آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

سدائين مُرڪندڙ چھري وارو ڊاڪٽر محمد اسماعيل ماڪو. ڊاڪٽر تہ ڀلو ۽ ماهر آهي، پر اُن کا وڌيڪ اِنسان دوست ۽ آدميت جو احترام ڪندڙ آهي. سڄاڻ ليکڪ ۽ شاعر. لطيفي فڪر کي پنهنجي نظر سان پرکيندڙ ۽ بيان ڪندڙ ۽ ڪمال جو داستان گو آهي. ڪتاب ”چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل“ چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج جي يادگيرين ۽ واٽس ايپ گروپ تي لکيل مضمونن ۽ نثري ٽڪرن تي مشتمل دلچسپ ڪتاب آھي. ڪتاب ۾ رڳو شاگردن ۽ استادن جا قصا ناھن پر ڪيتريون ئي يادون، دلچسپيون ۽ تاريخي ڳالھيون پڻ شامل آھن. ڪتاب جي آخر ۾ ڊاڪٽر ماڪي، پنھنجن واسطيدار ڊاڪٽرن جا مختصر تعارف بہ شامل ڪيا آهن، جيڪي هڪ تسلسل ۾ هن ڪتاب جو حصو آهن.
Title Cover of book چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

سنڌي ٻولي

حڪيم فتح محمد سيوهاڻي، ”آفتاب ادب يا ساهت جو سج“ ۾ لکي ٿو تہ شاهوڪار ٻولي اها آهي جيڪا ٻين ٻولين جا لفظ بہ سمائي ۽ پنھنجا لفظ بہ ڏئي، سنڌيءَ ۾ اڳ انگريزيءَ جا چند لفظ شامل هئا، جھڙوڪ گلاس، اسٽيشن وغيرہ وغيرہ، ائين سنڌي ۾ عربي. پارسي، يوناني پشتو بلوچي، هندي، سرائڪي ۽ ڳولبو تہ ٻين ٻولين جا لفظ بہ شامل ملندا، جنھن ۾ پاڙيسرين ۽ ڏورانھين ٻولين جا لفظ پڻ شامل آهن. جيئن پورچو گيز اسپينش وغيرہ وغيرہ، سنڌو، جمنا،نيل، بابلي تھذيبن مان جنم وٺندڙ ٻولين کان وٺي چند ڪٽنبن تائين ڳالھائيندڙ ٻوليون ساھہ نليءَ مان نڪرندڙ، هوا، ڄڀ، تارون، وات، نڪ مان نڪرندڙ لفظ، ادائگي، لھجي ۽ ادا ٿيندڙ لفظ جو اچار، هر ٻوليءَ جو الڳ بہ ٿيو وڃي، وڏين ٻولين کان ننڍين ٻولين جي فردن جو تعداد، ٻوليءَ جو ارتقائي اسرجڻ، سرجڻ کان وٺي ناپيديءَ تائين سفر هلندو رهيوآ ۽ هلندو رهندو، قومن تي ڪاهون، لڏپلاڻ، وڻج واپار تھذيبن جو گڏجڻ ائين آهي. جيئن ڪنھن ڪٽنب جو شجرو آهي ۽ هر فرد جي پنھنجي شناخت آهي. ائين ٻولين جي پڻ، ٻولي رابطي جي ذريعي، تحريري يا زباني، ان کانسواءِ شعبن جي مخصوص نالن، سماجي رابطن، ادب آرٽ سڀ ۾ ان جو مختلف روپ آهي، اسان انگريزيءَ کي ڏسون تہ اُها بہ پنھنجي قديمي اصلوڪي صورت وڃائي ويٺي آهي. قديم يوناني، لاطيني، اسڪاٽ لينڊي اثرن تحت اردو وانگر لشڪري ٻولي ٿي وئي آهي. ساڳيو قصو عربي، ابراني جو آهي. ائين اسپيني ٻولي قديم آمريڪي ٻولين تي حملو ڪيوآهي. دنيا جون وڏيون ٻوليون پڻ دٻاءُ جو شڪار آهن. نسلن جي سماجي رابطن، گفتگو، فيشن سڀني ٻولين ۾ بگاڙ آندو آهي، خوش آئنده ڳالھہ اِها آهي تہ ٻوليءَ پنھنجو جياپو پاڻ ڳوليوآهي. ۽ اها فرد جي DNA جي اسڪرپٽ ۾ لکيل آهي، ايستائين ڪنھن بہ ٻوليءَ کي ڪو بہ خطرو ڪونھي جيستائين ان جو ڳالھائيندڙ جيئرو آهي. اها ٻي ڳالھہ آهي تہ قومون ۽ ٻوليون ڪيترو طاقتور رهن ٿيون.
14 آگسٽ

ڪي خواب نيڻ جهروڪن ۾
منھنجي وڏڙن پاليا ها.
هو ننڊ نگر مان نڪتا ها
جنھن وقت دهلي جي قلعي تي
ڪي فرنگين، توبون داغيون هيون
مغلن جو دور اڏاڻو
قيدي بھادر بڻيو هو
تذليلين جي نذرانن سان
راڻيون روئي ساڻيون ٿيون.
سر ڪٽيا شھزادن جا
ڪڙيون شھزادن پاتيون هيون.
ڪاري پاڻي قيدي
هڪ هڪ ٿي مرندا ويا
پوءِ ڪي باغي پيدا ٿيا.
روپ وٺي، آزادي پروانن جو
ڪنھن ٿي شعر لکيا بغاوت جا
ڪن ساوا جهنڊا ٺاهيا ها.
ڪن ترانا پاڪ وطن جا
اڳ اڳ ٿي ڳايا ها.
ڪي زندانن ڪوٺين ڪڙين،
جن ديس، دروهي ماريا ها.
ڪن مکيءَ ۾ روپوش
بڻجي جھاز ڪيرايا ها.
ڪن ايوانن ۾ گرج ڪري
نغما آزاديءَ جا ڳايا ها.
ڪن ريل جو رستو
روڪيو هو.
ڪي باغي باغي ٽولين ۾،
چوڌاري گولين ۾.
ريٽا رت ۾ وهتا ها.
هڪ سورهيه بنجي
دار چميو
هو آزاديءَ جي نعرن سان.
پوءِ ڪانئر گيدي گوءِ ڀڳا.
لالن جي للڪارن سان
ڪو ڏينھن سڀاڳو آيوهو
ڌرتي هي آزاد بڻي
پرين 14 آگسٽ اهڙو ٿي
خواب پنھنجا آزاد ٿيا
خيال پنھنجا آزاد ٿيا.
ديس پنھنجو آزاد بڻيو
پر سوچ آوارہ ڳولي ٿي.
ڌرتيءَ جا انمول سپاهي
هو جو وڙهيا ها ويرين سان.