شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

مصري لڌاڻي

ماڻهو سڀ نه سهڻا، پکي سڀ نه هنجهه، ڪنهن ڪنهن ماڻهوءَ منجهه، اچي بوءِ بهار جي. ٿر جي مڻيادار مٽي ۽ واريءَ جي ڀٽن مان جيڪي هستيون ۽ مهان پرش، جنم وٺڻ بعد پنهنجي پنهنجي حصي جو ڪم ايمانداري، نهايت فراخ دلي ۽ ديده دليريءَ سان ڪري، پنهنجو وارو وڄائي ويا، تنهن ۾ محمد عثمان ڏيپلائي، رائچند راٺوڙ، پنهون مل هميراڻي، سگاڙ چند ۽ سرڳيه هوتچند گهلڙو جهڙا قابل فخر ڪردار هميشه ياد ڪيا وڃن ٿا. جيڪي ميگهواڙ جاتيءَ ۾ مهان پد تي پهتل، اسان جا لاکيڻا لال ۽ هيرا هُئا. جن اسان جي ميگهواڙ جاتيءَ جي ماڻهن کي پرٿويءَ کان آڪاش تائين پهچايو آهي. جن پنهنجي قابليت، فن، فهم، علم ۽ عمل سان پنهنجي قوم جي سڃاڻپ ڪرائي آهي. هر انسان جو سينو هڪ اهڙو خزانو آهي، جنهن ۾ هزارين هيرن ۽ موتين جهڙيون خصلتون، خوبيون ۽ فضيلتون موجود هونديون آهن. اهڙو ئي هڪ املهه ماڻڪ موتي، باڪردار ۽ مسڪرائيندڙ مُکڙي وارو آدرشي پُرش ٿر جي ڀٽن ۾ ويڙهيل ڳوٺ ڪلڻهار کارو، تعلقه ڏيپلو، ضلع ٿرپارڪر ۾ سرڳيه لاکو مل لڌاڻي ذات هنجهڙو جي گهر، تاريخ 1 مارچ 1954ع تي جنم ورتو. سندس ماتا شري جو نالو راڻي، ڌي منگلرام ذات وڻهول ڳوٺ سومڻهار تعلقه ڏيپلو جي آهي. جيئن ته سندس جنم هڪ وچولي غريب هاري خاندان ۾ ٿيو، والدين هارپي سان گڏ مالوند مارو هئا، جنهن ڪري بچپن خوشحال ۽ صحت مند گذريو. مصري لڌاڻي جا مائٽ سال 1957ع ۾ ڪلڻهار کارو کان لڏي، ڳوٺ ڏاچري ۾ رهيا، ۽ پوءِ 1971ع ۾ اُتان لڏي پنهنجو ذاتي ڳوٺ لڌاڻي واٽرڪورس 4 ديهه سيڙهي، تپو ڀٽارو تعلقه ڏيپلو ۾ رهائش اختيار ڪئي، هن وقت پاڻ پريوار سميت ڪراچيءَ ۾ رهي پيو. مصري لڌاڻي پرائمري تعليم گورنمينٽ پرائمري اسڪول ڊگهه، جيڪو پنهنجي ڳوٺ کان اٽڪل 3-4 ڪلوميٽر پري هو، جتي روزانه پيادل پنڌ ڪري، تتل واريءَ تي بٺ اونهاري ۾ ڪنڊين ۽ ڄارن جي ڇانهه ۾ ڦوڪارو کائيندي، 66-1965ع ۾ پنج درجا سنڌي پاس ڪيائين. مڊل ۽ ميٽرڪ 1969ع کان 1971ع تائين گورنمينٽ هاءِ اسڪول نئون ڪوٽ مان پاس ڪيائين. انهي وقت 1971ع واري انڊو پاڪ جنگ سبب ڪجهه سال تمام غربت ۾ گذريا. پڙهائيءَ جو خرچ ڪلاس اٺين کانپوءِ هُن ڪڏهن به والدين کان نه گهريو. پاڻ هارپو ۽ مزدوري ڪري گذر سفر ڪندو رهيو، ۽ پنهنجي پڙهائي به جاري رکيائين. سال 1973ع ۾ انٽر سائنس گورنمينٽ ڊگري ڪاليج ٽنڊو جان محمد مان پاس ڪيائين، BA پرائيويٽ سال 1976ع ۾، M.A Political Science پرائيويٽ، سال 1978ع ۾ يونيورسٽي آف حيدرآباد مان پاس ڪيائين. 1973ع ۾ انٽر سائنس (پري ميڊيڪل) جو امتحان پاس ڪرڻ بعد، 1973–10–01 تي کيس پرائمري ماستريءَ جو آرڊر مليو، ۽ پهريائين پرائمري اسڪول جهڏو ۾ دخل ڪار ٿيو، ۽ پوءِ آهوري ٽِالهي پٿورو ۾ نوڪري ڪئي. انهي کانپوءِ سال 1976ع ۾ PTC ڪورس پاس ڪيو، جنهن بعد کيس پروموشن ڏيئي سال 1977ع ۾ JST ڪري، گورنمينٽ هاءِ اسڪول ميرپور اولڊ ۾ رکيو ويو ۽ پوءِ ڪنري، ۽ رحيم خان نوتڪاڻي مڊل اسڪولن ۾ 9 سال JST طور، سيپٽمبر 1982 تائين نوڪري ڪئي. هڪ محنتي ۽ هوشيار هئڻ ڪري پنهنجي غريبي حالت جي احساس سبب، پنهنجي پڙهائي جاري رکي ۽ سال 1982ع ۾ (CSS) جو امتحان پاس ڪيائين، تنهن ڪري هن 30 سيپٽمبر 1982ع تي JST تان استعفيٰ ڏني ۽ 3 آڪٽوبر 1982ع تي انڪم ٽيڪس ڊپارٽمينٽ آف فيڊرل بورڊ آف روينيو ۾ اسسٽنٽ ڪمشنر، انڪم ٽيڪس BPS–17 ۾ دخل ڪار ٿيو، ۽ ڪامن ٽريننگ لاءِ سول سروس اڪيڊمي والٽن لاهور ۾ مڪمل ڪرڻ بعد، 1984–3–31 کان آڪٽوبر 1984ع تائين حيدرآباد، ۽ نومبر 1984ع کان جولاءِ 1986 تائين سانگهڙ، ۽ جولاءِ 1986 کان آگسٽ 1987ع تائين اسسٽنٽ ڪمشنر انڪم ٽيڪس ميرپورخاص رهيو. آگسٽ 1987ع کان آڪٽوبر 1990ع تائين ڪراچيءَ ۾ سروس ڪئي. سٺي ڪارڪردگيءَ جي ڪري 1990–11–01 تي کيس پروموشن ڏيئي، ڊپٽي ڪمشنر انڪم ٽيڪس BPS–18 ڪراچيءَ ۾ مقرر ڪيو ويو، جتي 1997ع تائين هُن نوڪري ڪئي. 1997–8–21 تي ٻيهر کيس پروموشن ڏيئي ايڊيشنل ڪمشنر انڪم ٽيڪس BPS–19 ڪيو ويو، جو سال 2010 تائين مختلف هنڌن جھڙوڪ سکر، لاڙڪاڻو، ڪوئيٽا، ديرو غازي خان، رحيم يار خان ۽ ڪراچيءَ ۾ رهيو. سندس محنت ۽ تقدير، کيس آڪاش جي اونچائيءَ طرف پهچائڻ لاءِ روان دوان هئي. اهڙي طرح ڪراچيءَ ۾ ئي 2009–07–17 تي وري کيس پروموشن ڏيئي، ڪمشنر انلينڊ (Inland) روينيو BPS–20 ۾ مقرر ڪيو ويو، جو آڪٽوبر 2011ع تائين ڪراچيءَ ۾ رهيو. سندس ماءُ جي آشيرواد ۽ دعائن رنگ لاٿو ۽ سندس اُڏام اڃا به اڳتي وڌي، ۽ 2011–11–26 تي کيس چيف ڪمشنر روينيو انڪم ٽيڪس، سيلس ٽيڪس ۽ فيڊرل ايڪسائيز گريڊ BPS–21 ۾ پروموشن ڏيئي حيدرآباد ۾ مقرر ڪيو ويو. جتي پنهنجي حياتيءَ جا 60 سال پورا ٿيڻ تي ۽ 32 سال Inland Revenue Service FBR Pakistan جا مڪمل ڪري، نيٺ 2014–2–28 تي رٽائرمينٽ ورتي. پنهنجي نوڪري تمام محنت، سچائي، ايمانداريءَ سان نڀائي، جنهن لاءِ اڄ تائين سندس ڊپارٽمينٽ جا ماڻهو عزت ۽ احترام ڪن ٿا. مصري لڌاڻي صاحب 1984–4–17 تي، شريمتي آشا ڌي ڪيولرام سيجو مٺي شهر سان شادي ڪئي، جنهن مان اولاد هڪ نياڻي ۽ 4 پٽ آهن. 1. دانش لڌاڻي ماسٽرس، آڊٽ ۽ فناس سٽي لنڊن يونيورسٽي لنڊن مان ڪئي آهي، ۽ شادي شده آهي. 2. روهت لڌاڻي BA ۽ ڊپلوما ڪمپيوٽر گرافڪ ۽ ماسٽرس ائڊمسٽريشن HIBT–3D يونيورسٽي آف لنڊن ۾ ڪري پيو ۽ شادي شده آهي 3. ساگر لڌاڻي HIBT-LLB (Hons) يونيورسٽي آف لنڊن BPP Bar-at- Law يونيورسٽي UK لنڊن ۾ ڪئي آهي. 4. ساحل لڌاڻي O Level سٽي اسڪول Chapter PAF ڪراچيءَ ۾ پڙهي رهيو آهي. رٽائر ٿيڻ بعد مصري لڌاڻي صاحب سنڌ بار ڪائونسل مان 6 سيپٽمبر 2014 ۾ هاءِ ڪورٽ مان وڪالت جي سَند حاصل ڪئي آهي، ۽ ليگل پريڪٽس شروع ڪئي. جيئن ته مائٽن سندس نالو مصري رکيو، ته هُن پنهنجي نالي جي هميشه مهانتا رکي، سدائين مٺو ڳالهائيندڙ ۽ لفظن ۾ ڪڙواهٽ جو نالو ئي نه آهي. پنهنجي قول ۽ فعل ۾ پڪو ۽ ثابت قدم رهيو، بچپن کان ئي سيڪيولر نظريه جي حق ۾ رهيو، ۽ خدمت خلق کي عين عبادت سمجهندو آهي. پاڻ هڪ ڀلوڙ ۽ وڻندڙ مکڙي وارو انسان آهي. منهن تي سدائين مُرڪ رهندي آهي، ڪاوڙ جو نالو نشان ئي نه آهي. پاڻ هڪ گيان سوچڪ جو ڀنڊار، گپتدان ڪندڙ ۽ گمنام ڪم ڪرڻ، ۽ پريم سان ملڻ جو اعليٰ اخلاق رکندڙ پُرش آهي. جلي جي ٻين کي سهائو ڏين ٿا، لکين گهور تن تان پتنگا ٿين ٿا. مصري لڌاڻي، مصري جھڙو مٺو ماڻهو، چپن تي سدائين مسڪراهٽ، جھڙو آهي نالو تهڙو ئي آهي وکر، اهڙي ئي عظيم هستي آهي.چوندا آهن ته مشڪ ۽ کٿوري ويڙهي نه ٿي رکي سگهجي. اهڙي طرح ڪنهن اهل ماڻهوءَ جي مهانتا به ڪنهن کان ڳجهي نه ٿي رهي. پنهنجي اصولن ۽ اخلاق جي ميدان ۾ معراج جي بلندين تائين پرواز ڪندڙ شخصيتن جي فن و فهم ۽ ڪردار کي ڪڏهن به زوال نه هوندو آهي. جن جا مقصد آدرش ۽ دائمي هوندا آهن. یوں کھا کھا کر پشو بھی پیٹ بھرتے ہیں، جو بانٹ بانٹ کر کھائے اسے انسان کہتے ہیں۔ مصري لڌاڻي صاحب پنهنجي دور سروس ۾ ڪيترن ئي غريبن کي نوڪريءَ سان لڳايو، ڪيترن جي مالي مدد ڪئي، ڪير به ساهتا لاءِ وٽس ويندو هو، ته خالي نه ڇڏيائين ۽ پاڻ کي سدائين گُپت رکيائين، منجهس سدائين خلق جي خدمت ڪرڻ جي آشا رهي آهي. سندس دل جي خواهش آهي ته غريب قبيلن کي سماجي اڻبرابري ۽ مذهبي اُجاره داريءَ کان آزاد ڪرايان، جنهن لاءِ هُن هڪ ٽرسٽ ”آشا فائونڊيشن“ جي نالي ٺاهي آهي، ۽ رجسٽر به ڪرائي آهي. جنهن مان پوري مُلڪ جي غريب ماڻهن کي بنا مت ڀيد ۽ مذهب جي تعليم، صحت ۽ غريبن جي مدد لاءِ ڪم ڪرڻ شروع ڪيو آهي. اها خدمت فقط انسان ذات لاءِ آهي، انهيءَ ۾ ڪابه ذاتيات يا رياڪاري کان پاڪ آهي ۽ اهڙو دلي وچن ڪيو اٿس. انهي کان سواءِ ٿر لاءِ خاص ڪري ٿرپارڪر، عمرڪوٽ، سانگهڙ ۽ خيرپور جي ٿر واري علائقي جي غريب ماڻهن ۾ تعليم، صحت ۽ غريبن جا مسئلا حل ڪرڻ لاءِ ”ٿر فائونڊيشن“ عمل ۾ آندي آهي، جيڪا جلدي ڪم شروع ڪندي. سندس خيال، ارادا ۽ مقصد تمام اوچا آهن. جيڪڏهن زندگي وفا ڪئي ۽ ڪميونٽيءَ وارن ساٿ ڏنو، ته انهن لاءِ سڀ ڪجهه ڪرڻ جي تمنا رکي ٿو. ڪبير صاحب فرمايو آهي ته: سب بن تو چندن نهين، سورا ڪا دل نانهه، سب سمندر موتي نهين يون ساڌو جگ مانهه. مصري لڌاڻي جنهن پنهنجي ٻاروتڻ کان ئي غريبيءَ جي ساگر جي لهرن سان ٽڪرون کائي، مهان پد ماڻيو، اهڙي موتي داڻن تي قومون ناز ۽ فخر ڪنديون آهن. اهڙا مڻيادار مڙس پنهنجي ذاتي مفادن کي ڇڏي، عام مفادن لاءِ ڊوڙندا ۽ ڊڪندا رهندا آهن. ميگهه ونس جو پهريون شخص، جو سرڪاري نوڪريءَ ۾ وڏي اهم عهدي تي رهيو، ۽ ميگهواڙ جاتيءَ جو ڳاٽ اوچو ڪيو، جو اسان جي جاتي صدين تائين ياد رکندي. جات نه پوچهو سادهه ڪي، پوچهه ليجئي گيان، مول ڪرو تروار ڪا، پڙي رهن دو ميان.