نارائڻ داس ڌاراڻي

هنسا ٻگهلا ايڪ سا، مان سروور مانهه، ٻگهلا ڊونڊي ماڇرلي، هنسا موتي کاءِ. دنيا جو هر خطو پنهنجي سيني تي اڀرندڙ ڪنهن انمول شيءِ يا ڪنهن انوکي هستي جي ڪري مشهور هوندو آهي. اهڙيءَ طرح اسان جي ٿر جي ڌرتي، جنهن کي اڍائي سؤ سال اڳ ۾ ڏيپو ميگهواڙ جي ڳوٺڙي کي سن 1800ع ۾ مير ٺاري خان ڏيپلو شهر جوڙايو، جتي محمد عثمان ڏيپلائي، جنهن 150 ڪتاب لکي ڏيپلي جو نالو روشن ڪيو، ۽ جنهن ڌرتي ڪيترائي هيرا پيدا ڪيا، جتي فقط ميمڻ قوم جا 300 ڊاڪٽر ۽ 150 کن انجنيئر آهن. ته اُتي هڪ ميگهه ونس جاتيءَ جو نوجوان نارائڻ داس ڌاراڻي، تاريخ 28 اپريل 1957ع تي سرڳيه لڌارام پنئار جي گهر جنم ورتو لڌارام جيڪو رازو ۽ ڊزائينر هو، جنهن جون تعمير ٿيل جايون اڌ صديءَ کان مٿي اڄ به ساڳئي حالت ۾ شهر ۾ موجود آهن. هُن جا چٽيل چٽ اڄ به موجود آهن. ڏيپلو شهر ۾ پهرين سيٺ احمد علي حامداڻيءَ جي گهر جي گيٽ تي سيمنٽ ڪٽائي سان ڊزائين، سال 1954ع ۾ ٺاهي هئي جا اڄ به انهي حالت ۾ موجود آهي. نارائڻ داس جي ماتا جو نالو حوا، ڌي سروپو ذات پڙهيار، ڳوٺ مالڻهور ويڻه، تعلقه مٺي ضلع ٿرپارڪر جي هئي. پاڻ پرائمري 5 درجا ڪلر ڪالوني پرائمري اسڪول ڏيپلو مان حاصل ڪئي. ميٽرڪ گورنمينٽ هاءِ اسڪول ڏيپلو مان سال 1973ع ۾ پاس ڪيائين. انٽر سچل سرمست ڪاليج حيدرآباد مان سال 1977ع ۾ پاس ڪيائين. BA 1979ع ۾ ۽ MA پوليٽيڪل سائنس ۾ سال 1982ع ۾ سنڌ يونيورسٽيءَ مان فرسٽ ڪلاس ۾ ڪيائين، پر هن پڙهائي جاري رکي، ۽ سال 1984ع ۾ LLB سنڌ لا ڪاليج حيدرآباد مان سيڪنڊ ڪلاس ۾ پاس ڪري، قانوني ڊگري حاصل ڪيائين. 1974ع ۾ ميٽرڪ پاس ڪرڻ کانپوءِ پاڻ ڏيپلو شهر ۾ مشتاق مٺواڻيءَ جي ڪپڙي اُڻڻ جي ڪارخاني تي ڪم ڪرڻ شروع ڪيو. جتي مود، کاڌي، انگوڇا ٺاهڻ جي مهارت حاصل ڪئي، جتي 2 سال ڪم ڪيو ۽ 1976ع ۾ مڪي شاهه روڊ حيدرآباد ۾ پيٽرول پمپ تي سيلزمين جي نوڪري ڪئي. اُتي ڪجهه وقت رهڻ کانپوءِ سال 1978ع ۾ ڊسٽرڪٽ فوڊ ڪنٽرولر حيدرآباد جي آفيس ۾ چوڪيدار جي پوسٽ تي مقرر ٿيو. پر کيس آفيس ۾ رکيو ويو، جتي راشن ڪارڊ، اٽي، کنڊ ۽ چانورن جون پرمنٽون ڏيڻ جو ڪم سندس حوالي رهيو. سال 1981ع ۾ کيس پڪو ڪري DFC آفيس ۾ ڪلارڪ مقرر ڪيو ويو، جتي پنهنجي لگن ۽ محنت سان ڪم ڪري آفيسرن ۾ مڃتا ماڻي، ۽ اڄ تائين فوڊ کاتي ۾ BPS-14 ۾ هيڊ ڪلارڪ جي عهدي تي ڪم ڪري رهيو آهي. پاڻ شادي 29 نومبر 1985ع تي شريمتي لڇمي، ڌي ڀورو مل، گهلڙو، اربابن جي راڄڌاني واري ڳوٺ کيتلاري، تعلقو ڏيپلو سان شادي ڪئي، جنهن مان اولاد کيس ٻه نياڻيون ۽ ٽي پٽ آهن. 1. ڪمل جيڪو سافٽ ويئر انجنيئر مهراڻ يونيورسٽيءَ ۾ پڙهي پيو 2. نيرج جو انٽر A-1 ۾ پاس ڪيو آهي، ۽ ڊگري ڪاليج ڏيپلو ۾ فرسٽ پوزيشن حاصل ڪئي آهي، ۽ ٽيليڪام انجنيئر مهراڻ يونيورسٽيءَ ۾ پڙهي پيو. 3. ڪبير، جنهن هينئر ميٽرڪ A-1 ۾ پاس ڪئي آهي. نارائڻ داس کي اسڪولي دؤر کان وٺي ڳائڻ ۽ سنگيت جو شوق هوندو هو، جو اڄ تائين راڳ سان لڳاءُ اٿس ۽ تحقيق ڪري رهيو آهي. شاهه عبداللطيف ڀٽائي، ڪبير، ميران ٻائي، برمانند، بلي شاهه ۽ غلام فريد جي شاعري تمام گهڻي پسند آهي. ڳائڻ جي شوق هجڻ ڪري مشهور گائڪ محمد رفيع، مناڊي، لتا، مهدي حسن، عابده پروين، غلام علي، محمد جمن، محمد ابراهيم، محمد يوسف کي شوق سان ٻڌندو آهي ۽ سندس پسنديده فنڪار آهن. پاڻ خاص ڪري ڪلاسيڪل موسيقي ٻڌندو آهي ۽ گنگنائيندو آهي. سنگيت سان شوق هجڻ ڪري عزيز آرٽ سرڪل، جيڪو وينس سئنما لڳ حيدرآباد ۾ داخلا ورتي، جتي اُستاد شفيع وارثي ۽ پوءِ منظور علي چانڊيو، جيڪو ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تي هارمونيم ماسٽر هو ۽ استاد تاراچند ڀٽ شاهه واري کان سنگيت جي سرگم، يعني الف. بي. پي. جي سکيا ورتي ۽ وڌيڪ ميوزڪ تي ريسرچ شروع ڪئي. ڪافي مواد هٿ ڪيو، وڏن استادن گائڪن سان راڳن سُرن تي بحث مباحثو ڪندو رهيو. 350 کان وڌيڪ راڳن جا تفصيل هٿ ڪيا آهن، راڳن جا سُر، جيڪي هيٺين سرن کان مٿين سُرن تائين وڃن. واپس لهڻ، جنهن کي موسيقيءَ جي زبان ۾ آروهي ۽ امروهي چوندا آهن. انهن راڳن جا اهم ۽ خاص سُر جنهن تي راڳ جو گهڻو زور رهندو آهي، ۽ جنهن کي وادي ۽ سموادي سُر چوندا آهن. راڳن جو ورڻ يعني راڳ گهڻن سُرن جو راڳ آهي؟ اروهي ۽ امروهي ۾ ڪيترا سُر لڳن ٿا. ڳائڻ جو ٽائيم پڪڙ سُر جنهن جي وڄائڻ سان گائڪ جي ذهن ۾ راڳ جو نقشو ٺهي ٿو ۽ راڳ شُڌ روپ ۾ رهي ٿو ۽ گڏوگڏ انهي راڳ جا مقبول ۽ هِٽ گانا آڊيو، وڊيو ۾ هٿ ڪري DVD تيار ڪرايون اٿس. پاڻ ڳائيندو نه آهي پر راڳ وديا ۾ سٺي ڄاڻ رکي ٿو ۽ جاکوڙ جاري آهي. سنگيت جي ڪيترن ئي پروگرامن ۾ کيس مهمان خاص طور ۽ راڳ جي پارکو طور ۽ موسيقيءَ تي ليڪچر ڏيڻ لاءِ دعوتون ملنديون آهن. ساهه سنگيت پاران تاريخ 2 جون 2004ع تي کيس خاص مهمان طور راڳ جي مهان پارکو طور دعوت ڏني ويئي، ۽ گڏ در محمد ڪمال ڊائريڪٽر انفارميشن حيدرآباد گڏ هو، جيڪا هن اٽينڊ ڪئي، اهو سندس رڪارڊ آهي. جتي ڪيترن ئي مهان راڳين استاد شفيع فقير، صادق فقير، آپا زينت صديقي، استاد صوفي عبدالحق سروهي ۽ ٻين ڪيترن ئي فنڪارن پنهنجا سُريلا سُر وکيريا، جنهن تي ڪيترين ئي اخبارن ۾ سندس فوٽو ۽ پروگرام جا تفصيل شايع ٿيا. راڳ جي وديا جي ڄاڻ هجڻ ڪري، پنهنجي دوست فنڪارن جي زور ڀرڻ تي، راڳ بابت ڪتاب لکڻ شروع ڪيو اٿس. اڄ ڪلهه جي مروج راڳن تي، جنهن سان گائڪن کي راڳن جي سُرن ۽ ڳائڻ کي سمجهڻ ۾ آساني ٿي پوندي، گڏوگڏ مشهور راڳن تي آڌاريه جو به ذڪر هجڻ ڪري گائڪن کي طرزون ۽ نوان انداز ملي ويندا. اهڙي ٽائيپ جو اڄ تائين مارڪيٽ ۾ ڪوبه ڪتاب موجود نه آهي. انهي کانسواءِ ذاتي زندگيءَ ۾ هڪ با اخلاق، ملڻو جلڻو، خوش مزاج، مهمان نواز ۽ سچو انسان آهي. ان سان گڏوگڏ ڌرم جي ڪافي ڄاڻ اٿس. جھڙو ماڻهو ڪچهريءَ ۾ هوندو، تھڙي ڪچهري ڪري ماڻهن کي موهي وجهندڙ انسان آهي. اُجهڻ کان مَچڻ ۾ مزو ٿو اچي، جُهڙ ٿي جيئڻ ۾ مزو ٿو اچي، اسين ارتقا جا سچا عاشق آهيون، ورڻ کان وڌڻ ۾ مزو ٿو اچي. (بخاري)

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)