سنت لکشانند

آگ لڳي آڪاش ۾، جهَر جهر ڪري انگار، سنت نه هووي جگت ۾، جل مري سنسار. سنڌ جي سندر ڌرتي ۽ پارڪر جي پويتر مٽي ڪيترن ئي مهان سچن سنتن، مهاتمائن ۽ اوتاري پُرشن کي جنم ڏنو آهي. جيڪي سنت ساڌو پنهنجي شڪتي ذريعي نه صرف هتان جي لوڪ واسين کي، پر پوري دنيا بلڪه چوڏهن لوڪن جي ڪلياڻ واسطي اوچ آدرش يعني مُڪتي پد جو درجو ڏيئي، پنهنجي مرضيءَ سان واپس هليا ويندا آهن. اهي ساڌو سنت هتان جي منش جاتيءَ کي ڪرم اپاسنا يعني ڪرم يوڳ جي صحيح حقيقي وڌي جي باري ۾ سکيا ڏيڻ لاءِ وقت به وقت جنم وٺندا آهن. اهڙن ئي اوچ ڪوٽي سنتن ۾ هڪ اهڙو سنت شري لکشانند صاحب به هو، جنهن شري رتن راءِ اڻکيه جي گهر عمرڪوٽ شهر ۾ جنم ورتو. سندس ماتا جو نالو ڪنڪو ٻائي، ذات جي واگهيلا هُئي. سندس جنم کانپوءِ سندس مائٽن لڏي اچي ڳوٺ ٻهراڻو تعلقه ننگر پارڪر ۾ رهائش اختيار ڪئي، پاڻ ننڍي عمر ۾ ئي ايشور ڀگت هئا. سندس پتا صاحب ۽ ماتا صاحب ننڍي عمر ۾ پرلوڪ پڌاري ويا. پوءِ سنت اميدرام صاحب جي شرڻ ۾ ويا جنهن پتا وارو سهارو ڏنو، ۽ گڍڙو آشرم ۾ رهي سنت اميدرام وٽ شاسترن جو اڀياس ڪيو ۽ هندي، گجراتي، سنسڪرت جي تعليم حاصل ڪيائين ۽ نيٺ گرو سکشا پڻ ڏني ۽ شادي به ڪرايائون. پوءِ سنت لکشانند گرو صاحب جا آگيا ڪاري ٿي ڀڳتي رس ۾ لين ٿي ويا. سنت شري کيتارام صاحب جا گرو ڀاءُ هُئا ۽ سنت اميدرام صاحب جا پاٺ ۽ پرم پريه شيوڪ هئا. گرو صاحب جي آسيس سان ڪوٺ ڪرڻ جو ڏانءُ پلئه پيو. اهڙي طرح سنت لکشانند هر لحاظ کان ايتري لا محدود جوڙ ڪلا ڪري، دنيا جي ماڻهن لاءِ صحيح واٽ جي شمع ٻاري ويا آهن. هن اگيان روپي انڌڪار ۾ سنت لکشانند جي قوت جي درشٽيءَ جي آڌار تي، منش صحيح دڳ تي لڳي جِيوَن سڦل ڪري سگهي ٿو. سنت صاحب ڪيترائي ڀڄن، شلوڪ، ساکيون، وڌنائون ۽ ڪويتائون وغيره ڪٿيون آهن. مطلب ته وڏا ڪوي پُرش هُئا. اٽڪل 1947ع ڌاري سنت صاحب هتان کان لڏي هندوستان ويا، جتي پڻ ڌرم جو پرچار ڪيو. هندوستان ۾ ڳوٺ ڏيسا گجرات ۾ رهائش اختيار ڪئي، جتي هنس نرواڻ جو بنياد رکيو ۽ ڳوٺ ڀيما ڌاڻي ڌر به ويو، جتي به هنس نرواڻ آشرم جو بنياد رکيو. سندس شاديءَ مان کيس ٻه پُٽن جو اولاد آهي. ميهندرو، جيڪو MBBS ڊاڪٽر آهي ۽ ٻيو پرتابراءِ جيڪو ماستر آهي، ۽ کيس ٻه نياڻيون آهن. گڍڙي آشرم ۾ رهڻ کانپوءِ ڪجهه عرصي لاءِ ٽنڊوجان محمد هنس نرواڻ جي آشرم ۾ اڌيا تمڪ جو گيان حاصل ڪيو. پوءِ هندوستان ٿيرت ياترا لاءِ ويا، جتي پُشڪر راج، گوڪل، مٿرا، بندرابن ڪُروکيتر، هري دئار، رِشي ڪيش، ايوڌيا، بنارس ۽ ڪاشي وغيره جي تيرٿ ڪيائون. ڪاشيءَ ۾ هڪ ويدانت رشيءَ کان وياڪرڻ ۽ پينگل جو اڀياس ڪيو. سنت صاحب ڪَوِتا جا ست ڪتاب شايع ٿيل آهن: 1. لکشانند اپديش، 2. لکشانند اپديش امرت، 3. لکشانند سنگيت مالا، 4. لکشانند سنگيت سمن، 5. لکشانند سنگت سمن ٻيو ڀاڳ، 6. لکشانند ولاس ڀاڳ لکشانند پرڪاش ڀاڳ، 7. جگياسو ٻوڌ ۽، سنڌيا سمرڻ. هڪ دفعي انڊيا ۾ احمد آباد ۾ هڪ مهاڀارت ست سنگ جو اهتمام ٿيو هو، جنهن جو وائڪ سنت لکشانند صاحب کي پڻ هو. جتي مختلف ورڻن جا ماڻهو آيل هُئا. سنت صاحب به تشريف وٺي ويا. واري واري سان مهاتمائن گيان پرچار پئي ڪئي. جڏهن سنت صاحب جو وارو آيو ته مڙني ماٺ ڪئي. سنت کي ٻارنهن ٻولين جي علم جي ڄاڻ هئي. اهڙي طرح ڪٽر هندوئن کي دل ۾ حسد ۽ ساڙ جاڳيو، ۽ اهڙي سازش سٽي، جو سنت صاحب تي هڪ ايڪسيڊنٽ/ حادثو ڪرايو. انهي حادثي ۾ سنت صاحب امر ڌام جا واسي ٿي ويا. سنت صاحب کي ڳوٺ ڊيما تعلقه ٿراڊ ضلع بناس ڪانٺا ۾ سماڌي ڏني ويئي. جتي هر سال ويساک مهيني جي چوڏس انڌاري تي وڏو ميلو لڳندو آهي. پوري هندوستان ۾ هنس نرواڻ پنٿ جو پرچار مليو، ڪوين جي حوالي سان شايد ڪبير سنت کانپوءِ لکشانند کي مهانتا ڏني وڃي ٿي. سنت صاحب ذات جا اڻکيه هُئا، تنهن ڪري هر شلوڪ ۾ اڻکيه لفظ ڪتب آندو آهي. انهي سان برادريءَ جو نالو جڳ ۾ پڻ روشن ڪيو آهي. آدنمو اميد ڀوَتارون ڀڳوان تي، آپيو آتم ڀيد، اورڻ مِٽي اڻکيه. * مانگو مانوَ ويهه، پرٿوي مان پرگهٽ، ڪرڻ نيڪي ٿي نيهه، اوسر آيو اڻکيه. سنت صاحب جا ڪيترائي شش آهن. خاص ڪري 1. گنگارام راجستان 2. شنڪر پينٽر احمد آباد 3. پريمارام پيٿاپور 4. جامارام اڻکيه ڀوڏيسر. هري دوار ۾ ڪشمير ميواسي سوامي نيٿا شري نند جي پرم هنس جي شيوا ۾ رهي، آير ويد جو گيان حاصل ڪيو. آيور ويد جو سٺو ڄاڻو هوندو هو. پاڻ برنال پنجاب ڪاليج مان MAMS پڻ ٿيا. ديدراج رجسٽر پريڪٽيشنر آيور ويد به ٿي رهيا، سنت صاحب جو ڪافي مواد شري حڪم چند، ميمڻ ڪنري واسيءَ کان مليو. ڪوئي دوڙي دوارڪا، ڪوئي ڪاشي جائي، ڪوئي مٿرا جو چلئه، صاحب گهٽ هي مانهه.

شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)