽ قميض کي وڌيڪ پسند ڪندي آهي. ڪملا ڌناڻي پنهنجي پوري حياتي نياڻين جي تعليم کي ارپي ڇڏي. علم جي روشنيءَ سان نياڻين جي اوندهه ذهنن روشنيءَ سان منور ڪيو، انهي جو مثال ته سندس شاگردياڻيون اڄ به ڊاڪٽر ۽ ٻين وڏن عهدن تي نظر اينديون، اهائي سندس سڃاڻپ آهي، جا صدين تائين رهندي. ڪملا ڌناڻي هڪ پيغمبري پيشي سان تعلق رکندي جو ڪم ڪيو آهي، تنهن لاءِ ميگهواڙ جاتيءَ کي فخر ۽ ناز آهي. هُن هميشه پنهنجي پاڙي توڙي غريب ڇوڪرين کي پڙهڻ لاءِ همٿائڻ، ۽ انهن جي معاشي طور پوري پوري مدد ڪري، انهن جي اندر ۾ علم جو ديپ روشن ڪيو، جو سدائين ٻين کي روشنيءَ سان منور ڪنديون رهنديون. ڪملا ڌناڻيءَ جي چوڻ موجب، پنهنجي پوري حياتيءَ ۾ گهڻي ۾ گهڻي خوشي ۽ يادگار لمحو اهو هو، جڏهن هن پنهنجي پٽ ڊاڪٽر دانش کي، پهرين ڪاڪول اڪيڊميءَ ۾ ڪيپٽن جي ورديءَ ۾ پريڊ ڪندي ڏٺو. انهي وقت سندس مامتا جا ديپ پوري روشنيءَ سان مهڪيا، ۽ سندس چهري تي خوشيءَ جي مهڪ گلاب وانگر رقص ڪرڻ لڳي، کيس قوم طرفان ڌنيواد آهي، ته هُن پنهنجي نوڪريءَ سان گڏ پنهنجي اولاد جي تعليم ۽ تربيت تي به تمام گهڻو ڌيان ڏنو، جو سندس پٽ پاڪستان ۾ هندو توڙي ميگهواڙ جاتيءَ جو پهريون نوجوان آهي، جو پاڪ فوج ۾ ڪيپٽن جي عهدي تي فائز ٿيو ۽ فوجي وردي پائي پنهنجو نالو روشن ڪيو. ڪملا ڌناڻي، پوري ڌناڻي پريوار ۽ پوري ميگهه ونس جاتيءَ کي ناز آهي ته هن ميگهواڙ جاتيءَ جو ڳاٽ هماليه جبل کان به اوچو ڪيو آهي. اسان جي دعا آهي ته هيءُ چمڪندڙ ستارو، پنهنجي ڪاوشن سان وڌيڪ روشن ٿي چنڊ وانگر نيل گگن ۾ چمڪندو رهندو. ڪملا ڌناڻي جهڙي املهه ناري، جا ٻاٽ سان لڙي روشنيءَ جي راهه ورتي، جنهن اوندهه اجارڻ جي بي قرار جستجو ڪئي، جنهن اماس جهڙي جڳ ۾ ديپ ٿيڻ جي جدوجهد ڪئي، ۽ سندس اُجرا عڪس تاريخ جي جهروڪن مان هر دؤر ۾ پيا ليا پائيندا، ۽ سندس قابليت، دانشمندي ۽ انسانيت جي خدمت، ميگهواڙ جاتيءَ جي ماڻهن کي مهانتائن جو معراج ارپي ڇڏيو آهي. سندس تعليمي خدمتون هميشه تاريخ جي صفحن ۾ ياد ڪيون وينديون. ڪملا ڌناڻي سدائين پنهنجي پتي ڀيرو مل ڌناڻيءَ سان قدم قدم سان ساٿ نڀايو، پتي ورتا استريءَ جو روپ ڌارڻ ڪري گهر کي سرڳ سمان بنائي رکيو آهي. آئون ڌناڻي پريوار جي ٽمورتي، جنهن ۾ شري ڊاڪٽر جئمل ڌناڻي صاحب، جيڪو پوري پاڪستان ۾ پوري اقليتي توڙي ميگهواڙ جاتيءَ جو پهريون ڊبل Ph.D هولڊر، ۽ شهيد بينظير يونيورسٽي آف وٽرنري اينڊ اينيمل سائينسز ائٽ سڪرنڊ جو پهريون وائيس چانسلر مقرر ٿيو. ٻيو نمبر ڪملا ڌناڻي خود ميگهواڙ جاتيءَ جي پاڪستان جي پهرين خاتون جيڪا BPS–20 ۾ ڊائريڪٽر اسڪولس جي عهدي تي رهي، ۽ ٽيون نمبر سندس پٽ ڊاڪٽر دانش، جو هندو اقليتي توڙي ميگهواڙ جاتيءَ جو پهريون نوجوان، جو پاڪ فوج ۾ ميجر مقرر ٿيو. اهي چمڪندڙ ستار اسان جي پوري ميگهه ونس جاتيءَ جا هيرا آهن، ۽ تاريخ جي ورقن ۾ محفوظ رهندا ۽ جن سان ٻين ۾ اتساهه پيدا ڪرڻ ۾ مدد ملندي. انهن کانپوءِ اسان جي قومي نوجوانن ۾ جذبو پيدا ٿيو آهي، ۽ هن وقت ميجر پاڪ فوج ۾ پنهنجي ملڪ جي سالميت ۽ دفاع لاءِ ڊيوٽي سرانجام ڏيئي رهيا آهن.

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)