ڊاڪٽر راڻا سي. راٺوڙ

تارون ڪي اوٽ ۾ چندر ڇپي نهين، سوريه ڇپي نهين، بادل ڇايا. هڪ اهڙو انسان، جو ڪکائين چونري ۾ هڪ مسڪين هاري ماڻهوءَ جي گهر جنم وٺندڙ، ۽ ڪيترن ئي ڏکن، مشڪلاتن ۽ ڏڪاريل حالتن ۾ واريءَ تي هلندي هلندي، ٻاروتڻ جا بهترين ڏينهاڙا وڃائي، پنهنجي مسڪين مائٽن جي آس مطابق پڙهي، هڪ وڏو ماڻهو ٿيڻ لاءِ سوچيندو رهيو ته جيئن پنهنجي ميگهواڙ جاتيءَ جو مانُ مٿاهون ڪري سگهان. اهڙي مهان پُرش بنجڻ لاءِ ڪجلاسر جي ڪامڻين جا ڪجل هارا نيڻ به پرم ٿيا هوندا، ائين ڪنوارن هٿن جي چوڙين جون سرگوٽيون به سڏڪا بڻيون هونديون، مسڪين جهان خان کوسي جو روح به سڏڪيو هوندو، ۽ روپلي ڪولهي جي آتما به اها دعا گُهري هوندي ته ڪاش! ڪو اهڙ مسيحا ٿر جي غلامي ۽ ڇيپ ۽ اڇوتپتي جي ڌٻڻ ۾ ڦاٿل جاتين جي ڦٽل تقدير کي سنواري، ۽ سينگارڻ لاءِ پڙهي نور ٿئي، جو مسڪين ماڻهن جي ڏکن، غمن، مشڪلاتن ۽ ايذائڻ جي آگ کي سانوڻ جو بادل ٿي برسي پوي، ۽ سڄو ٿر ڪنهن دوشيزه جي رنگين رئي جيان جرڪي، اُهي ۽ ڪنهن اُچاري وري جي مڌر ڪوڪ ڪنهن وياڪُ ڪامڻيءَ جي سُتل جذبن کي جاڳائي وجهي، ۽ هو پرهه جي پڇاڙڪن پهرن ۾ جنڊ جوٽي، اُجهاميل چُلهه ٻاري سگهي. اهڙو ڪو انسان، جو دل دُکي جنتا جي دردن ۽ لڙن کي پروڙي سگهي اِهڙو ڪو انسان، جنهن جي دل ۾ محبت ۽ پيار جا ديپ ٻرندا هُجن، جيڪي آدرشي اصولن ۽ انسانيت جي اعليٰ قدرن جو پوئلڳ هجي. جنهن وٽ سماج لاءِ سٺي سوچ هجي، جيڪو امن ۽ آشتي جي راهه جو راهگير هجي. آخرڪار اهڙوئي هڪ آدرشي ۽ مهانُ پُرش، ڊاڪٽر راڻا سي. راٺوڙ، جنهن غريب هاري نالي چانپارام ذات جوڳ ڳوٺ چاڙيهار تعلقه ڇاڇرو ۾، تاريخ 10 مئي 1934ع تي هن ڌرتي تي قدم رکيا. سندس ماتا جو نالو شريمتي باري ذات ڪڏيچا هئي. ڊاڪٽر راڻا سي. راٺوڙ ڪُل پنج ڀائور نالي 1. ماستر پرڀو لال 2. اجبو مل 3. مٺو مل 4. ڏيارام 5. راڻا ۽ هڪ ڀيڻ نالي سوهدران آهن. پاڻ ابتدائي تعليم ڳوٺ ڏاهلي ۽ گڍڙو رامسنگهه ۾، مڊل تعليم ڇاڇرو مڊل اسڪول مان پاس ڪيائين، سال 53-1952ع ۾ مئٽرڪ جو امتحان فرسٽ پوزيشن ۾ نور محمد هاءِ اسڪول حيدرآباد مان پاس ڪيائين. ان بعد انٽر جو امتحان فرسٽ پوزيشن ۾ سال 1955ع ۾ ڊي. جي. ڪاليج (ڏيارام گدو مل) حيدرآباد مان پاس ڪيائين، سال 1956ع ۾ پهريون ميگهه ونس جاتيءَ جي فرد ايم. بي. بي. ايس ۾ سليڪٽ ٿيو. تمام غريب هجڻ ڪري ڪميونٽيءَ جي استادن ۽ ٻين سوشل ماڻهن هن جي پڙهڻ لاءِ ڪافي مالي مدد ڪئي، ۽ آخر 1961ع ۾ پاڪستان جو پهريون ميگهواڙ، ميڊيڪل آفيسر طور سول اسپتال ميرپورخاص ۾ مقرر ٿيو، اُن بعد ننگرپارڪر ۾ ميڊيڪل آفيسر ۽ ٽنڊو محمد خان ۾ اي. ڊي. ايڇ. او رهيو سال 1965ع کان 1968ع تائين ميڊيڪل سپرنٽينڊنٽ لس ٻيلا ايٽ شهر ٻيلا ۾ مقرر ٿيو. سال 1968ع کان سال 1971ع تائين آر. ايم. او سول اسپتال ميرپورخاص ۾ رهيو. سندس جھڙو نالو راڻو، تهڙي سهڻي صورت ۽ وري اهڙي جوڙ ماستر کيتارام سنجا ڳوٺ ڀوريلو ۾ نالي مومل جنم ورتو، جا پڻ پنهنجي سوڀيا کان دنگ هُئي. ٻنهي جو جوڙ ڀڳوان جوڙيو ۽ تاريخ سال 1971ع تي راڻا مومل سان شادي ڪئي. جنهن مان کيس 5 پُٽ نالي ڊاڪٽر جواهر لال، جو اسپيشلسٽ سرجري آهي 2. ڊاڪٽر گوهر 3. ڊاڪٽر سردار 4. انجنيئر نريندر ۽ 5. فنانس آفيسر جيتندر آهن. جيڪي پڻ با اخلاق ۽ پنهنجي پيءُ جو مٽ آهن. راڻا صاحب پاڻ سرجريءَ ۾ پنهنجو مَٽ پاڻ آهي، جنهن پنهنجي پيءُ جي رستي کي مضبوط ڪيو آهي. سال 1974ع کان 1975ع تائين ايم. ايس ڊگهڙي ۽ هڪ سال لاءِ چانڊڪا اسپتال لاڙڪاڻو ۾ سينيئر رجسٽرار سرجري رهيو، سال 1971ع کان 1985ع تائين سول سرجن ٺٽو رهيو. جتي ڀڳوان جي قسمت، جو سندس ڌرم پتني مومل سرڳواسي ٿي وئي. جنهن جو کيس وڏو دلي صدمو رسيو. ليڪن پاڻ کي ڏاڍو سنڀالي رکيو ۽ بعد ۾ ٻئي شادي ڪرڻ کان انڪار ڪيائين، ۽ پختو ارادو رکيو ۽ پنهنجي پٽن کي ماءَ وارو پيار ڏيئي پاليو ۽ پنهنجي پٽن تي دل رکي، جو سڀئي پٽ وڏا آفيسر آهن، سال 1985ع کان 1990ع تائين سول سرجن سانگهڙ ۾ هڪ سال لاءِ وري ڊي. ايڇ. او ٺٽو مقرر ٿيو، سال 1990ع ۾ وري سول سرجن سانگهڙ جتان کان فيبروري 1994ع ۾ کين پروموشن ڏيئي 20 گريڊ ۾ ڊپٽي ڊائريڪٽر جنرل هيلٿ سروسز سنڌ ايٽ حيدرآباد ۾ مقرر ٿيو. جتان 9 مئي 1994ع تي پنهنجي زندگيءَ جا 60 سال پورا ڪري ريٽائرمينٽ ورتي، ۽ ميرپورخاص سٽلائيٽ ٽائون ۾ سندس گهر واري مومل جي ياد ۾، مومل ميموريم ميڊيڪل سينٽر کوليو، جتي پاڻ انسان ذات جي خدمت جا فرض نڀائي رهيو آهي. ڊاڪٽر راڻا سي. راٺوڙ خوشيرام ٽرسٽ جو پڻ ميمبر رهيو، جيڪو شيڊيول ڪاسٽس جي غريب شاگردن جي اسڪالرشپ لاءِ مدد ڪري ٿو انهي کانسواءِ 1968ع ۾ ٿرپارڪر سماجي تنطيم جو بنياد رکيو، بعد ۾ 1972ع ۾ جماعت جو نالو بدلائي شيڊيول ڪاسٽ ايسوسيئشن رجسٽرڊ ڪرائي، جنهن جو صدر ٿي رهيو ۽ وڪي ڀمرلال خزانچي ٿي رهيو، ۽ قوم کي تعليم تي گهڻو ڌيان ڏيارڻ لاءِ جاکوڙ ۽ حوصلو پيدا ڪيو. انهي وقت ڊاڪٽر راڻا صاحب ۽ ڀمر لال گڏجي قوم ۾ تمام گهڻو سڌارو آندو. ڊاڪٽر صاحب سڄي زندگي قوم جي ڀلائيءَ ۾ گذاري، خاص ڪري ميگهه ونس ۽ پنهنجي ڀائورن جي اولاد جو پڻ سٺو سهارو بڻيا جيڪي سڀ ڊاڪٽر، انجنيئر ۽ ٻين وڏن عهدن تي فائز آهن. ڊاڪٽر صاحب هن وقت ڪافي وڏي عمر جو ٿي چُڪو آهي، پر آرام ڪرڻ بجاءِ سندس دلي تمنا آهي، ته پنهنجي غريب ميگهواڙ جاتيءَ جي شيوا ڪريان، انهن جي ڪم اچان. پنهنجي پيشي سان ايترو سچو آهي جو اڃا تائين ٿورڙي في ته به غريبن جو علاج ڪري ٿو، ۽ ماڻهن جون دعائون حاصل ڪري رهيو آهي. اسان جي قوم ۾ اهڙا آدرشي انسان گهٽ پيدا ٿيا آهن، جيڪي ٻين جي لاءِ ٿر جي وڻ وانگر ڇپر ڇانوَ بڻيل هجن.

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)