شخصيتون ۽ خاڪا

ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ھي ڪتاب ٿر سان وابستہ خاص ڪري ميگهواڙ جاتي جي شخصيتن تي لکيل خاڪن تي ٻڌل آهي، جنھن بابت ليکڪ جو چوڻ آهي تہ سنڌي ۾ خاڪن جا ڪتاب تہ کوڙ آيا پر انھن ۾ ٿر خاص ڪري ميگهواڙ جاتيءَ جون شخصيتون رهجي ويون آھن تنھنڪري پاڻ اهو ضروري سمجهندي هي ڪتاب لکيو آهي.

Title Cover of book ميگهه ونس مالها (ڀاڱو پهريون)

ڏامرو مل پونئار

(1921ع کان 1952ع) سي پوڄارا پُر ٿيا، سمنڊ سيويو جِن، آندائون عميق مان، جوتي جواهرن، لڌائون لطيف چئي، لعلون مان لهرن، ڪانهي قيمت تن، مُلهه مهانگو اُن جو. سنڌ جي ڌرتي انهن عظيم ۽ لازوال ڪردارن سان ڀري پيئي آهي، جو هميشه پنهنجي زندگيءَ جون سڀ بهارون جوانيءَ کان پيريءَ تائين قوم ۽ ڌرتيءَ لاءِ وقف ڪري، نئين نسل لاءِ مثال قائم ڪري رهيا آهن. انهي جي لسٽ ته تمام گهڻي ڊگهي آهي. اهڙي طرح ضلع ٿرپارڪر جي تعلقه ننگرپارڪر جي ڪارونجهر جي نگري به ڪيترن ئي املهه ماڻهن کي جنم ڏنو آهي، جيڪي ڪنهن به تعارف جا محتاج نه آهن. استاد شخصيتن جو ذڪر ڪبو ته ميگهه ونس جو پهريون استاد، سائين هرجي لال، نک جئپال، تعلقه ننگرپارڪر سان تعلق رکندا هُئا، ۽ اهڙو ئي هڪ ٻيو اُستاد ننگرپارڪر جي ڀوميڪا جي استاد لوڪن ۾ هڪ نانءُ محترم ڏامرو مل، جنهن جو جنم تاريخ 1954-02-01 تي سرڳواسي سکو مل کيماڻي پنوار ڳوٺ موڏو دڙو (سنگراسي) تعلقه ننگرپارڪر ۾ ٿيو. سندس ماتا شري جو نالو حوا، ڌي اگرو مل، ذات پاتاريه ڳوٺ مٺاتڙ تعلقه ڇاڇرو جي هُئي. پرائمري تعليم پنهنجي ڳوٺ کان پنج ڪلوميٽر پري، ڳوٺ اسماعيل سنگراسي ۾ روزانه سياري توڙي اونهاري ۾ پيادل پنڌ ڪري حاصل ڪئي. 1965ع ۾ پنهنجي ڳوٺ کان 48 ڪلوميٽر پنڌ تي هاءِ اسڪول ڇاڇرو ۾ داخل ٿيو، جتان سال 1969ع ۾ مئٽرڪ پاس ڪرڻ بعد، 71-1970ع ۾ حيدرآباد ٽريننگ ڪاليج حيدرآباد مان SV هڪ سال جو ڪورس مڪمل ڪيو، بعد ۾ 1971ع ۾ پاڪ ڀارت جنگ دوران علائقا ڀارت جي ڪنٽرول ۾ هئڻ ڪري لڏي انڊيا ويا، جتي ٻه سال پرائمري ماستر طور ملازمت ڪئي. انهي بعد وئڪيشن ۾ سال 1973ع ۾ واپس پاڪستان آيو. پاڻ 1973-7-15 تي شريمتي تاري، ڌي رائچند جئپال، ڳوٺ کاريو غلام شاهه سان شادي ڪئي، جنهن ڪري واپس وڃڻ کان قاصر رهيو، جڏهن ته باقي سڀ رت جا رشتا ناناڻن سميت انڊيا ۾ رهيل آهن. کيس اولاد چار پٽ ۽ چار نياڻيون آهن. 1. شنڪر لال واحد ميگهواڙ، جنهن مسلسل ٽي سال ميرپورخاص زون کي ٽاپ ڪري 2012ع کان ايريا مئنيجر اسٽيٽ لائيف جي پوسٽ ماڻي. 2. ڊاڪٽر سنتوش MBBS هن وقت عمان ۾ آهي. 3. آڪاش BA, LLB, MA جو وڪيل آهي. سامارو ۾ آفيس کولي اٿس 4. انجنيئر وڪرم مهراڻ يونيورسٽيءَ مان ME بعد في الحال بيروزگار آهي، نياڻين ۾ ڊاڪٽر رميلا B.D.S هائوس جاب ڪري رهي آهي. آشا ڪماري فزيوٿراپسٽ زير تعليم ڄامشورو، جيڪا عمرڪوٽ ضلع جي هڪ ئي سيٽ ميرٽ تي سليڪٽ ٿي. باقي ٻه نياڻيون انٽر تائين پڙهيل ۽ شادي شده آهن. 1973-8-29 تي پرائمري ماستريءَ جو آرڊر مليو، ڳوٺ جهانپو تعلقه ننگرپارڪر ۾ داخلڪار ٿيو. جتان ٻين سڀني هندو ملازمن سان گڏ 1975ع ۾ بئراج بدلي ٿي، جتي ڪوٽ غلام محمد، سامارو شهر ٻهراڙيءَ جي اسڪولن ۾ نوڪري ڪئي. نوڪريءَ دوران شيڊيول ڪاسٽ اسوسيئيشن ۾ بطور خزانچي ڪم ڪيو. 1986ع ۾ سامارو شهر ۾ سڏايل 6 ضلعن جي جنرل باڊي مٽينگ ۾ ميگهواڙ ايڊيوڪيشنل اسوسيئيشن جو بنياد پيو، ۽ اڪثريت سان کيس خزانچي چونڊيو ويو. مسلسل پنج سال جاکوڙ ڪري ماڻهن کان چندو وصول ڪيو، ۽ ميگهواڙن جي شادين نيئنڊ تي 1% چندو وصول ڪرڻ جي روايت قائم ڪئي. 1994ع ۾ کيس اسٽيٽ لائيف سيلز مئنيجر جي پوسٽ ملڻ ڪري، مارچ 1994ع تي پرائمري ماستريءَ کي الوداع ڪيائين. پاڻ سدائين سماجي ۽ فلاحي ڪمن ۾ بهرو وٺڻ سبب مختلف تنظيمن ۽ پنچائتن ۾ ڀرپور حصو وٺندو رهندو آهي. سامارو روٽري ڪلب ۾ 5 سالن تائين جوائنٽ سيڪريٽري طور خدمتون سرانجام ڏنيو. انهي کانسواءِ سامارو ۽ ڪانٽيو ۾ هر سال ٽن ڏينهن تائين اکين جي ڪئمپن ۾ رهي، خدمتون ڏيندو رهيو آهي. تاريخ 2008-8-02 تي درگاهه پير پٿورو صاحب ۾ پاڪستان ميگهواڙ ڪائونسل (PMC) جو بنياد رکيو ويو. جنهن جو چيئرمين وڪيل ارجڻ داس ۽ جنرل سيڪريٽري ڏامرو مل کي مقرر ڪيو ويو. ان بعد لڳاتار 5 سالن تائين مختلف ضلعن ۾ يونٽ کولڻ لاءِ ميٽنگن جو اهتمام ڪيو. حيدرآباد ۾ مختلف وقتن تي چار شاندار پريس ڪلب ۾ ميٽنگون سڏايو ن ويون. انهي کانسواءِ گذريل 5 سالن کان GGHS سامارو جو SMC جي چيئرمين طور فرض سرانجام ڏيئي رهيو آهي. چيف جسٽس آف پاڪستان جي پروجيڪٽ ليگل ايڊ عمرڪوٽ جي مئنيجمينٽ ڪاميٽيءَ جو، 6 ماهه ميمبر رهڻ دوران، غريب ۽ بي پهچ ماڻهن جي مفت ۾ قانوني مدد ڪرڻ ۽ قانون مطابق ڄاڻ ڏيڻ لاءِ ساٿين سان گڏجي ليڪچر پروگرام ارينج ڪيائين، گذريل ٻن سالن کان سنڌ هاري ڪاميٽيءَ جي مرڪزي پريس سيڪريٽري طور ڪم ڪري رهيو آهي. هارين، مزدورن ۽ مظلوم طبقن ۾ شعور پيدا ڪرڻ ۽ درپيش مسئلن کان جان آجي ڪرائڻ لاءِ ٿر جي ڪافي شهرن توڙي ٻهراڙيءَ جي ڳوٺن ۾ مشهور دانشور، هر خميس اخبار ”سوڀ“ جي ڪالم نويس، سرخ پرچم جو ايڊيٽر ۽ CPP جي سيڪريٽري جنرل کي آڻي ڪچهريون، ليڪچر ڪرائي عوام ۾ جاگرتا پيدا ڪرائي آهي. اهو سلسلو سماجي ڪمن، باهه متاثرين، نياڻين پرڻائيندڙ بي پهچ مائٽن، في يا ڪتاب کان محروم يونيورسٽي شاگردن جي وس آهر مدد ڪرڻ، اچانڪ حادثن جي شڪار ٿيندڙ جي مالي توڙي رت جو بندوبست ڪرڻ لاءِ ڪوشش ڪرڻ پنهنجو فرض سمجهندو آهي. پنهنجي ڪميونٽيءَ ۾ سماجي براين، وهمن، وسوسن، مدي خارج رسمن ۽ جھالت خلاف جھاد ڪرڻ ۾ روان دوان آهي. منشيات خلاف مهم هلائڻ، ايتري قدر جو سندس پنهنجي گهر ۾ چانهه، ٽيسٽي پڙي، سگريٽ ۽ ٻئي منشيات جو استعمال بلڪل نه آهي ۽ سخت نفرت ڪري ٿو. ٺري واپرائيندڙ کان سماجي بائيڪاٽ ڪرڻ لاءِ ڪوشان آهي. پاڻ تعليم جي روشني پکيڙڻ ۾ سندس چاچي ماستر ميوو مل کي ناقابل فراموش ڪردار سمجهي ٿو. انهي کان علاوه شعوري تربيت ۽ مطالعي جو شوق ڪامريڊ ڄام ساقي ۽ طبقاتي سمجهه باباءِ سنڌ، حيدر بخش جتوئيءَ جي ساٿين کان حاصل ڪيائين. پنهنجي ڳوٺ مان لڏي 5 سال ڪوٽ ميرس رهيا ۽ سال 1994ع کان سامارو شهر ۾ رهائش پذير آهي. 1985ع ۾ ٻن صفحن تي مشتمل هڪ پمفليٽ (کڏين خلاف) ليٿو مان ڪڍي هزارن جي تعداد ۾ ورهايون، ميگهواڙن جي نسل کي جھالت جي اوڙاهه ۾ اُڇلڻ جي جديد سازش خلاف احتجاج، ميگهواڙ ايجيوڪيشن ايسوسيئيشن طرفان ايجيوڪيشنل ”اڄ سڄڻ مون ساڻ“ 18 صفحن تي مشتمل ميگهواڙ ايجيوڪيشنل(MEA) جي باري ۾ لکي تقسيم ڪرايائين. سندس خاص ڪردار 18 سالن کان سامارو شهر ۾ اسٽيٽ لائيف جي آفيس کولي، سيلز مئنيجر جي حيثيت سان ڪم ڪري رهيو آهي. سچائي ۽ ايمانداري سان معلوماتي مواد، ماڻهن ۾ غلط فهمين ۽ شڪايتن کي ختم ڪرائڻ، ويمي متعلق ايترو شعور اجاگر ڪيائين ۽ پنهنجي ٽيم سان 13000 خاندانن کي تحفط فراهم ڪري چُڪو آهي. انهن خدمتن ۾ محنت عيوض چيئرمن ۽ ٻين آفيسرن طرفان مڃتا طور سونَ ۽ چانديءَ جا تغما، سونَ جي بيڪيٽ، ملڪي طور تي اعلان شده هڪ لک روپيه بمپر پرائيز، شيلڊون، ٽرافيون، سونهري سرٽيفڪيٽ ۽ ٻيا کوڙ سارا خوبصورت انعام ماڻي چُڪو آهي. پاڻ انساني خدمت ۾ پڪو ويساهه رکي ٿو ۽ انهي کي عبادت سمجهي ٿو. هن وقت سنڌ هاري ڪاميٽيءَ جو مرڪزي نائب صدر ۽ هارين جي حقن جي ترجمان اخبار ”هاري حقدار“ جو پبلشر ۽ ڊپٽي ايڊيٽر به آهي.