پيارو انسان
سائين محمد اسماعيل صاحب توهان جو ڪتاب چانڊڪا ۾ داخلا کان پڙهيو. ماشاءَﷲ انداز بيان ڏاڍو سٺو ۽ بھترين آهي. ﷲ سائين اوهان کي خوش رکي. اهي ڪيڏا نہ سٺا ڏينھن هُئا. هيءَ حسين زندگي ائين گذري وئي خواب هو يا هوا ڪا خبر ئي نہ پئي. زندگي ان شعر وانگر ئي آهي. ﷲ پاڪ جل شانہ هن دنيا کي عجيب بڻايو آهي. انسان هر ماحول مان، هر جاءِ تان متاثر ٿئي ٿو. ﷲ پاڪ توهان، اسان سڀني کي آخرت جي تياريءَ جي توفيق عطا فرمائي. ائين ئي هيءَ زندگي جيئن گذري وئي آهي ۽ گذري رهي آهي، چانڊڪا جون يادون جيئن اوهان لکيون آهن ائين هي زندگي بہ گذري ويندي ۽ انسان پنھنجي منزل طرف روانو ٿي ويندو. هيءَ دنيا عارضي آهي، چند ڏينھن جي آهي. موت هڪ حقيقت آهي ان مان ڪو بہ انسان ڪنڌ نٿو ڪڍائي سگهي. ﷲ رب العزت جي ذات ئي باقي رهندي. اڳ ۾ انسان ڪو نہ هو. ﷲ پاڪ انسان کي بنائڻ جو ارادو فرمايو ۽ ان کي هميشہ رکڻ جو فيصلو ڪيو. هاڻي انسان ختم نہ ٿيندو. پھريان پاڻ عالم ارواح ۾ هئاسين، ان کان بعد امڙ جي پيٽ ۾ آياسين، ان کان بعد قبر جي پيٽ ۾ وينداسون. پاڻ سڳورن صلي ﷲ عليہ وسلم جن فرمايو آهي تہ ”قبر کي مٽيءَ جو ڍير نہ سمجهو، اها جنت جي باغن منجهان هڪ باغ آهي ۽ اها دوزخ جي کڏن منجهان بہ هڪ کڏ آهي.“ اتي زندگي آهي. موت زندگيءَ جو خاتمو ناهي، موت تہ زندگيءَ جي شروعات آهي. يا انسان ﷲ پاڪ جي مهمان خاني جنت ۾ ويندو يا قيد خاني جهنم ۾ ويندو. ﷲ پاڪ اسان سڀني کي هن دنيا ۾ ٿوري عرصي لاءِ موڪليو آهي پر ان جي قيمت تمام وڏي آهي. جنھن انسان دنيا جي اندر رهي ﷲ پاڪ جي ٻڌايل قانون تي عمل ڪيو ۽ ان جي ياد کي دل ۾ ويھاري آخرت جي تياري ڪئي تہ اهو هميشہ هميشہ جي لاءِ ﷲ پاڪ جي مهمان خاني جنت ۾ ويندو. انھيءَ ڪري هيءَ دنيا جي زندگي مختصر آهي پر ان جي قيمت تمام وڏي آهي.
انھيءَ مختصر زندگيءَ جو اندازو تڏهن ٿيندو جڏهن هيءَ زندگي هلي ويندي، پوءِ خبر پوندي، پوءِ انسان افسوس ڪندو ۽ چوندو تہ ڪاش مان جيڪر تياري ڪري اچان ها. ڇو تہ اها تياري ئي اصل زندگيءَ جو روح آهي. جيڪڏهن اسان هن دنيا ۾ آخرت جي تياري نہ ڪئي سين تہ انسان کي هن دنيا مان وڃڻو تہ هونءَ بہ آهي. اسان ڪيترن کي ڇڏي آيا آهيون ۽ ڪو اسان کي بہ ڇڏي ايندو. انھيءَ لاءِ سائين اسان سڀئي آخرت جي تياري ڪيون. هي ميسيج دوستن کي بہ ڏيو تہ اهي آخرت جي تياري ڪن. اسان کي بخار نڪري ٿو تہ ڊاڪٽر ڏانھن ويندا آهيون تہ ڪٿي زندگيءَ جو انت نہ ٿي وڃي. اهڙيءَ طرح جن ماڻھن آخرت جي تياري ڪئي ۽ پنھنجي سموري زندگيءَ انھيءَ ۾ لڳائي ڇڏي تہ انھن کي آخرت ۾ سوڀ نصيب ٿيندي.
سيدنا بلال رضي ﷲ تعاليٰ عنہ بابت ڳالھہ ڪندا آهن تہ موت جو وقت ويجهو آيس تہ سندس گهر واري روئڻ لڳس. پڇيائينس تہ ڇو ٿي روئين؟ چيائين تہ تنھنجي جدائي جو وقت آهي ۽ ظاهر آهي تہ هڪڙو تون ئي تہ منھنجو سھارو آهين ۽ تون هن دنيا مان وڃين ٿو. انھيءَ جي جواب ۾ سيدنا بلال رضي ﷲ تعاليٰ عنہ چيو تہ آخرت جي تياري ڪئي هئي ۽ پنھنجو سڀ ڪجهہ انھيءَ تي لڳايو هو. پنھنجو سمورو سرمايو آخرت ۾ لڳايو هو. اڄ تہ خوشيءَ جو ڏينھن آهي ۽ تون روئي رهي آهين. هاڻي روح نڪتو ۽ محمد صلي ﷲ عليہ وسلم ۽ سندس ساٿين سان وڃي ملنداسين. اهڙيءَ طرح سائين اسان سڀن کي ﷲ تعاليٰ توفيق ڏي ۽ آخرت جي تياري ڪيون ۽ هميشہ هميشہ جي زندگيءَ جي تياري ڪيون جتي هميشہ هميشہ رهڻو آهي. اُن ﷲ پاڪ کي راضي ڪيون جنھن توهان اسان کي بڻايو آهي. جنھن ﷲ پاڪ ڏينھن ۽ رات جو نظام بڻايو آهي. جنھن ﷲ پاڪ ڏينھن ۽ رات بڻائي آهي. جنھن ﷲ پاڪ آسمان مان بارشن کي وسايو آهي ۽ گڏوگڏ هنن موسمن کي پڻ بڻايو آهي. ڪائنات جو وجود مالڪ الملڪ، ربِ ڪائنات جون نشانيون آهن.
اوهان جھڙي نموني چانڊڪا جي زندگيءَ جو احوال پيش ڪيو آهي تہ ڪيڏو نہ خوشين وارو ماحول هو. ان کان بعد شاديون ٿيون، ٻارن ٻچن وارا ٿياسين. پيءَ بڻياسين، وري ڏاڏا ٿياسين، نانا ٿياسين. ان کان بعد هڪڙو ڏينھن اهڙو ايندو جو جيئن اسان ٻين کي ڇڏي آيا آهيون اسان کي بہ ڪو ائين ڇڏي ايندو. قبر جي اندر تنھائي آهي، اڪيلائي آهي. ان جي تياري هن دنيا ۾ رهي ڪيون جيئن اسان پنھنجن سٺن عملن سان ان کي روشن ڪري سگهون. اهو پيغام سڀني دوستن تائين پهچايو. ﷲ پاڪ مون کي، اوهان کي ۽ اسان سڀني کي دنيا ۽ آخرت جون ڀلايون نصيب ڪري. ﷲ پاڪ اسان سڀني کي دنيا ۽ آخرت جي غمن مان نجات عطا فرمائي. حضور پاڪ صلي ﷲ عليہ وسلم جي مبارڪ طريقن تي هلڻ جي توفيق عطا فرمائي. ﷲ پاڪ اسان کي ڪاميابي واري راھہ تي يقين سان هلڻ جي توفيق عطا فرمائي. انھيءَ لاءِ اسان کي محنت ۽ ڪوشش ڪرڻي پوندي. سائين هيءَ دنيا ٿورڙي آهي، مختصر آهي. اُن آخرت لاءِ ڪوشش ڪريون جيڪا هميشہ هميشہ جي لاءِ آهي.
پروفيسر ڊاڪٽر غلام حيدر رند
الخير جنرل اسپتال سکر