شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ڀومون مل لڳڙا

(ميگهواڙ جاتيءَ جو ننڍي قد وارو انسان) جو قوم جيئاري سو جيئندو رهندو، جو عام اُجاري اهو جيئندو رهندو. مون کي تاريخ ۽ تقدير ڏني پڪ آهي، جو سنڌ سنواري اهو جيئندو رهندو. قدرت هن سنسار ساگر ۾ ڪيترن ئي قسمن جا انسان پيدا ڪيا آهن. ڪي قد جا ڊگها، ڪي قد جا ڇوٽا، ڪي پورا پنا ته ڪي ٿلها متارا ته ڪي ڪمزور سنهڙا، ورلڊگيسز رڪارڊ موجب دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو ربوٽ ويبلو (Robet Wadlow) جيڪو يونائيٽيڊ اسٽيٽ جو رهواسي هو، جنهن جو قد 8.11.1 اٺ فوٽ يارنهن پوائٽ هڪ انچ هو، جو 22 سالن جي عمر ۾ 1940ع ۾ فوت ٿي ويو. دنيا جي ننڍي ۾ ننڍي قد واري شخص جو ورلڊ گنيز رڪارڊ ۾ آهي، اهو نيپال جو چندرا بهادر دانگ (Chandra Bahedhr Dang) جنهن جو قد 21.5 هڪ فوٽ 9.5 انچ آهي، ۽ دنيا جي ننڍي ۾ ننڍي قد واري عورت، جا ميڪسِڪو جي هئي، جنهن جو قد 20 انچ هو جا 1890ع ۾ فوت ٿي ويئي آهي. اهڙي طرح پاڪستان جو وڏي ۾ وڏي قد وارو ماڻهو محمد عالم چنا، جيڪو سيوهڻ ضلعي لاڙڪاڻي (ڄامشورو) جو رهواسي هو، جنهن جو قد 7 فوٽ 8 انچ هو. پر آئون هتي اسان جي ميگهواڙ جاتيءَ جو، پاڪستان جي ننڍي ۾ ننڍي قد واري شخص شري ڀومون مل جو ذڪر پيو ڪريان، جنهن جو قد صرف 3 فوٽ 9 انچ آهي، جنهن سال 1932ع تي شري هرو لڳڙو ڳوٺ ٻهراڻو، يونين ڪائونسل ٻيٿاپور، تعلقي ننگرپارڪر جي گهر ۾ جنم ورتو. سندس ماتا جو نالو ڏلو ڌي ڏيچرو، ذات اڻکيه ڳوٺ ڀوڏيسر، تعلقه ننگرپارڪر جي هئي. ڀومون مل شروع کان ئي مال چاريندو هو ۽ پوءِ جتيون ۽ بوٽ ٺاهڻ جو ڪم شروع ڪيو، جنهن ۾ مهارت رکندو هو. خاص ڪري مردانه ۽ زنانه مارواڙي لتي جون جُتيون ۽ مٿي ڀرت جي ڪم ڪرڻ جو ماهر آهي. هن وقت سندس عمر اٽڪل 82 سال آهي ته به ڪڏهن ڪڏهن اهو ڪم ڪندو رهندو آهي. سال 1971ع ۾ انڊيا پاڪستان جي جنگ واري وقت هي انڊيا هليو ويو هو، جو ڳوٺ سوئي گام به رهندو هو. جتي کيس ساڳئي قد جي ڇوڪري ساڻس شادي ڪرڻ لاءِ تيار ٿي، پر هن کي پاڪستان اچڻو هو، تنهن ڪري شادي نه ٿي سگهي، ۽ جڏهن واپس پاڪستان آيو ته هن جي قد جي ڪابه ڇوڪري نه ملي ۽ نه ڪا ٻئي ڇوڪري قد ڇوٽي هجڻ ڪري شادي ڪرڻ ٿي چاهي. هن مايوس ٿي شادي نه ڪرڻ جو پڪو پهه ڪري، زندگي گذارڻ کي وڌيڪ اهميت ڏني ۽ اڄ تائين برهم چاري آهي. ڀومون مل بلڪل صحتمند آهي گهر جو سڄو ڪم ڪار پاڻ ڪندو آهي. آخر ڪار زندگي گهارڻ ۽ سنوارڻ لاءِ هن پنهنجي گهر جي ڀرسان هڪ مندر ٺهرايو آهي. جتي رهندو آهي ۽ ايشور جو نالو وٺي شيوا ڪندو رهندو آهي، هن وقت سندس عمر 82 سال آهي. هن کي 3 ڀيڻون ۽ چار ڀاءُ ۽ پنجون پاڻ، جو سڀني کان وڏو آهي. نانجي، کينرو، ڏاجي جيڪي حيات نه آهن، ۽ ننڍو ڀاءُ ناٿو جو هاري آهي، کيتي ٻاڙي ڪندو آهي ۽ حيات آهي. ڀومون جي زندگيءَ جو ديپ اجهاميل رهيو جو آخر تائين روشن نه ٿيو، ۽ وقت اڪيلائي ۽ اُداسيءَ ۾ گهاري رهيو آهي. تنهن هوندي به خوش نظر ايندو آهي. هي هميشه سفيد ڪپڙن جو لانگهوٺو ۽ قميص ۽ پٽڪو ٻڌڻ جو شوقين رهيو آهي، اهائي سندس سڃاڻپ آهي. ٻهراڻو ڳوٺ جيڪو بلڪل انڊيا جي بارڊر ويجهو آهي، جتي انڊيا جون سرچ لائيٽون گهرن کي روشن ڪن ٿيون ۽ گهر ۾ ماني وغيره انهي روشنيءَ تي تيار ڪندا آهن. ٻهراڻيءَ کان ٿورو اڳتي چوڙيو ڳوٺ، جو مشهور آهي، جتي جبل مٿي ماتا جي جو مندر آهي، جو تمام مشهور آهي. اهو جبل، جيڪو روشنيءَ تي رنگين نظر ايندو آهي، جيڪا سياحن جي گهمڻ جو هنڌ آهي. شو جو ميلو، جيڪو ساردڙو تي هر سال لڳندو آهي جتي سڄي ملڪ مان ياتري ايندا آهن، اُهي ماتا جي مندر جو درشن ضرور ڪرڻ ايندا آهن.