دادو رام ”اشراق“ بالاچ

هنجهه مڙوئي هنجهه، ميرو منجهن ناهي ڪو، جتي رهن سنجهه، سو سَرُ ڪن سرهو. ڌرتيءَ جي سونهن، نظارن ۽ آسمان جي اُڏامندڙ پکين کان ويندي ڪائنات جي وستعن تائين هر روز ڪيترائي سوال ذهن ۾ اڀرن ٿا. سوال، جيڪي سوچڻ تي مجبور ڪن ٿا. سوچون، جيڪي انسان کي شعور بخشين ٿيون. انهن سوچن جي سفر کان ڪي ڏاها ماڻهو ڏات ڌڻي ايترو نه آڳاهون نڪري ويندا آهن. جنهن لاءِ زندگيءَ جي هر موڙ تي سوال ئي سوال ملن ٿا. اهڙا سوال، جن جي جوابن لاءِ هو رات ڏينهن هن سوچن جي گھري سمنڊ مان جڏهن ڪي موتي کين ملن ٿا، ته اُهي خوبصورت لفظن جي صورت ۾ شاعريءَ جو روپ ڌاري اچن ٿا. جيڪي شاعر اهڙا شعر سرجن ٿا جن سان قومون بيدار ٿين ٿيون، منجهن جرئت، همت ۽ حوصلي سان گڏوگڏ نئون ولولو پيدا ٿيئي ٿو. اهي ئي دراصل حقيقي طور عام ماڻهن جي دلين جي ترجماني ڪندا رهن ٿا، اهڙا شاعر تاريخ ۾ امر ٿي وڃن ٿا. اهڙو ئي هڪ روپ روهي چولستان مان جتي بابا فريد جھڙا مهان شاعر، صدارتي ايوارڊ يافته فقيرا ڀڳت جھڙا ڀلا گائڪ، صدارتي ايوارڊ يافته چترا پريتم، انهي چولستان جي مٽيءَ مان جنم وٺي امر ٿيا آهن، اهڙو ئي هڪ نوجوان شاعر دادو رام عرف اشراق بالاچ، جنهن سال 1967ع ۾ شري منسکرام بالاچ ميگهواڙ، چڪ نمبر 9–10 تعلقه خانپور ضلع رحيم يار خان ۾ جنم ورتو. سندس ماتا جو نالو شرو بيبي ڌي صالحورام، ذات پڙهيار ڳوٺ مهر ڪا کوهه تعلقه خانپور، ضلع رحيم يار خان جي آهي. پاڻ پرائمري تعليم 5 درجا پرائمري اسڪول نيل گڙهه مان حاصل ڪئي، ۽ وڌيڪ ڪونه پڙهي سگهيو. گڏوگڏ پاڻ درزڪو ڪم ڪري گذران ڪندو هو، جو 2001ع تائين جاري رهيو. انهيءَ کانپوءِ حِڪمت جو ڪم، حڪيم عبدالڪريم، حڪيم الطاف حسين، امرت جوڳيءَ کان سکيو، 2011ع تائين حڪمت جو ڪم ڪري رهيو آهي. پاڻ پنجابي، اردو، سرائڪي، مارواڙي ڳالهائي سگهي ٿو. پاڻ شادي 1985–11–05 تي شريمتي سيما ڌي امرارام ذات ترڪيه ڳوٺ رحيم يار خان، چڪ نمبر 75 ضلع رحيم يار خان سان ڪئي. جنهن مان اولاد 4 نياڻيون. ۽ 4 پٽ 1. راجيش رياسي ميٽرڪ پاس ڪيو آهي. 2. وجيش بالاچ گهرو ڪم ڪار3. مهيش بالاچ ۽ 4. تان ترميش جيڪي ننڍا آهن. اشراق جا مائٽ اصل ڳوٺ بستي برشڪ جا هئا، جتان 30 سال اڳ ۾ لڏي اچي چڪ نمبر 9–10 تعلقه خانپور ۾ رهائش اختيار ڪئي. سندس ڏاڏو جهانگيرام، جيڪو هميشه ديوان فريد پڙهندو رهندو هو. ان وقت اشراق جي عمر 10 سال هئي ته اها شاعري ٻڌي ننڍي هوندي کان شاعريءَ جو شوق جاڳيو ۽ هلڪي ڦلڪي شاعري ڪندو رهندو هو. 1997ع کان هي بلڪل بحر ۽ وزن تحت پوري طرح شاعري ڪرڻ لڳو، ۽ روهي چولستان ۾ مشهوري ماڻي. هن خاص ڪري سرائڪي شاعري ڪئي آهي جنهن سرائڪيءَ جا 4 لائين جا 500 شعر جوڙيا آهن. مارواڙيءَ ۾ 20 گيت ۽ هڪ غزل لکيو اٿس. پنجابيءَ ۾ ست گيت، هنديءَ ۾ 10 ڀڄن جي رچنا ڪئي آهي. سندس لکيل سرائڪي ڪلام ڪيترن ئي فنڪارن ڳايا آهن. جن ۾ اجمل ساجد ريڊيو ۽ TV فنڪار، صابر لبانا لوڪ فنڪار، روشن لال پڙهيار، جيڪو ناز پروگرام ۾ نشر ٿيو. ”جتي يار ميڏي دا گهر هووي، اوندي در سامني ميرا در هوي“ امير حسن بهاول پور ريڊيو سنگر، جنهن سندس ڪلام ”دل پرزي ڪر ديا هئي سانول ميڏا ڍولا. قسمت رخ بدلائي جين ڏيندا گل نهين رهه جائي چولا“ ستاره لال ريڊيو سنگر، دادلي صاحبه ريڊيو بهاولپور دل پوءِ ملتان جي سنگر، ڪرشن لال ڀيل PTV تي به سرائڪي ڪلام ڳائي داد حاصل ڪيو آهي. اشراق فلم ”روهي دي راني“ ۽ فلم روهي دا راجا ۾ به ننڍا ننڍا اداڪاريءَ جا رول ڪيا آهن، جنهن پهرين فلم جو هدايتڪار ۽ ليکڪ ڊائريڪٽر صديق اُڄڻ صاحب هو ۽ ٻي فلم ۾ سرائڪي استاد صابر حسين لکي، جنهن جو هيرو مير اسلم حيات ۽ هيروئن سويرا خان هئي. 2005ع ۾ هالي. ڊي. ان هوٽل ۾ هڪ تقريب ضيا شاهد ايڊيٽر خبرين اخبار جو هو، ان جي تعريف ۾ شاعريءَ جي هڪ شيلڊ تيار ڪري پروگرام ۾ پيش ڪئي. جا لائيو GEO چئينل کان ڏيکاري ويئي ۽ خبرين اخبار ۾ ڇاپي ويئي. 2010ع ۾ خانپور ۾ هڪ پروگرام منعقد ٿيو، جتي انڊيا کان 10 مرد ۽ هڪ عورت شرڪت ڪئي، جنهن ۾ پهريائين ٽائيم اشراق کي ڏنو ويو، جتي، پنهنجي هيٺين شاعري پڙهي. اي وقت دا شاهه دورا ڪر، ڪيوين نپدي اي هن سال اِٿان، متان ساڍي گال پي شڪ هووي، خود ديکهه اکين دي نال اِٿان. اڃا وڌيڪ اهي هي شعر ڪمپوز ڪري انڊيا پاڻ سان گڏ کڻي ويو، جو انڊيا جي ڪيترين ئي اخبارن ۾ شايع ڪيو ويو. انهي کانسواءِ شهيد محترمه بينظير ڀٽو صاحبه جي شهيد ٿيڻ وقت 4 سٽن جا 50 شعر لکيا اٿس، جيڪي ”سنڌو تيڏي لالڙي“ ۾ محترمه تي شعر ڪيترن ئي رسالن ۾ شايع ٿيندا رهندا آهن. ڪجهه شعر هيٺ ڏجن ٿا. بينظير صاحبه جي آصف زرداريءَ کي التجا: ڪرين خيال ميڏي بختاور دا، هووي پارت سئين زرداري، ميڪون قبر دِي وِچ نئين ڀلئي، ميري آصفه ڌي پياري. بن سرپرست بلاول دا، ڪرين تابع ڪل مختياري، مين وطن ڪون ڇوڙي ٽُرپئي هان، تيڏي سر تي رک سرداري. بينظير صاحبه بلاول سان: اي بلاول سئين سُڻ پُتر ميڏا، تيڏي قائم ٿيسي اٿ شاهي، تيڏا دنيا دي وچ نام هوسي، ميڏا ڏيندي دل گواهي. گهٻرا وين نه ڪهين مشڪل وچ، تيڏي نال هوسي ميڏا ماهي. هٿ رک بلاول دل تي تون، ٿيوان اشراق مين راهي. * بينظير صاحبه آصفه بيٽي سي فرماتي هين: نه روڙي آصفه ڌي ميڏي، ساڊا مولا نگهبان ئي، جيوين مين قرباني ڏي گئي هان، ٿيوو تُسان وي قربان. اين روشن ٿيوي نان ساڊا، ٿيوي خوش پيا ڪُل جھان. جند پاڪستان تي وار ڏيسون، ساڊا جيوي پاڪستان.

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)