نجات Relief
کاڌي جي نظام جي نليءَ جي هيٺين حصي وارو سور Lower gastro intestinal tract عموما پائخانو ڪرڻ کان پوءِ ختم ٿي ويندو آهي. دل ۾ پوندڙ هلڪا سور عموما گهڻي ڪم ڪرڻ سان پوندا آهن ۽ آرام ڪرڻ سان ختم ٿي ويندا آهن. ڪڏهن ڪڏهن سور جو خاتمو ننڍڙي شيءِ سان بہ ٿي ويندو آهي اها ننڍڙي شيءِ نظام ۾ اصل نقص جي نشاندهي ڪندي آهي.
دوائن جا اثر پڻ تشخيصي اهميت جا حامل آهن. دل کي رت جي گهٽتائي ڪري پوندڙ سورعموماً Nitrits سان ختم ٿيندا آهن.
هڏ مشڪاوان Musculo skeletal سور عموما عام سور ختم ڪندڙ دوائن جھڙوڪ Aspirin سان ختم ٿيندا آهن. جڏهن مريض نفسياتي ڪشمڪش ۾ مبتلا هوندو تہ ان جو سور ڪڏهن بہ اسپرين سان ختم نہ ٿيندو. جيڪڏهن مريض ۾ پٺيءَ وارو سور اسپرين سان ختم نہ ٿئي پر اڃان وڌي تہ اوهان جي ذهن ۾ معدي جو زخم Pepticulcer اچي وڃي جيڪو پيٽ جي پوئين ڀت Posterior abdominal wall سان ملحق هوندو آهي. سور فقط علامت آهي. اوهان کي سور کان علاوہ ٻين نشانين جي پڻ جانچ ڪرڻ کپي، مثلا: ٻي عام رواجي تڪليف اڃ آهي.
اڃ کي جدا ڪجي هيٺين ڳالھين کان تہ وات خشڪ تہ نہ ٿو ٿئيس، وات ۾ پڪ تہ گهٽ نہ ٿي ٺھيس يا وري وات ۾ ڪا بيماري تہ نہ اٿس، ڪافي نفسياتي مريض ۽ گهڻو پاڻي پيئندڙ مريض پڻ ان ڳالھہ جي شڪايت ڪندا آهن تہ انھن کي اڃ گهڻي ٿي لڳي.
اڃ تڏهن ئي گهڻي لڳندي آهي جڏهن جسم مان پاڻي خارج ٿيندو آهي. (اهو پاڻي جسم مان لوڻ ٻاهر ڪڍندو آهي تہ ڪڏهن بغير لوڻن ڪڍڻ جي).
پاڻيءَ جي جسم ۾ گهٽ ٿيڻ جا هيٺان سبب آهن:
1. گهٽ پاڻي پيئڻ
2. الٽي
3. دست
4. گهڻو پگهر اچڻ
5. گهڻو پيشاب اچڻ
6. يا رت جو گهڻو وهي وڃڻ
تجربو ۽ سادا سودا سوال جواب جسم جي ڪم جي متاثر ٿيڻ يا ان سبب کي ظاهر ڪندا آهن جنھن ڪري تڪليف ٿيندي آهي. پر پوءِ آخر ۾ جانچون ۽ سوال جواب علم المرض (Pathalogy Term) طريقن ۾ ڪجن.
مثال طور: اڃ جو سبب جسم مان پاڻيءَ جو گهڻو خارج ٿيڻ آهي. جسم جو گهڻو پاڻي گهڻن پيشابن جي صورت ۾ زيان ٿيندو آهي، مثلا: جيڪڏهن پيشاب جو وزن خاص (Specific Gravity) وڌيل آهي ۽ گهڻا پيشاب اچن ٿا تہ ان صورت ۾ کنڊ پڻ جسم مان خارج ٿيندي آهي ۽ اهو ان ڪري ٿيندو آهي جو مريض کي مٺن پيشابن جي بيماري (Diabetty mellitis) هوندي آهي. پر جيڪڏهن پيشاب جو وزن خاص گهٽ آهي ۽ مريض کي پيشاب پڻ گهڻا اچن ٿا تہ ان جو سبب مريض کي diabetess inspidis ٿي سگهي ٿو. پر جيڪڏهن پيشاب جو وزن خاص 10.10 آهي ۽ مريض کي اڃ بہ لڳي ٿي تہ ان صورتحال ۾ مريض جي بُڪئي ڊهيل (renal failure) هوندي آهي، ۽ اڃ پڻ ان ڪري لڳندي اٿس.