شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

صوفي ماستر سومار مل

اڙي گُل اڙي گُل، پرين تو ته ڏٺو ناهي، سندس رنگ، سندس روپ، ايئن آهي جيئن تون! (شيخ اياز) ميگهه ونس جاتيءَ جي سپوتن فن جي هر رنگ ۾، پاڻ کي مُلڪ توڙي دنيا جي هر خطي ۾ پنهنجو ۽ قوم جو، پنهنجي هُنر ۽ ڪاريگري سان نالو روشن ڪيو آهي. اهڙي ئي هڪ گلاب جو گُل ٿر جي ڀٽن ۾ ڳوٺ پاٻوهر تعلقه مٺي ۾ سروڻ مل پنئار جي گهر، تاريخ 1952-12-15 ۾ اک کولي، سندس ماتا جو نالو ميران، ذات کنڀو، ڌيءَ ڏامون، ڳوٺ ڪيرٽي، تعلقه مٺيءَ جي هئي. پاڻ شادي 20 فيبروري 1976ع جو ڳوٺ کيتلاري، تعلقه ڏيپلو جي مهان استاد سارنگرام هنجڙو جي سُپتري سُگهڙ سان ڪئي. جنهن مان کيس هڪ نياڻي ۽ 4 پُٽ آهن. رميش ڪمار، خوشحالداس، امولک داس، جادم عرف نندلال ۽ پرڪاش، جيڪو 3 فيبروري 2013 تي ديهانت ڪري ويو. جنهن جو وڇوڙو اڄ تائين وڏو صدمو رسايو آهي ۽ ياد ستائيندي رهي ٿي. تعليم جي لحاظ کان پنجون درجو سنڌي پنهنجي ڳوٺ جي اسڪول مان پاس ڪيائين، ميٽرڪ 1970ع ۾ هاءِ اسڪول ڀٽ ڀائٽي تعلقه کپرو مان پاس ڪيائين. انٽر 86-1985 ۾ ڊگري ڪاليج مٺيءَ مان پاس ڪيائين، 1972ع ۾ SV ٽريننگ ڪاليج حيدرآباد مان ڪيائين، سال 1972ع ۾ کيس پرائمري ماستري ملي ۽ پنهنجي ڳوٺ پاٻوهر اسڪول ۾ ڪم شروع ڪيائين. اهو ماستر جو پيغمبري پيشو هُن ايمانداري، نيڪ نيتيءَ ۽ سچائيءَ سان 1998ع تائين نڀايو، پاڻ سفيد پوشاڪ، گيڙو ٽوپي ۽ پٽڪو پسند ڪندو آهي، ۽ اڄ به سندس سينگار بڻيل آهي. هڪ سادو سودو ساڌو صفت انسان آهي. پنهنجي زندگيءَ جو سفر سادگيءَ سان بصر ڪري ٿو. پنهنجي سچائيءَ سان محنت ڪري، پنهنجي هٿ جي مزوري ڪري، مالڪ جي ديا سان وقت سٺو گذاري پيو. صوفي سومار مل سياست کان پري ۽ هڪ آزاد زندگي گذارڻ ۾ فخر محسوس ڪري ٿو، ۽ کيس تمام سڪون ملي ٿو. پنهنجي پڙهائيءَ جي وقت کان ئي کيس ڊرائينگ جو تمام گهڻو شوق هو. سندس گهر ۾ هنومان جي مورتي ٺهيل هئي، جنهن جي شيوا ۾ مگهن هوندو هو. آخر انهيءَ شيوا رنگ لاٿو ۽ بجرنگ بلي/ هنومان جي آشيرواد سان، اندر ۾ مورتي ٺاهڻ جي شڪتي پرگهٽ ٿي. تنهنڪري نوڪريءَ سان دل نه لڳي ۽ سال 1998ع ۾ نوڪريءَ مان رٽائرمينٽ ڪئي، انهي وقت سندس عمر 45 سال هُئي ۽ مورتن ٺاهڻ جي ڪم کي لڳي ويو. مورتي ٺاهڻ جي شروعات 1978ع کان شروع ڪئي، اڄ هڪ مڃيل مورتي ساز آهي. جنهن هيستائين 500 جي لڳ ڀڳ مورتيون، ڀڳوان جا جيڪي اوتار، ديو، ديوتا ۽ سنت وغيره جو ڪم سنڌ، پنجاب ۽ بلوچستان جي مندرن ۾ مورتيون ٺاهي، هُن پنهنجي ميگهه ونس جاتيءَ جو نالو روشن ڪيو. مون سندس هڪ ٺاهيل مورتي شري ڪرشن ڀڳوان جي، ڳوٺ ويڙهار تعلقه ڏيپلي جي ماستر پونجو مل ڪڏيچه جي گهر اندر مندر ۾ جڏهن ڏٺي، ته مون کي انڊيا جي بندرابن جا مندر ياد اچي ويا. جڏهن اتي جي ڪاريگرن جي ٺهيل مورتين سان ڀيٽ ڪئي، ته سؤ بار سٺي مورتي لڳي، جنهن ۾ ڪيتري پريم جا رنگ ڀريل نظر آيا. ائين محسوس ٿيو ته ڪرشن ڀڳوان راس ليلا ڪري رهيو آهي، ۽ مڌر بانسريءَ جا سُر منهنجي ڪنن ۾ گونجڻ لڳا. مورتين جي پنهنجي ٻولي آهي اُهو هر ماڻهو نه ٿو سمجهي سگهي، اُهي آرٽسٽ هوندا جيڪي انهن مورتين جي گونگي ٻولي سمجهي سگهندا آهن. آئون اهڙي مهان ڪلاڪار صوفي سومار مل کي لک بار ڌنيواد چوان ٿو، جو ۽ بنا استاد جي ڪيترو سُندر ڪم ڪري رهيو آهي. اهڙا انسان قومن جي تاريخ نشان ٿيندا آهن، جو تا حيات وسارڻ جوڳا نه هوندا آهن. اُهي مائون ڀلي مُرڪن جن جا لاکيڻا لال. 1989ع ۾ لوڪ ورثه اسلام آباد جي ميوزيم ۾ شري ڪرشن جي مورتي سندس ٺاهيل رکي ويئي، جتي لوڪ ورثه طرفان کيس انعام طور 25 هزار روپيه ڏنا ويا، ۽ روحل ڪانفرس سال 2006ع ۾ امر وير لڌارام ايوارڊ جناب وڪيل ارجڻ داس طرفان ڏنو ويو. هن وقت سندس ٽيئي پٽ گڏ مورتن ٺاهڻ جو ڪم ڪن ٿا. پنهنجي محنت سان روزي ڪمائي، سادگيءَ سان وقت گذارين ٿا. سندس چارئي پُٽ رميش ڪمار، خوشحال داس ۽ امولکداس شادي شده آهن، ۽ پنهنجي پريوار ۾ خوش آهن.