آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

سدائين مُرڪندڙ چھري وارو ڊاڪٽر محمد اسماعيل ماڪو. ڊاڪٽر تہ ڀلو ۽ ماهر آهي، پر اُن کا وڌيڪ اِنسان دوست ۽ آدميت جو احترام ڪندڙ آهي. سڄاڻ ليکڪ ۽ شاعر. لطيفي فڪر کي پنهنجي نظر سان پرکيندڙ ۽ بيان ڪندڙ ۽ ڪمال جو داستان گو آهي. ڪتاب ”چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل“ چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج جي يادگيرين ۽ واٽس ايپ گروپ تي لکيل مضمونن ۽ نثري ٽڪرن تي مشتمل دلچسپ ڪتاب آھي. ڪتاب ۾ رڳو شاگردن ۽ استادن جا قصا ناھن پر ڪيتريون ئي يادون، دلچسپيون ۽ تاريخي ڳالھيون پڻ شامل آھن. ڪتاب جي آخر ۾ ڊاڪٽر ماڪي، پنھنجن واسطيدار ڊاڪٽرن جا مختصر تعارف بہ شامل ڪيا آهن، جيڪي هڪ تسلسل ۾ هن ڪتاب جو حصو آهن.
Title Cover of book چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

۽ امان ﷲ پيرزادو بہ گذاري ويو

مولانا دين محمد وفائي لکي ٿو تہ اسلام جي راوين محدثن ۾ سنڌي ماڻھن جا وڏا نالا آهن ابو معشر نجيح بن عبدالرحمٰن السندي مدني، امام اوزاعي، حافظ ابومحمد عالم سنڌي، ابوعلي سنڌي، ابواسحاق ابراهيم سنڌي وغيرہ. مڃيل اسلامي سنڌي عالم هئا. ائين اپشند ويد مھاڀارت ڀڳونت گيتا بہ مھان سنڌ جي سرزمين تي لکيا ويا. بابلي مصري اوائلي لکڻيون بہ سنڌو سڀيتا جي لکڻين مان لکيون ويون ۽ فلاطينوس ۽ فرفرس جا اوائلي تصوفي تصور بہ سنڌو تھذيب مان سکيل آهن. مصر جي ممين جو ململ ۾ لپيٽي ملڻ ۽ پئرامڊ جي اندر اڪريل اکر 3800 سو سال جي تاريخ رکن ٿا. پر سنڌي لکڻي موهن جي دڙي جي ٻولي 5000 پنج هزارسال جي تاريخ رکي ٿي هو بہ موهن جي دڙي جي دڙن تي گهمندي ميوزم ۾ ٻولي پڙهڻ جي ڪوشش ۾ وڃي ڪتابن سنڀالڻ جي ڪرت ۾ لڳي ويوهو. ڄاڻندو هو تہ ٺٽي کي پرچوگيزن نہ ساڙيو پر هتان جي ماڻھن جي فھم کي مٽائڻ چاهيو ۽ ائين مڪتب ڪتب خانا سنڌ جا سڙندا رهيا ٺٽو، بکر، سيوهڻ ڪتابن جي سڙڻ جي تڪليف ۾ هو، صدين کان پوءِ بہ پنھنجي سيني کي سڙندو محسوس ڪندو هو. پوءِ هو لائبرري سائنس ۾ پڙهيو ۽ خبر ناهي ڪيئن چانڊڪا ۾ لائبرين ٿيو. هو تھذيبن جي بقائن ۽ فردن جي ڏاهپ جوڙڻ ۾ ڪتابن جو قدر قيمت ڄاڻندو هو، منھنجي ڄاڻ سڃاڻ بہ ڪتابن وٺڻ ڪري هن سان ٿي ان وقت گهڻو ڪري شاگرد ڪتاب بوڪ بئنڪ ۽ لائبرري مان وٺندا هئا. تڏهن لائبرري ۽ بوڪ بئنڪ مٿي هونديون هيون ڪتابن سان سٿيل سيفيون ۽ صوفن واري بوڪ بئنڪ ۽ ڪبوتري کوکن وانگر وچ ۾ ڪاٺ جي ٽيبل تي ڪاٺ جي پردي واريون ٽيبلون ٻہ الڳ جايون هيون. هڪ ۾ بس چپ ماٺ وارو ماحول هوندو هو، پڙهڻ واري لائبرري ۾ گهڻو تڻو گلگتي ڇوڪرا ايندا ها. سنڌين جو ڪافي تعداد بہ لائبرري ۾ ايندو هو ڪي ڇوڪريون بہ لائبرري اينديون هيون، هو ماٺيڻو ۽ مزاج جو ڪڏهن بہ نہ انڪار وارو ساٿي هو، ڪوشش ڪندو هو تہ هر شاگرد کي ڪتاب ڏي شاگرد ائين نہ موٽي، هو ڪر ڪر ڪرڻ وار شخص هو ئي ڪونہ، ڪن کي لائبرري ڪارڊ نہ هوندو هو، پوءِ بہ ڪتاب ڏيندو هو ڪن کي ڪوٽا کان وڌيڪ ڪتاب بہ ڏئي ڇڏيندو ۽ چوندو هو تہ ڪو پڙهڻ چاهي ٿو تہ مان ڪير ٿيندو آهيان جو ان جي علم ۾ رنڊڪ وجهان. ڪئي شاگرد هن جا ڪتاب اٿاري ويا، ڪن کان گم ٿيا، ڪن هن کي موٽائڻ نہ چاهيا، هن نوڊيوز ڏيڻ ۾ ڪڏهن بہ ڪنجوسي نہ ڪئي ۽ ڪيئي ڪتابن جون چٽيون ڀريون، مان اسٽيج تي لائبرري ۽ بوڪ بئنڪ تي پيو پيروڊيون پيش ڪندو هوس. منھنجا ان دور جا ڪاميڊي ميم وڏو هٽ هوندا هئا، لائبرري وڃي ٻوسٽ جھڙي خاموشي ۾ ڪير ويھي اسان جي روم تي تاس سياسي ڪچھريون عام ڪچھريون، جام هيون، مڙئي پڙهڻ ڏي رجحان گهٽ هو، هڪ ڏينھن سينٽرل ڪينٽين جي در تي مليو چيائين ڪاڪڙا منھنجي چانھہ پي يا مونکي پيار سڃاتو تہ مانس پر هو مونکي ڪينٽين بدران لائبرري ۾ وٺي آيو، چانھہ بہ پياريائين ۽ چيائين ڪجهہ ڪلاڪ لائبرري ۾ بہ پڙهڻ ايندو ڪر سٺو ڊاڪٽر ٿيندين، پوءِ مونکي بہ لائبرري ۾ پڙهڻ جي چوس پئي، مان عصر کان پوءِ عشاءَ تائين روز لائبرري ايندو هوس، هو هميشہ آفيس ۾ ويھاري پڙهڻ لاءِ چوندو هو. جتي جو ماحول لائبرري جي بنسبت گهٽ خشڪ هو ۽ ان عادت ڪري مان امتحان دوستن بنسبت آساني سان نمايان طور پاس ڪيا. پوسٽ گريجوئيشن ڪميشن امتحانن ۽ پريڪٽس ۾ مون کي ڪا بہ دقت پيش ڪو نہ آئي هو لائبرري وقت تي کوليندو هو ۽ جيستائين ڪو شاگرد پڙهندو هو تہ ان کي هر گز نہ چوندو هو تہ اٿو مان لائبرري بند ٿو ڪيان، ائين ڪو پٽيوالو نہ ايندو هو تہ پاڻي جو جڳ کڻي هر شاگرد وٽ ويندو هو، هو سڀني شاگردن کي چڱي ريت سڃاڻيندو هو ۽ ڪو شاگرد گهڻو محو هوندو ۽ مصروف هوندو تہ وڃي پڇندو تہ دلبر چانھہ جي ضرورت تہ ناهي گهرائي وٺان ۽ هڙان وڙان خرچ ڪندو هو، دل گهڻو چاهيو تہ ڪڏهن وڃي امان ﷲ سان ملي اچجي ڪا هن کي چانھہ پيئارجي پر وقت جي ائٽ ۾ وهندي خبر ئي نہ ٿي پئي ڪڏهن ڪتيون اڀريون ڪڏهن ٽيڙو ويا ۽ ڪيئن وئي وهامي راتڙي اسان امان ﷲ جي محبتن جا مقروض آهيون. بس ڪوشش ڪيون تہ لائبرريون وسايون هڪ ڏينھن مان ڪنھن چوپڙي مان امتحان جو رٽو هنيو پئي، چوپڙي ڦري ويو مون کي ٽئڪسٽ بوڪ پڙهڻ جي عادت هن وڌي. الوداع اي دوست تون هوندين تنھنجون يادون هونديون ۽ چانڊڪا جي لائبرري ۾ ڪي دوست تنھنجي يادگار تصوير هڻندا ديوارن جي پڙاڏن ۾ ڪو ماٺيڻو مٺڙو آواز شاگردن کي وري وري چوندو چوپڙين پڙهڻ ۾ ڇاهي ٽيڪسٽ بوڪ پڙهو.