شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

چِترا پريتم بالاچ

جو کچھ کیا سو تم کیا، میں کچھ کیا نانہہ، کہو کہی جو میں کیا، تم تو بھی مجھ مانہہ۔ دنيا ۾ ڪيترائي مهان آرٽسٽ ٿي گذريا آهن ۽ هن وقت به پنهنجي فن ۾ مشغول آهن. جنهن ۾ پبلو پڪاسو، مچل اينگلو، وليم ٽيورن، گلجي، صادقين، جميل نقش جن پنهنجي اندر جي امنگن کي انگن جي ٻوليءَ ۾ دنيا وارن کي موهيو. اهڙو ئي هڪ پاڪستان جو مشهور آرٽسٽ، مصور ڪئليگرافر آرٽسٽ چترا پريتم بالاچ صاحب، جنهن ڳوٺ سنجر پور ضلع رحيم يار خان پنجاب ۾، شري پريتم داس بالاچ جي گهر سال 1970ع ۾ جنم ورتو. سندس پتا پريتم داس بالاچ، جيڪو هڪ مشهور جواهري هو، سونُ ۽ چانديءَ جا زيور ٺاهيندو هو. چترا پريتم به پنهنجي گهر ۾ پنهنجي پتا جي شاگرديءَ ۾ رهيو، جتي جُئيلري ٺاهڻ جي سکيا ورتائين ۽ استاد ۽ شاگرديءَ جي رشتي کي سمجهيو ۽ استاديءَ جي عزت ڪرڻ سکيو. زيورات جي ڊزائين مان متاثر ٿي، ننڍي هوندي کان کيس مصوّري جو شوق جاڳيو، ۽ پنهنجو رستو تلاش ڪرڻ لاءِ سيد انيس شاهه جيلانيءَ جا لکيل ڪجهه خط هٿ ۾ کڻي، روشنائين جي شهر ڪراچيءَ ۾ هڪ مصروف ترين زندگي ۾ اچي، مصوّريءَ جي سفر جي شروعات ڪيائين ۽ مصوّريءَ جي جُنون ۾ گذارڻ لڳو، ۽ ڀڳوان کان هميشه دعا گهرندو رهندو هو ته: ميري ناؤ ڪو ڪردو اب سي هار ڪر، به ثابت هي تو اُس ساريه. ڪراچيءَ ۾ مرشد جي تلاش ۾ ڪافي تڪليفون ۽ سخت حالات سهندو رهيو. آخرڪار هڪ ڏينهن جناب عبيدالله عليم، جيڪو هڪ ليکڪ ۽ شاعر هو، تنهن جي معرفت پنهنجي گرو، جميل نقش صاحب سان ملاقات ٿيس، ۽ هڪ اميد جو ڪرڻو روشن ٿيو. مصوّريءَ جي ديوتا، جميل نقش جي شاگردي اختيار ڪرڻ ڪا رواجي ڳالهه نه هُئي. جنهن لاءِ بي پناهه صبر، برداشت ۽ ادب گهرجي. ائين هو جيئن ڪو باهه جو دريا، جنهن مان تري پار پوڻو هو. چترا انهن سڀني ڏکين رستن کي پار ڪندو رهيو. ڪڏهن ڪڏهن زندگي به داءُ تي لڳائـڻي پوندي هئي. تمام آداب ۽ اخلاق پاسداريءَ جو خيال رکڻ، جتي غلطيءَ جي ڪابه گنجائش، ۽ نه ئي بخشش. مانند سحر صحن مين قدم رکهه، آئي تهر پا مگر گوهر شبنم نه ٽوٽي. جميل نقش صاحب سندس ادب ۽ اخلاق ڏسي کيس شاگرديءَ ۾ آندو، ۽ پنهنجي گهر ۾ ڪجهه جاءِ، ڪم ڪرڻ لاءِ ڏني، ۽ سندس استاد جي گائيڊ سان کيس پينٽنگ جي مهارت حاصل ٿي، ۽ پينٽنگ جا سڀ گُر سيکاريا جنهن ۾ آئل پينٽ جيڪا اڄ تائين سندس فيوريٽ ميڊيم آهي. چترا جميل نقش کي آئيڊيل سمجهي ٿو ۽ چوي ٿو ته آئون جيڪي ڪجهه آهيان، اهو مون کي جميل نقش صاحب کان نصيب ٿيو آهي. ايتري ۾ جميل نقش صاحب وڃي لنڊن ۾ رهائش اختيار ڪئي، ته سندس دل ريزه ريزه ٿي ويئي، ۽ چوڌاري ويراني ۽ سناٽو محسوس ٿيڻ لڳو. چترا پريتم بالاچ چوي ٿو، ته آئون جڏهن دل جي کڙڪيءَ مان ڏسي رهيو آهيان، ته منهنجي ڪائنات جو محور منهنجي پي پريتم داس بالاچ، مرشد جميل نقش صاحب ۽ خدا جي پاڪ ذات سان آهي. پر هن دل نه هاري سندس ديوتا جي ڏسيل واٽ تي ڪم ڪندو رهيو، جنهن ۾ هُن ڪئليگرافي، لينڊ اسڪيپ، سي اسڪيپ ۽ گوتم ٻڌ تي ڪافي ڪم ڪيو، جنهن هن کي شهريت جي بلندين تي پهچائبو. شروع ۾ پنهنجي ڳوٺ جي ٻهراڙيءَ جي لينڊ اسڪيپ ٺاهي، جنهن ۾ ڪلر ۽ شيڊ سان ٽڪريون، ويليون جنهن ۾ ٻڪريون، ڍڳيون، اُٺ، ڍڳا گاڏيون، عورتون، وڏا وڏا وڻ تمام خوبصورتيءَ سان پينٽ ڪيا. انهي کانسواءِ موسيٰ نواب جو مقبرو، جيڪو وڻن جي جهڳٽي مان اهڙي ڪلر شيڊ سان روشن ٺاهيو آهي، جو رات توڙي ڏينهن جو پري کان خوبصورت ۽ روشن ڏسڻ ۾ اچي ٿو. چترا پريتم جي لينڊاسڪيپ جي ڪم ۾ مشهور آرٽسٽ William Turne جي جهلڪ نظر اچي ٿي. Sea Scape ۾ سمنڊ ڪنارو، ٻيڙيون ۽ ڀرسان گهمندڙ ماڻهو ۽ سمنڊ جي ڀرپاسي وارو ماحول، خوبصورتي ۽ حقيقي رنگ سان رنگيو آهي. ڪئليگرافيءَ ۾ الله پاڪ جي ڪيترن ئي نالن کي مختلف ڊزائين ۾ پينٽ ڪري مهارت حاصل ڪئي آهي. انهي کانسواءِ گوتم ٻُڌ جي تصوير ڪيترن ئي موڊن ۽ ايڪشن ۾ مختلف رنگن سان ٺاهي آهي، جنهن مان محسوس ٿئي ٿو ته هو دنيا وارن کي امن ۽ هم آهنگي ۽ انسانيت بابت سبق ڏيئي رهيو آهي ۽ مختلف يوگا اسٽائيل ۾ به پوري سيريز پينٽ ڪئي آهي. هن وقت چترا پريتم بالاچ، ميران ٻائيءَ تي ڪم ڪري رهيو آهي. چترا پريتم جي مصوري پاڪستان توڙي پوري دنيا ۾ تمام گهڻي مشهور آهي. چترا پريتم تي هڪ جرنلسٽ، نديم زبيري، هڪ بهترين ڪتاب به لکيو آهي، جو نيٽ تي آن لائين آهي. چترا پريتم جي پينٽنگ جون ڪيتريون ئي نمائشون، ملڪ توڙي سمنڊ پار ڪيون ويون آهن ۽ هن کي ڪيترائي ايوارڊ به مليا آهن. سندس سولو (Solo) نمائشون هيٺ موجب مشهور آهن: * 1995ع ۽ 1997ع ۾ موم آرٽ گيئلري لينڊ اسڪيپ شو ڪيو. * 1998ع ۾ موم آرٽ گيئلريءَ ۾ ڪئليگرافي شو ڪيو. * 2000ع ۾ PN.C.A گيئلريءَ ۾ لينڊاسڪيپ ۽ ڪئليگرافي شو ڪيو. * 2000ع ۾ شاڪر علي ميوزيم ۾ ون مين شو ڪيو. * 2001ع ۾ اعجاز گيئلري ۾ ون مين شو ڪيو. * 2001ع ۾ موم آرٽ گيئلريءَ ۾ لينڊ اسڪيپ شو ڪيو. * 2003ع ۾ موم آرٽ گيئلريءَ ۾ ڊرائينگ جي نمائش ڪئي. * 2003ع ۾ گُل مهر آرٽ گيئلري ۾ ڪئليگرافيءَ جو شو ڪيو. * 2010ع ۾ آرٽ سينس آرٽ گيئلري ۾ ڪئليگرافيءَ جو شو ڪيو. * 2010ع ۾ هيمل آرٽ گيئلريءَ ۾ ڪليڪشن ورڪ شو ڪيو. جيڪي تمام گهڻا مشهور ٿيا ۽ ڪيترائي انعام مليا. گورنمينٽ آف پاڪستان سندس ڪيل ڪم جي مڃتا طور، کيس 17 آگسٽ 2010ع تي نيشنل ڪلچرل ايوارڊ سان نوازيو، ۽ يوم آزادي 14 آگسٽ 2012ع تي کيس صدارتي ايوارڊ ” تمغئه امتياز“ صدر پاڪستان جناب آصف علي زرداريءَ طرفان ڏنو ويو. چترا پريتم بالاچ هڪ مهان مصوّر، ڪلاڪار، جنهن تي پوري پاڪستان کي ناز آهي، ۽ آرٽ جي دنيا جو بادشاهه چئجي ته گهٽ نه آهي. چوندا آهن ته: هري هيران ڪِري ڳانٺڙي، گراهڪ بنا مت کول، جب آوي هيران او پارکو، تو ڪري گا ڪوئي مول.