چانڊڪا ۾ رانديون
لائق ۾ اھا ڳالھ ھئي تہ ھن ۾ بي پناھ اسٽيمنا ھئي ۽ ممتاز لغاري ڪجهہ ھلڪو جوان ھو. پر ممتاز لائق سان پورو مقابلو ڪيو.
وسان تہ محمود بہ ڪو نہ گهٽايو ھو. پنجابي ھوندي بہ اھڙي سنڌي ڳالھائيندو ھو جو مجال آ ڪو هن کي سمجهي، پر ھو سگريٽ پيئندو ھو ۽ آخر ۾ دم چڙھي ويندو ھوس. سميع شاھہ بہ چڱو ڊڪيو ھو پر ان اسپورٽس ويڪ کان پوءِ سميع شاھ نظر نہ آيو چون ٿا تہ ھو مڱڻيجن واري جهيڙي جو مک ڪردار ھو. پر چانڊڪا ۾ ان اسپورٽس ويڪ کانپوءِ ھو نظر نہ آيو. ان اسپورٽس ويڪ ۾ ڪيترن شاگردن پنھنجا جوھر ڏيکاريا ھئا پر افسوس تہ انھن مجاھدن جا نالا ياد نہ آھن. مان بہ ان اسپورٽس ويڪ ۾ لانگ جمپ ۾ نصير سميجي سان گڏ ٽيون نمبر کنيو ھو.
ان اسپورٽس ويڪ ۾ علي بابا بہ آيو هو پنھنجي سوچن ۾ گم شايد ٻيو ڪو ”سو رپيو نوٽ ماڻھو“ لکڻ جي چڪر ۾ ھو. علي بابا ان اسپورٽس ويڪ ۾ نھايت خاموش رھيو. ان اسپورٽس ويڪ ۾ پري ڪلينڪ ۽ ڪلينڪ جي ڪرڪيٽ مئچ بہ ٿي ھئي جيڪا اسٽيڊيم ۾ ٿي ھئي. پري ڪلينڪ ٽيم ۾ مان بہ شامل ھيس پر ڪو ٻوٽو ٻاري نہ سگهيس. اسان جو ڪئپٽن فضل پيچوھو ھو جيڪو رانديگر تہ پورو پنو ھو پر ڪپتان سٺو ھو. ھن ڪلينڪ جي شاگردن سان پورو مقابلو ڪيو ھو. اسان کي نديم عليم جھڙو بالر ھو جيڪو سٺو رانديگر ھو. ھن جا مھانڊا انگلينڊ جي مائيڪ ھينڊرڪس سان ملندا ھئا. ڏاڙھي وارو اھو جوان ڏسڻ ۾ بہ انگريز لڳندو ھو مگر تمام تيز بالر ھو. فضل پيچوھو ڪرڪيٽ کان علاوہ سٺو پڙھندڙ ڇوڪرو بہ ھو ھن c. s. s ڪئي ۽ DMG گروپ ۾ ھليو ويو.
اڄڪلھہ آصف زرداري جي ڀيڻوي طور ڪڏھن ڪڏھن خبرن ۾ ايندو آھي. فضل انتھائي سلڇڻي سڀاءُ وارو ڇوڪرو ھو. نديم عليم جيڪو اڪثر ٽريڪ سوٽ ۾ چانڊڪا ۾ ڊوڙندو نظر ايندو ھو اسان جي فائنل ايئر ۾ ھن ٽئين پوزيشن بہ کنئي پر پوءِ ھو چانڊڪا ۾ اسپورٽس جي معاملي ۾ Inactive رھيو. نديم عليم لئہ حفيظ ابڙي لکيو هو تہ هو نديم عليم آفريدي جعلي ڊوميسائيل تي جيڪب آباد جي سيٽ تي سليڪٽ ٿيو هو. ڪلينڪ جي ڇوڪرن ۾ اعجاز سھاڳ، عرفان ۽ ناصر سٺا ھئا جن اسان جي ٽيم کي آسانيءَ سان ھارايو ھو. ۽ ان ئي اسپورٽس ويڪ جي ڪري ئي چانڊڪا ۾ باڊي بلڊنگ جي سنڌ ليول تي چيمپيئن شپ ٿي. تيل سان ليپيل، سنھڙي چيلھہ ۽ ھڏائين چھري وارا باڊي بلڊر جڏھن پنھنجا مشڪ يا muslcles ڏيکاريندا ھئا تہ ٽھڪڙا ۽ تاڙيون ھيون. ان مقابلي ۾ ھڪ ميڊيڪل جو شاگرد بہ ھو جيڪو DMC جو ھو ۽ ان جو نالو شايد اسماعيل ھو اسان تہ بس ان لاءِ ئي تاڙيون وڄايون ھيون ۽ فاتح بہ اھو ٿيو ھو.
چانڊڪا ۾ بہ ڪثرت بازن جي باقاعدہ ڪلب ھئي جتي ويٽ لفٽنگ ۽ باڊي بلڊنگ تائين شاگرد وڃي ايڪسرسائيز ڪندا ھئا. جن ۾ رفيق پٺاڻ سڀ کان سوڀارو ھو. نثار ھڪڙي کان وٺي رشيد ابڙي تائين سڀ ان ڪلب ۾ ويندا ھئا جيڪا چانڊڪا جي حدن ۾ ئي ھوندي ھئي. اسدﷲ مھر بہ ڪڏھن ڪڏھن پنھنجا ڏورا ٺاھڻ اتي ايندو ھو. اسداﷲ مھر ھينئر چانڊڪا جو وائيس پرنسپال آھي. ماٺيڻو ۽ خاص لھجي ۾ ڳالھائيندڙ شاگرد لئہ ھرڪو سمجهندو ھو تہ ڄڻ طنز ٿو ڪري. ھو ڳالھائڻ تي خاص ڌيان نہ ڏيندو هو باقي پڙھائيءَ ۾ سسئيءَ جي سورن وانگر ڪتاب ھميشہ گڏ ھوندا ھئس.
اھو تہ چانڊڪا جو باقاعدہ اسپورٽس ويڪ هو، ان ۾ انڊور گيمس ۾ اختر عادل شاھ کان ڪير بہ کٽي نہ سگهيو ھو. اختر عادل شاھ بيڊمنٽن ۽ ٽيبل ٽينس جو ڊويزن چيمپئين ھو ۽ حيدرآباد ۾ رھندو ھو.
اسان جي دور ۾ ڪرڪيٽ مينيا ھئي. شاگردن جي عشق لئہ بہ ضروري ھو تہ ھو ڪرڪيٽ متعلق سڀ معلومات رکن، جاويد ميانداد جي والد کان وٺي ڪلائيڊ لائيڊ جي خاندان بابت بہ ڄاڻن، ڇو جو ڇوڪريون بہ ميانداد ۽ عمران خان جون مداح ھيون. عشق جي ڪچھرين ۾ بہ ڪرڪيٽ جو موضوع ضرور ھوندو ھو ۽ معشوقه کي موھڻ لئہ ڪرڪيٽ تي تبصرو ڪرڻ بہ فيشن ۾ شامل ھو. ان اسپورٽس ويڪ ۾ ھاڪي ۽ فٽ بال جا مقابله بہ ٿيا. فٽبال ۾ حافظ عطاءُ الرحمان سٺو رانديگر ھو. ھاڪيءَ ۾ مون کي مسعود غني ياد آ جيڪو بہ شھباز ۽ سميع وانگر ھاڪيءَ ۾ تيز ڊوڙندو ھو باقي والي بال تہ چانڊڪا جي پنھنجي اباڻي راند ھئي. خاص طور تي دادوءَ ۽ خيرپور جا ڇوڪرا ان راند جا ماھر ھئا. آئوٽ ڊور اسپورٽس ۾ ھيمرٿرو، شاٽ پٽ ۽ جيويلين جا مقابلا بہ ٿيا. اھو اسپورٽس ويڪ باقاعدہ راندين جي حوالي سان پورو اسپورٽس ويڪ ھو. ان اسپورٽس ويڪ کان پوءِ چانڊڪا ۾ ٻن راندين جون سرگرميون ڏاڍيون رھيون. ھڪ ڪرسي ڪرڪيٽ ۽ ٻيو والي بال. ڪرسي ڪرڪيٽ تہ بيٽ بال ۽ ڪرسيءَ سان کيڏي ويندي ھئي. مگر والي بال بيچ والي بال وانگر ٻٽي ڇوڪرا ئي پاڻ ۾ کيڏي وٺندا ھئا. خاص طور تي دادوءَ جا شاگرد والي بال ۾ ننڍڙو بال استعمال ڪندا ھئا جنھن ۾ ھوا بہ گهٽ ڀريل ھوندي ھئي ۽ ان کي ھودڙي ڪوٺيندا ھئا. اھا راند چانڊڪا جي ھر موسم جي راند ھئي باقي ڪرسي ڪرڪيٽ جي تہ ڳالھ ئي ناھي شام جو چانڊڪا جي ھر ھاسٽل اڳيان روڊ تي ڪرسي ڪرڪيٽ کيڏي ويندي ھئي ۽ ڪرڪيٽ نہ ڄاڻندڙ دوست بہ ان راند جا وڏا مداح ھئا ۽ ڪرڪيٽ متعلق theory وڌيڪ ڄاڻندا ھئا انھن جو شھنشاھ اشرف ڪلوڙ هو جنھن ڪڏھن بہ ڪرڪيٽ نہ کيڏي پر ھن 1983ع واري ورلڊ ڪپ لئہ چيو ھو تہ اھو انڊيا کٽندو ۽ ان جي پيشن گوئي صحيح نڪتي. سڄو ڏينھن ريڊيو بگل ۾ دٻايون ڪمنٽري ٻڌندو وتندو ھو ۽ ڪرڪيٽ لئہ ھر قسم جي قانوني راءِ اشرف ڪلوڙ کانورتي ويندي ھئي. انھن ئي ڪرڪيٽ جي ناسورين مان تحسين بہ ھڪ ھو. ھو بہ آخري ڏينھن ۾ ڪرڪيٽ کيڏڻ سکيو ۽ اڪثر ڪري ھاسٽل جي ھالن ۾ بيرن کان بالنگ ڪرائي انڊور اسٽيڊيم ۾ ڇڪا چونڪا ھڻندو ھو.
اشرف ڪلوڙ اسڪريبل ۽ چوباز تاس جو ماھر رانديگر ھو. تاس اھڙي ٻڌندو ھو جو تيرھان ئي پتا ھن وٽ اچي ويندا ھئا ۽ کول ممبري کيڏندو ھو. ھن چانڊڪا ۾ تاس جي ھڪ چيمپيئن شپ بہ ڪرائي ھئي جنھن ۾ ديوانن خفيه اشارا ايجاد ڪري ھن کي دوکي سان ھارايو ھو.
چانڊڪا جي ڪرسي ڪرڪيٽ تي پوءِ ٿا ڳالھايون پر اچون ٿا تاس تي. سو چانڊڪا جي شاگردن ۾ چوباز راند ڏاڍي مقبول ھئي. ان تي باقاعدہ شرطون لڳنديون ھيون. باقاعدہ سلامن کان پوءِ اٿ ويھ ٿينديون ھئي. اڪثر ڪڙاھيءَ جو شرطون لڳنديون ھيون. ڪي ڪي ڇوڪرا اڳتي نڪري ويندا ھئا، تہ جِنُ اسرٽو ڪريٽ ۽ بليڪ ليبل جون شرطون رکندا ھئا. ڪي ڪي مري بيئر جا شوقين، جن کي مري بيئر نہ ملندو ھو تہ پوءِ جوَ چٻاڙي جوس ٺاهي مري بيئر جو مزو وات ۾ ئي وٺندا ھئا. بليڪ ڪوئن راند بہ چانڊڪا ۾ عام جام کيڏي ويندي ھئا. البتہ منگهه پتي ۽ ٽي پتي ۽ فليش جا بہ ڪجهہ شوقين ضرور ھئا. اسڪريبل بہ عام ھوندي ھئي مگر شطرنج ۽ لوڊو ڪجهہ مخصوص شاگرد ئي کيڏندا ھئا ۽ اھي ٻئي رانديون چانڊڪا ۾ غير مقبول ھيون.
تاس راند ۾ غلام قادر ناريجي کي بہ وڏي مھارت ھئي. گلگتي ۽ ڪشميري ڇوڪرا جيڪي گهڻو تڻو راندين ۽ ٻين سرگرمين ۾ حصو نہ وٺندا ھئا اھي بہ تاس کيڏندا ھئا. اعجاز ڪشميريءَ کي تہ تاس سدائين کيسي ۾ ھوندي ھئي. ھودڙي راند ڪرڪيٽ کانپوءِ گهڻي کيڏي ويندي ھئي. ان ۾ بہ رياض ھيسباڻي ۽ علي مرتضيٰ شاھ تائين کيڏندا ھئا جن کي مون ڪڏھن واندو ڪينٽين تي بہ گهمندي نہ ڏٺو ھو. عاشق لاشاري ۽ عطا چانڊيو بہ پنھنجا ھٿ ھودڙيءَ سان گرم ڪندا ھئا. شروعاتي ڏينھن ۾ ونجهوٽي راند بہ کيڏي وئي پر چماٽن جي وھائي ڪڍڻ تي اھا راند ڪڏھن ڪڏھن جهيڙي جو رخ ڪري وٺندي ھئي ان لاءِ ترت ئي ان راند جو چانڊڪا مان خاتمو ٿيو. البتہ ٽيبل ٽينس جي ٽيبل ھر ھاسٽل جي ميس ۽ ٽي وي روم ۾ ھوندي ھئي جتي ٽيبل ٽينس جو مار مارو ھو. ڪڏھن ڪڏھن سعيد پٺاڻ ٽينس جي ريڪٽ سميت چڍي ۽ شرٽ ۾ نظر ايندو ھو پر چانڊڪا ۾ ڪو بہ ٽينس ڪورٽ نہ ھو. خبر ناھي ھو ڪٿي ٽينس کيڏندو ھو باقي اسڪوائش تہ شاگرد ٽيبل ٽينس جي ريڪٽن ۽ بال سان ڀت کي ڪورٽ ٺاھي ٽي وي ھال ۾ ئي کيڏندا ھئا.
ڪرسي ڪرڪيٽ پوءِ باقاعدہ ترقي ماڻي ۽ ان جون باقاعدہ ٽورنامينٽ بہ ٿيون نہ تہ بہ ان ڪرسي ڪرڪيٽ جون پاڻ ۾ ميچون تہ روز ٿينديون ھيون. ان ڪرسي ڪرڪيٽ جي پھرئين ھيٽ ٽرڪ سائين رکيو ميراڻي ڪئي ۽ پھريان پنج وڪٽ ھڪ ٽورنامنٽ ۾ جيڪا نائيٽ ۾ کيڏي وئي اختر سومري ورتا ھئا جيڪو آف اسپنر بالر ھو ۽ پھرين 50 اعجاز سھاڳ ٺاھي ھئي. سائين رکيو ميراڻي اصل ۾ ملھہ پھلوان ھو مگر بالنگ ڏاڍي تيز ڪرائيندو ھو. خاموش مزاج ۽ شگفتہ اخلاق جو اھو شاگرد ڏاڍو سٺو انسان ھو. اختر سومرو سٺو آف اسپنر بالر ھو. آغا سميع ﷲ بہ کاٻي ھٿ جو جو سٺو ليگ اسپنر بالر ھو مگر اسپيڊ جي حوالي سان نديم عليم کان ڪوئي کٽي نہ سگهندو ھو. پھرئين نائيٽ ڪرسي ڪرڪيٽ ٽورنامنٽ ھاسٽل 2 ۽ 1 جي اڳيان ٿي ھئي. فلٽ لٽ ۾ کيڏيل اھا راند چانڊڪا ۾ راندين جون نيون چاھتون ڏئي وئي ھئي. ھاسٽل ون جي گيلريءَ ۾ بيٺل بشير چارڻ ۽ ڪامنٽري باڪس مان اعظم ٻگهئي جي گارين جي فائرنگ سڀ کان نمايان ھيون جنھن ۾ نين نين گارين جا نئين نئين انداز ۾ ڏيڻ جا ڪامياب تجربا ڪيا ويا. ان ٽورنامنٽ ۾ نالي وارن رانديگرن ڪي خاص جوھر نہ ڏيکاريا ھئا. آفتاب سومرو پني عاقل وارو رانديگر تہ سٺو ھو مگر ھو چانڊڪا ۾ ڪرڪيٽ جي ڪا خاص اننگز کيڏي نہ سگهيو البتہ صادق لاشاري جي وڪيٽ ڪيپنگ ۽ آف واريون شاٽون بہ نہ وسرڻ جھڙيون آھن. سعيد پٺاڻ ڪرڪيٽ کي بہ ٽينس سمجهي ٽينس واريون شاٽون ھنيون ۽ ائين ڪرڪيٽ ۽ ٽينس ڏسڻ جو مزو ھڪ ئي وقت پورو ٿيو. چانڊڪا ۾ ڪرسي ڪرڪيٽ کيڏڻ جو شوق علم الدين بلي کي بہ ھو جيڪو بئٽس مئن تہ چڱو ھو مگر بالنگ انڊر آرم ڪرائيندو ھو. ان وقت تائين آ. سي . سي جا ڪرڪيٽ قانون چانڊڪا ۾ لاڳو نہ ٿيا ھئا نہ تہ علم الدين بلو جو بالنگ ايڪشن تڪراري ضرور ليکيو وڃي ها. ڪرڪيٽ جو اھو ”چاچا ڪرڪيٽ”c. s. s ڪري ھليو ويو. ۽ ڪرڪيٽ ھڪ مداح کان رھجي وئي.
چانڊڪا ڪرڪيٽ ۾ ھڪ لاھور جو ڇوڪرو بہ ھوندو ھو غالبا ان جو نالو ناصر ھو مگر ان کي آئوٽ ڪرڻ مشڪل ھوندو هو ۽ ائين سکر جو جاويد بہ ورلي آئوٽ ٿيندو ھو.
اسان جي سينئر ڇوڪرن جي ڪاليج مان وڃڻ کان پوءِ ڪرسي ڪرڪيٽ وڏي ترقي ورتي جونيئرن ۾ ڪليم شيخ بہ سٺو کيڏندو ھو مگر بيٽ تي چڙھيل ڪي ڪي شاٽون حيران ڪري ڇڏينديون ھيون ۽ ائين ھاسٽل ون جي اڳيان کيڏندڙ ھڪ مئچ دوران يارھين رانديگر بشير قريشيءَ جو ڇڪو سڀني ڇوڪرن وات ڦاڙي ڏٺو ھو. اسان جي ڪلاس کي مڙئي ڪرڪيٽ جو گهڻو ئي جنون ھو ھاسٽل 5 اڳيان روزانو ڪرڪيٽ ٿيندي ھئي ۽ ان جو سڄو انتظام تحسين ۽ اشرف ڪندا ھئا. امجد شاھ جي ان سوئمنگ بالنگ، عبيد سومري جي ڪپيل ديو جي طرز تي زور لڳائي بال ڪيرائڻ ۽ منھنجي ڪفيل ڀائيءَ واري بالنگ، يعني ان سوئمنگ، آئوٽ سنگ، آف اسپين، ليگ اسپين فاسٽ بالنگ، ھڪ اوور ۾ ڪيرائڻ ۽ امپائر جا اعتراض سڀ ھاسٽل 5 تي شام جي چانھہ کان پوءِ معمول ھئا. جاويد دادوءَ وارو بہ ڊوڙي ڊوڙي مرندو ھو پر ڪڏھن بہ وڏو اسڪور ٺاھي نہ سگهيو. خالد ۽ ممتاز، آفتاب ۽ مقيم، نديم ٿانوي ۽ شبير شيخ سڀ جو سڀ ڪرڪيٽ گرائونڊ تي پيا بال پويان ڊوڙندا ھئا ۽ ائين ٻين بئنچن وارن جو حال بہ ھو ۽ اھي بہ پنھنجن ھاسٽلن اڳيان ڪرڪيٽ کيڏندا ھئا. البتہ شاگرد ڇٻر تي ڪرڪيٽ کيڏڻ کان لنوائيندا ھئا ڇو جو بال ڪيرائڻ ۽ مزيدار شاٽ ھڻڻ ۾ الاھي دقت پيش ايندي ھئي ان لاءِ گراس وڪيٽ تي کيڏڻ کان پاسو ڪيو ويندو ھو. ان دور ۾ ٽيپ ٽينس چانڊڪا ۾ نہ کيڏي ويندي ھئي البتہ، شيلڊ ۽ ڊنلپ وارا ٽينس بال ڪرڪيٽ ۾ استعمال ٿيندا ھئا.
چانڊڪا ۾ سٺا سئمر بہ ھئا مگر شاگرد رائيس ڪئنال تي وڃڻ کان لنوائيندا ھئا ڇو جو چانڊڪا جا ڪجهہ ڳڀرو گهوٽ رائيس ڪئنال ڳڙڪائي ويو هو. ان لاءِ ڇوڪرا وھنجڻ جو سمورو عمل ھاسٽلن ۾ ئي پورو ڪندا ھئا.
اسڪيٽنگ لاءِ تہ چانڊڪا ۾ ڪا بہ اٽريڪشن نہ ھئي مگر ڦيٿن وارا بوٽ ۽ ڦيٿن واري ننڍڙن تختين تي پير ڦاسائي مقيم لاڙڪاڻي جي روڊن تي وڏي توازن سان ڊوڙندو ھو ڄڻ برف تي ڊوڙي ٿو. اسان کي ھميشہ خطرو ھوندو ھو تہ متان ڪا ٽرڪ چٿي وڃيس ۽ آرٿو پيڊڪ سرجن بہ نہ ھوندو ھئو. ٽرڪ تہ اسان جي ڪلاس جي فائنل جي شاگرد مٿان بہ چڙھي وئي ھئي جيڪو زال جا زيور ڏسڻ سوناري وٽ ويو ھو ۽ موٽر سائيڪل تي بغير ھيلمٽ وارو اھو جوان غالباً پرڪاش موت ساڻ ڪري ھليو ويو ھو. ڪيولٽيءَ ۾ روئندڙ ان جو پارٽنر سنمک ۽ دولت بجاج اسان پرچائي پرچائي ٿڪا ھئاسون پر پوءِ سوچيو سون موت تہ مقدر آ. پوءِ وڏن ڦيٿن واري موٽرسائيڪل بہ ترڪي پئي. ان لاءِ مقيم آخر تائين موت جي گهوڙي تي سوار ٿي ٽرڪين اڳيان ترڪندو ھو ۽ ائين لڳندو ھو. ھو living on edge گاني جي رڪارڊنگ ۾ مشغول آھي.
چانڊڪا ۾ اسپورٽس جو اسان جي دور ۾ جيڪو سپر ايونٽ ٿيو ھو اھو شھيد مير اشتياق حسين ٽالپر اسپورٽس ويڪ ٿيو ھو. ان جھڙو راندين جو ڪو جشن چانڊڪا ۾ شايد نہ ٿيو ھو نہ ٿيندو. ھر شاگرد پنھنجي مزاج، رتبي، اسٽائيل ۽ پڙھائيءَ کي ڇڏي ان اسپورٽس ويڪ ۾ رنگ ڀريا ھئا. سڀ جو سڀ مقابلا سخت ۽ ڀرپور ھئا ھر ڪلاس پنھنجون ٽيمون ٺاھيون ھيون سڀ کان وڌيڪ گرما گرمي ڪرڪيٽ مقابلن ۾ ھئي ۽ سموري گرائونڊ جي چوڌاري شاگرد ۽ شاگردياڻيون ويٺيون ھونديون ھيون. شل نہ ڪو آئوٽ ٿئي شل نہ ڪا شاٽ لڳي، زبردست داد ملندو ھو ۽ شاگردن ان مھذبپڻي سان اھي ڪرڪيٽ مئچون ڏٺيون جيئن لارڊ جا تماشائي بہ نہ ڏسندا ھئا. تاڙين ۽ نعرن جو ھڪ اھڙو مڌر سُر اٿندو ھو ڄڻ ڪو اوپيرا پيو ڳائجي.
ان اسپورٽس ويڪ ۾ ڇوڪرين بہ ڀرپور حصو ورتو ھو. چانڊڪا جي لنڊي جا سمورا ٽريڪ سوٽ کٽي ويا ھئا ۽ رنگ برنگي لباس ۾ شاگرد ائين مست ھئا جيئن ڪيري پيڪر سرڪس ۾ ڪرڪيٽ جا مھان رانديگر بہ نہ. انھن ڏينھن ۾ فرسٽ ائير ۾ ھڪڙو شاگرد آيو ھو سردار شيخ جيڪو ڪمپليٽ ڪٽ ۾ ايندو ھو ۽ انتھائي جارحانہ کيڏندو ھو ۽ پوءِ اسان ان جي ڪمزوري ڳولي لڌي ليگ وڪيٽ تي ڪرندڙ آئوٽ سوئنگر کي جيڪو آف اسٽمپ اڏاري کي ھو بلڪل کيڏي نہ سگهندو ھو يا تہ بولڊ ٿيندو ھو يا فرسٽ سلپ ۾ ڪئچ ڏيندو ھو سردار شيخ آمريڪا ۾ هڪ حادثاتي ۾ موت جو شڪار ٿيو. مير اشتياق اسپورٽس ويڪ جي ڪرڪيٽ مقابلن جي ڇا ڳالھہ ڪجي.
ھاڻي اچو مان اوھان کي ان مقابلي جي فائنل ۾ سڌو سنئون يا لائيو ٿو وٺي ھلان ڪامنٽري باڪس ۾ مان موجود آھيان ۽ ائين ٿو پيش ڪيان ڄڻ اھا جانورن وچ ۾ مئچ آھي اھا مئچ اصل ۾ فرسٽ ائير ۽ فورٿ ايئر وارن جي وچ ۾ ھئي.
ھا سامعين: ھتي چڙيا گهر ۾ ڪرڪيٽ مئچ جو فائنل آھي. آءٌ اوھان کي سڀني رانديگرن جو تعارف نہ ٿو ڪرائي سگهان پر ڪجهہ مکيه رانديگرن جو تعارف ڪرايان ٿو (حقيقت ۾ اھي جانورن جا نالا رانديگرن تي مزاح ۾ رکيا ويا ھئا).
ھا سامعين: ھي فائنل مئچ جيڪا شروع ٿيڻ واري آھي ان جو ڪپتان آھي لومڙي، اوپنر آھي ڪاري ٻوٿ وارو آسٽريلوي گهيٽڙو ۽ ٻيو اوپنر آھي سامونڊي گهوڙو يا ٽلو عرف ٽريفڪ جو سپاھي (اھو شاگرد ڪمپليٽ ڪرڪيٽ ڪٽ ۾ ھو) سامعين ھي رانديگر چڙيا گهر ۾ نوان نوان آيل آھن ھنن تي اڃان نہ دال جي دٻ اثر ڪيو آھي نہ وري ڪو پروفيشنل ڏئي مينٽل ٿيا آھن. سامعين ھنن جانورن ۾ گهڻي ٻڌي آھي ڌڻ ڪري گهمندا آھن. سڄو ڏينھن چرندا وتندا آھن، چانہ جا موالي آھن، روڊ تي مڙئي رانڀاٽ ڪندا نظر ايندا آھن. ٽنگون ٽيڙي، واڇ ڦيري ، ٻانھون لوڏي ناز مان نخرا ڪري گهمندا آھن، آچر تي ايندا آھن ۽ اربع تي ويندا آھن.
انھن جي مئچ ڪڪڙ جي مانيءَ ۽ چانڊئي جي چانھہ تي پليل، سپلين جي ستايل چوٿين نمبر جي بيرڪ جي بھادر جانورن سان آھي. ھنن جانورن ۾ ايمانداري ڏاڍي آھي. تمام فيئر بنيادن تي پکا ڪڍيائون ۽ ڏٻرن ڏٻرن جانورن سان پنھنجو مقابلو ڪري سڌو سنئون بلا جهجهڪ فائنل ۾ پھتا آھن. اسٽيٿو ڳچيءَ ۾ اٽڪايون پوسٽنگ اٽين ڪرڻ بجاءِ اسپتال جي ٻڪرين پويان لور لور ڪندا وتندا آھن، ٻڪريءَ جي ٻيڪ ٻڌي ائين ڀڄندا آھن جيئن سوئا گڏھ ڦر تي ايندي آھي. ھن ٽيم جو ڪپتان آھي ريگستاني اٺ، وڪيٽ ڪيپر آھي زيبرا ۽ مئن اٽيڪ بالر آھي گدڙ، گدڙ جي سياڻپ ڪري ھي ٽيم فائنل ۾ پھتي آھي.
ھا سامعين مئچ شروع ٿي.
پھريون بال سامونڊي گهوڙو نہ کيڏي سگهيو ھاڻ گدڙ بالنگ مارڪ تي، گدڙ بال کي گگ ھنئي، ٺينگ ٽپا ڏيندو، ڪن ڇنڊيندو ڊوڙيندو اچي رھيو آھي. امپائر کان گذريو، تيز بال آئوٽ، سوئنگر ۽ سامونڊي گهوڙو بولڊ ھڪ بھترين رانديگر آئوٽ. گدڙ جي پوزيءَ تي پوزي آھي. ريگستاني اٺ بہ ڳچي لوڏيندو ڀڄندو ڀڄندو گدڙ وٽ پھتو آھي ۽ گدڙ کي ڀاڪر ۾ ڀري ان سان ائين پيار ڪري رھيو آھي ڄڻ اٺ جي ڪنڌ تان بار ھلڪو ٿي پيوھجي.
سامعين راند ۾ جواني آھي. گهيٽوڙي جو بال کي ٿونو، بال آف سائيڊ تي. گهيٽوڙي ڀڄڻ جي ڪوشش ڪئي ننڍڙن ٽنگن ڪري ڪريز تائين پھچي نہ سگهيو آھي ۽ رن آئوٽ ائين مون ڪرڪيٽ جي ڪامنٽري ڪئي. مزاح ۾، اھا فائنل فورٿ ائير وارن کٽي ھئي ان راند ۾ فورٿ ائير جو جاويد نمايان رانديگر رھيو ھو.
والي بال جون مئچون بہ شاندار ٿيون ۽ سخت ترين مقابلا ٿيا. انھن ئي مقابلن جي ھڪ سيمي فائنل مئچ ۾ آءٌ اوھان کي وٺي ٿو ھلان ۽ آءٌ ان مئچ کي ائين ٿو وٺان تہ جيئن اھا مئچ ڪانون وچ ۾ آھي. ڇو جو ان مئچ ۾ ايترو گوڙ ۽ شور ھو جو ڪانوَ بہ نہ ڪندا آھن ھر بال ھر والي ھر نيٽ ھر سروس تي ھڪ شور جنھن رانديگرن جون متيون منجهائي ڇڏيون ھيون ۽ رانديگر عجيب دٻاءُ جو شڪار ھئا ۽ مسلسل غلطيون بہ ڪري رھيا هئا. ھا سامعين
ھي والي بال مئچ فائنل نہ آھي مگر سيمي فائنل آھي جيئن تہ ھي مئچ رڳو ڪانون وچ ۾ آھي. تنھن ڪري اسان کي سڃاڻپ ۽ تعارف ڪرائڻ ۾ دير لڳندي.
ھا سامعين: سڃاڻپ لئہ ڪھڙا ڪانو ڪھڙي ٽيم جا رانديگر آھن انتظاميہ سٺو انتظام ڪيو آھي ساڄي پاسي وارن جي ڳچيءَ ۾ 2 نمبر جي ڳاني ٻڌل آھي ۽ کاٻي پاسي وارن جي ۾ 5 نمبر جي. ھا سامعين جيڪو سينٽر جي پوئتان ڪانو بيٺو آھي ۽ منھن تان ڪٿان ڪٿان گوشت پٽيل اٿس (ماتا جا نشان ھئا small pox) اھو گوشت ھن جو ٻئي ڪانو ڪانويليءَ جي ڪري پٽيو آھي. اھو جيڪو 5 نمبر ٽيم جو سينٽر ڪانو آھي ڏٻرو آھي. ھڏيون نڪتل اٿس سارو ڏينھن نرسنگ ھاسٽل تي ويٺو ھوندو آھي ان ڪري ڪمزور ٿي ويو آھي. ھي جيڪو سائيڊ لائين تي ڪانو بيٺو آھي اھو اصل بدڪ جو ڀاءُ لڳي ٿو. ڇو جو ان جو پيٽ نغاري جيان آھي ۽ آواز ڀٽاري (ڏاند) جيان.
ھي جيڪو نيٽ جي ڀڪ سان بيٺو آھي نيٽي ڪانو ان کي atypical ڪانو بہ چوندا آھن. ڏاڍو نماڻو آھي سٺيون واليون چورائيندو آھي. ماني رڳو کائيندو ئي ڪونھي خرچ مان رڳو ميڪ اپ لئہ وائسراءِ پوڊر جا دٻا وٺندو آھي. ان ڪري سنھڙو ٿي ويو آھي. ھا سامعين ھو جيڪو سروس تي ڪانو بيٺو آھي ان جي ڳچيءَ تي اوھان وڌيل وار ڏسي سگهو ٿا (ان شاگرد جا وار وڏا ۽ ڊگها ھئا). ھن ڪانو کي اصل ڪانويلي ٿيڻ جو شوق آھي پر جيئن تہ ھتي اڳ ۾ ئي ڪانويليون ٿوريون آھن ۽ عاشقيءَ جو انگ وڌيڪ آھي ان ڪري ھي ڪانو عاشقن جي ڀوءَ کان ڪانويلي ٿيڻ کان لھرائي پيو.
ھن مئچ جو ريفري آھي ٻگهه پکي ۽ لائين مئن آھي اٺ پکي مگر پيار ۾ ان کي پشيمان ڪانو زادو (اصل ۾ ان شاگرد جو نالو هو مگر اسان نالن کي بگيڙي پيش ڪندا ھئاسون جيئن شھزاد تہ چوندا ھئاسون متضاد).
سامعين جيئن تہ ھي مئچ رڳو ڪانون وچ ۾ آھي ان ڪري ڪانون جا ولر گرائونڊ ٻاھران بيٺا آھن ۽ انھن سان گڏ ڪانويليون بہ ڪلھو ڪلھي سان ملايون بيٺيون آھن. سامعين جيئن تہ مئچ شروع ٿيڻ واري آھي ان لاءِ ڪئي ال ڪانو بہ اچي ويا آھن ۽ ڄاڻ پنھنجي مٺڙي ٻوليءَ ۾ ڪان ڪان ڪندا.
ان والي مئچ ۾ فائنل ۽ سيڪنڊ ائير وارن ۾ ڀرپور مقابلو ٿيو. طفيل پيچوھو جي کاٻڙي والين کان وٺي عطا چانڊئي جو نامڪمل شاٽن تائين ھر ويلي ھر لمحي چانڊڪا واھ واھ، اھو ٿئي جي نعرن سان گونجي اٿي، سيٽين، باجن، ھوڪارن، ننڍڙن دفن ۽ دفلين جي سازن سان کيڏيل اھا مئچ چانڊڪا جا پراڻا شاگرد ورلي وساري سگهندا. اياز گاجاڻيءَ جي ٽپن، طلعت مھيسر جي تاڙين، مشتاق نوناريءَ جي ڪوڪن، حفظ الرحمان جي جهمرين ۽ ٽيڪم داس جي ٽپن ان مئچ ۾ نوان رنگ ڀريا ۽ تاڙو ڀائر تاڙ ۾ ئي رھيا. عالم لوھار، جي جگني ۽ چمچي جي پيروڊي بہ اصل ڪردار ۾ موجود ھئي. ڪڏھن ڪڏھن چورن واري سيٽي بہ امپائر کي منجهائي پئي تہ منھنجي ڳچيءَ ۾ لٽڪيل اھا سيٽي پاڻ مرادو ڪيئن ٿي وڄي.
سامعين ھاڻي اچون ٿا فٽ بال گرائونڊ ۾.
چانڊڪا ۾ فٽ بال جا مھان رانديگر ھئا. حافظ عطاءُ الرحمان، زاھد قريشي مرحوم، خالد، ممتاز، فرمان گلگتي، حسين، پر فٽبال سنڌي ڇوڪرن کان وڌيڪ غير سنڌي ڇوڪرا کيڏندا ھئا. گلگت، اسڪردو، چترال ۽ پارا چنار تائين جا شاگرد چانڊڪا ۾ کيڏندا ھئا. ۽ پولو کان وٺي فٽ بال تائين مشڪل رانديون ڄاڻندا ھئا. مگر اسان جي ڪلاس جا حسين ۽ فرمان مذھبي فرقي ۾ ورھايل ھئا، يار بہ سٺا ھئا مگر مجال آھي مئچ ۾ فٽبال جي پاس بہ ھڪ ٻئي کي ڏين فٽ بال ۾ بہ اسان جي ڪلاس جي ٽيم اڳي تائين وئي ھئي ان وقت ميراڊونا ۽ پائولوراسي، زيڪو ۽ حاجي فٽ بال ۾ ايڏو نانءُ نہ ڪمايو ھئو. نہ وري اسان وٽ پيلي جي مھانڊي جا ڪي لياري ۽ لس ٻيلي جا شاگرد پڙھندا ھئا.
ان دور جا ارجنٽائن جا آڊيلس ۽ ڪيفس فٽ بال جا ستارا ھئا ۽ اسان پنھنجن رانديگرن کي انھن نالن سان سڏيندا ھئاسون.
ھا سامعين ھاڻي مان اوھان کي فٽ بال گرائونڊ تي وٺي ٿو ھلان جتي ڪمنٽري ڪندي ڪندي ڪڏھن ڪنھن MOVE کي مون ھيئن بہ چيو ھو:
ھا سامعين جيئن تہ اوھان کي خبر آھي تہ ھي مئچ چانڊڪا جي پکين وچ ۾ ھلي رھي آھي.
نمايان رانديگر آھن، بدڪ، ڳيرو، ڪانو،شتر مرغ ۽ ٻي ٽيم جا رانديگر آھن. ڳجهہ، ٽيٽيھر، ھھڙو. ھا سامعين ھن وقت بال ٽيم جي ڳيري جي هٿ ۾ ڪو بہ فائول نہ ڇو جو ڳيرو گول ڪيپر آھي. ڪڪ ھڻندو شتر مرغ، بھترين ڪڪ بال بدڪ وٽ، بدڪ جي ڪاز کي پاس، ڪاز جي بيڪ پاس بدڪ کي، بدڪ بال کڻي اڳتي وڌي رھي آھي. ڳجهہ کي خوبصورت ڊاج. بدڪ بال سوڌي ٽيٽھر ٽنگن ھيٺان نڪري وئي ڊي ۾، ٽراءِ ۽ سامعين گول.
ڳجهہ افسوس سان تڪي رھي آھي.
ھن وقت بال ٽيٽيھر وٽ، ٽيٽھر جي ٽنگن ۾ طاقت ناھي ڪمزور شاٽ، بال انٽر سيپٽ نہ ٿي سگهيو، بال ھھڙي وت ھھڙو سٺو رانديگر آھي مگر شتر مرغ منڍي ھڻي ان کي ڪيرائي وڌو.
ھا سامعين فائنل وسل، ھن مئچ جو ريفري ھو متضاد جهرڪ.
ائين چانڊڪا ۾ ٻيو جيڪو بيڊمنٽن کان پوءِ سڀ کان خطرناڪ ۽ ٽينشن وارو مقابلو ھو. اھو ڪوڏي ڪوڏي جو جنھن ۾ ٿوري سياسي مداخلت ھئي ان مقابلي کي ڇوڪرن طاقت جو مقابلو سمجهيو ۽ ليڊر مقابلي ۾ لھي پيا. مان بہ ڪيترن تي ڀرپور طنز ڪئي نالا رکيا ھڪ فرسٽ ائير جو ڇوڪرو ان جو ڪوڏي ڪوڏي کيڏڻ جو انداز ٿورو عجيب ھو. جڏھن اٽيڪ تي ويندو ھو تہ بجاءِ تري چنبو، چماٽ، يا مخالف رانديگر کي ھو ڀولي وانگر ان جو رانڀوٽي سان منھن پٽيندو ھو ۽ مون ان جو نالو ”رانڀوٽو“ رکيو ۽ ان تي اھو لقب اڃان تائين آھي. ان مقابلي ۾ ڪئي ڪانگڙي پھلوان لٿا جيئن ستار ٻٻر پر راند تہ غلام قادر ناريجي ۽ فيض پنھور ڀلي ڪئي وسان تہ ٻين بہ نہ گهٽايو. ڪوڏي ڪوڏي جي راند ۾ بس وٺ وٺان ھئي. انڊڙيون، چنبي، ڀاڪر، دس، تري، چماٽ، ٺونشو، بس ان ڏينھن اھا راند بہ باڪسنگ وانگر لڳي پر ﷲ ﷲ ڪري اھا راند پوري ٿي جنھن ۾ جهيڙي جو وڌ ۾ وڌ امڪان ھو مون سان گڏ رشيد شيخ ڪامنٽري باڪس ۾ ويٺو ھو اسان ٻنھي ان راند کي حساس قرار ڏنو ۽ راند کي ٻي رنگ ۾ وٺي وياسون.
مون اچانڪ اعلان ڪيو تہ:
”اڄ چانڊڪا ۾ بورچين اڳ ڪٿي ڪئي آھي تہ شاگردن کي ميس ۾ معمول مطابق گڏھ جو ٻوڙ ملندو البتہ ميس جي ٻوڙ ۾ ڪٽي ڪٽي مکين پوڻ جو امڪان آھي. اڄ چانڊڪا جي چانھہ ۾ کير جو تناسب نہ ھجڻ جي برابر ھو. Lover’s association جي اعلامئي مطابق عاشقن اڄ گرلس ھاسٽل جو چڪر نہ هنيو، ان لاءِ سڀاڻي ڇوڪرين جي طبيعت چڙيل رھندي. بي رخيءَ ڪري ميڪ اپ رجڻ جو امڪان آھي. اڄ وائسراءِ واپرائڻ ڪري ڇوڪرن جو اڇو منھن رهندو ديدار جي گهٽتائي ڪري ڇوڪرن جو سج لٿل رهندو، ۽ منھن تي ٻارانھن وڄڻ جو امڪان آهي. راندين جي خبرن ۾ پڙھيوسين تہ اڄ چانڊڪا جي سبز لان تي استادن ۽ ڇوڪرين جي وچ ۾ رسا ڪشيءَ جو مقابلو ٿيو جنھن ۾ ڇوڪرين سڀني استادن کي پنھنجي طرف ڇڪي ورتو. استادن پنھنجي ھار تي تبصرو ڪندي چيو آھي تہ انھن ان مقابلي کي دل لڳيءَ جو مقابلو سمجهيو ان ڪري سڀئي خودبخود ڇوڪرين جي طرف ڇڪجي ويا.
تجارتي خبرن ۾ پڙھيوسين، اڄ چانڊڪا ۾ عشق جا ڪي ڪامياب سودا نہ ٿيا مگر اسپتال اندر نرسين ۽ ھائوس آفيسرن جي دلين جو ڪاروبار ٿيو. اڄ گهٽ ڇوڪرين سبب ڪلاس جي حاضريءَ ۾ مندي رھي.
چانڊڪا ۾ مريضن جو، مرڻ جوانگ ھي رھيو. اي. اين. ٽي ۽ آءِ ۾ ڪو مريضن جي مرڻ جو اڪو دڪو واقعو ٿيو ميڊيسن جا ست مريض مائٽن کان موڪلائي ويا. سرجريءَ جا سورنھن مريض پيالو ڪري ويا. گائنيءَ جي ليبر روم ۾ عزرائيل 7 شڪار ڪيا. البتہ پيڊس ڊپارٽمينٽ مان مريض جي مرڻ جو انگ معلوم نہ ٿي سگهيو ڇو جو انتظاميہ ان کي ڪانفيڊشل رکيو آھي.
بيڊ منٽن جا مقابلا بہ بي حد سخت ۽ مشڪل ھئا. جمنازيم ۾ ايتري رش اڳي ڪڏھن بہ نہ ڏٺي وئي خاص طور تي سيمي فائنل مقابلن ۾ ھڪڙو سيمي فائنل اسان جي ڪلاس جي چاندي رام ۽ فتاح ٻڳھيو وچ ۾ ٿيو. فتاح جو tennis elbow ٿي چڪو ھو. ان جو شولڊر بهlock ٿي ويو ان لاءِ ھن کي سخت سور ھو ۽ ان الاھي pain killers بہ ورتيون مگر ڊوپ ٽيسٽ جي سھولتن نہ ھجڻ ڪري مٿس ڪا بہ پابندي نہ لڳي. ڪلاس جي اڪثريت فتاح ٻگهئي سان ھئي. ڇو جو ھن سٺي راند ڪئي ھئي. چاندي خوش ھو تہ ھن کي واڪ اوور ملندو مگر اسان جا ڇوڪرا ھار مڃڻ وارا ڪين ھئا ۽ اھا مئچ رانديگر تہ درد جي ڪيفيت ۾ کيڏي مگر ان جو سمورو درد تماشائين بہ سمجهيو ۽ چاندي رام جي چاندي ٿي نہ سگهي.
ٻي سيمي فائنل ۾ علي محمد ميمڻ ۽ ھڪ ٻيو ڇوڪرو رنگ جو سانورو، قد جو ننڍڙو ھو ۽ ڀولي وانگر بل کائي شاٽ پيو ھڻي ان لاءِ اسان ان جو نالو چيمپينزي رکيوسين. ان جي جسم جي ميلانن وڌيڪ ھئي، بس ويسٽ انڊيز جي رانديگرن وانگر ان جا سھڻا ۽ اڇا ڏند واضح ڏسڻ ۾ ايندا ھئا ڪڏھن ڪڏھن تہ ھو روشني ۾ بہ نظر نہ ايندو ھو. اھو ملڻ ۾ سٺو ڇوڪرو ھو پر پرسنلٽيءَ ماري وڌو ھوس ان لاءِ عشق ڪرڻ کان ڪيٻائيندو ھو. ڊبل مڪس ۾ جڏھن ان سان ھڪ ڇوڪري بيٺي تہ ان کي 1949 دفعا ادي چئي چڪو ۽ پوءِ تہ گڏي کي بہ ادي پيو چوي. شٽل ڪاڪ جي ڪنھن ڇوڪري وٽ وڃي تہ چئي پيو ادي اھا ادي گڏي تہ ڏجو.
بيڊمنٽن جا جاندار مقابلا ٿيا ۽ اھو فائنل علي محمد ميمڻ کٽيو ھو. ڇوڪرين بہ وسان نہ گهٽايو. ڇوڪرين بہ ان راندين ۾ ڀرپور حصو ورتو ھو ٽيبل ٽينس ۾ اسان جي ڪلاس جي روحينا شاھ چيمپئن ٿي ھئي ان جي ڀاءُ بہ شاگردن ۾ پاڻ ملھايو ھو. ڇوڪرين جي ٿرو بال بہ ٿي ھئي. جنھن جا رنگ تہ بيان ڪري ئي نہ ٿا سگهجن. البتہ چانڊڪا ۾ ڇوڪرين جي سائيڪل ريس ان اسپورٽس ويڪ جو ڪلر فل ايونٽس ھو جيڪا ريس ياسمين ڪيھر کٽي ھئي. مايا ديوي بہ وسان ڪو نہ گهٽايو ھو پر سرلا ڪماري اڌ ۾ ئي سھڪي پئي ھئي. ان اسپورٽس ويڪ ۾ ٽريڪ ۽ فيلڊ جا مقابلا ٿي نہ سگهيا ھئا. مثلا ريس، ھيمر ٿرو، جيولين ٿرو، ھاءِ جمپ، لانگ جمپ پول واٽ وغيرہ.
سندرو ٻڌي تہ چانڊڪا جا ڇوڪرا ملھہ مقابلي ۾ بہ لٿا ھئا جنھن لئہ ھنن وٽ ميسن ۾ خوراڪ تہ اڻ لڀ ھئي پر پوءِ بہ ھو ھانو جي سوجهري ۽ انڊي قيمي جي طاقت ۾ ملھہ مقابلي ۾ لٿا ھئا. حاجي ڪينٽن وارو ريفري ھو. اتفاق سان ان مقابلي ۾ آءٌ نہ ويو ھوس مگر چون ٿا تہ سائين رکيو ميراڻي سڀني کي ڦيرائي دسيو ھو ۽ پتل جي ٻلي تي سون لڳل پاڻيءَ وارو کيس گولڊ ميڊل مليو ۽ اھو گولڊ ميڊل کيس c. s. s امتحان ۾ پوليس گروپ وٺي ڏيڻ ۾ مددگار شامل ٿيو ھوس. سائين رکيو ميراڻي جيڏو سٺو رانديگر ھو اوترو بااخلاق ان جھڙي نيازمندي ۽ خوش اخلاقي چانڊڪا جي ڪنھن ڪنھن ڇوڪري ۾ ھئي. ان اسپورٽس ويڪ ۾ ا_ٻ جي غير موجودگي ڏاڍي محسوس ٿي. ﷲ بہ واندڪائيءَ ۾ ٺاھيو اٿس. بس ھو جمالي جي ڌن تي ٺھيل ھو. پير پنج سير، اکيون جھڙيون مکيون، ھٿ اڌ فوٽ، پتڪڙيون اکيون. الف لئہ تہ منھنجي ڊڪشنريءَ ۾ ڪا بہ ڊيفينيشن نہ ٿي ٺھيس پر پرائي وصف مان لکجي ٿو. اھا ايناٽاميڪل ڊسڪريشن، ايگريڪلچر جي ٻوليءَ وچ ۾ ھنداڻو مٿان گدرو ھيٺان ٻہ ڪيلا (ڪيلا پير ڳوٺ وارا پتڪڙا نہ پر ٽنڊي آدم وارا وڏا). خير اھا وصف الف تي نہ ٺھندي ھئي. وچ ۾ صوف مٿان ٽماٽر ھيٺان ٻہ مٽرن جو ڦريون (انگريزي مٽرن جو نہ پر سنڌي مٽرن جو) ان دور ۾ الف کي سيتا روڊ ۾ m. o مقرر ڪري اضحيٰ جو دنبو بنايو ويو ھو ڇو جو گهڻي وقت کان وٺي علي گوھر چانڊئي کي پوليس وارا منٿلي پڄائي نہ آيا ھئا. اوھان بہ سوچيندا ھوندئو تہ مان احوال تہ اوھان کي اسپورٽس ويڪ جو ڏيڻ وارو ھوس مگر وڃي الف تي پھتو آھيان. الف جي سلڇڻي سڀاءُ، خوبصورت آواز ۽ گرامر کان پاڪ ڪامنٽري (جنھن ۾ گارين جو مصالحو بہ شامل ھوندو ھو) کانسواءِ اسپورٽس ويڪ احوال ائين آھي جيئن سائين حبيب الرحمان جو ليڪچر.
آرگنائيزرن کي جس آھي جنھن جوان جذبي تحت، عقل کي ڪونجين ۾ بند ڪري، لگن ۽ لالچ سبب ڏينھن رات ڦٽائي، انھن ۾ ش ذات جو تعداد سٺو ھو معاف ڪندا زير اضافي لڳي وئي آھي.
چيپ لفظ حقيقت ۾ چيف آھي پر مان ڇا ڪيان ٿورڙو ٻاتڙو آھان دانستہ ڪو نہ ٿو لکان سو چيپ آرگنائيزر صاحب جو سٺو آڌر ڀاءُ ٿيو. ھن جي ڪپڙن جيان ان جو نالو بہ ڊسڪو ٿي ويو. ائين ڳائڻ ۾ جلدي ڪو نہ اچاربو آ. سو ڪورس ۽ قواليءَ ۾ ان جو استعمال ”ايناين“ طور ٿيڻ لڳو. چوندا آھن تہ سڀ ھڪ جھڙو ذھن نہ رکندا آھن. سو ھڪ نوجوان جيڪو پاڪستاني پروگرام ”سر سنگيت“ جو فنڪار آھي ۽ استاد بندو خان جو شاگرد آھي ھو ڊسڪو کان الرجڪ آھي ان ڪري ”اين“ جي اڳيان ”آ“ جو استعمال ڪري پنھنجي روايتي سنگيت سان دلچسپيءَ جو مظاھرو ڪيو ۽ بھترين ٻول بنجڻ لڳا ”آ اين“.
۽ پوءِ ڊسڪو جو سُر ”آ اين“ يعني ”آ اين“ چانڊڪا جي ڀتين مان بہ ڪيئي ڏينھن ٻڌڻ ۾ ايندو ھو.
ڊسڪو جو اھڙو انداز جيڪڏھن نازيہ زوھيب ٻڌن ھا تہ ھوند ڳائڻ ئي ڇڏي ڏين ھا پر شايد ائين نہ آھي ڇو جو فنڪار ۾ olfactory ۽ optic نرو ٿورو گهٽ فنڪشن ڪنديون آھن.
انھن ئي ڏينھن ۾ اسپورٽس ويڪ ۾ مائيڪل جيڪسن جو گانو بلي جين ڳايو ويندو ھو تہ ڇوڪرا مست ٿي نچندا ھئا. پر مان جڏھن ھڪ دفعو ان بلي جين جي سنڌي تشريح ڪئي ھئي تہ ”ڊانس فلور، تي اتي موجود حسين ڇوڪري بلي جين. حسين اھڙي جھڙي راڻي. ان سان گڏ ننڍڙو ٻار. ماڻھن جو انبوھ مائيڪل جو گڏ نچڻ جو پروگرام. ماڻھن جون رڙيون ڪوڪون نہ نہ، ٻار جو مسئلو ڪنھن جو آھي. مائيڪل جيڪسن چوي ٿو ھي ڪڊ منھنجو ناھي. بلي جين بہ ائين چوي ٿي ۽ پوءِ ٻار ڏي ڏسي ٿي اھا کيس جذباتي انداز ۾ پنھنجو ڪري ٿي. ائين خاموشي. رقص جو ٽٽڻ، جوڙن جو وڇڙجڻ اھو حرامي ٻار جومسئلو شايد يورپ ۾ بہ آھي ائين چوڻ سان الاھي ڇوڪرا لڙڪ لاڙي ويٺا ھئا.
سو اين جي نالي جي ڊسڪو شڪل اين ۽ ان سان گڏ جهوني راڳ جي آ. ان جي صحت تي ڪو بہ اثر نہ وڌو ھو. ۽ ھن مست ٿي ڪم ڪيو ان اسپورٽس ويڪ کي آرگنائيزر اين واقعي وڏي محنت ڪئي. اڪثر ڪري ھو پنھنجو عقل ڪٻٽ ۾ بند ڪري ايندو ھو پر آخري وقت ۾ عقل ڪٻٽ جا تالا ڀڃي ڊوڙندو، سھڪندو، ايلاز، منٿون، گهگهراٽيون ڪندو پيرن تي ڪري پوندو ھئس ۽ سڌو سنئون pain path way ذريعي دماغ تائين پھچي ويندو ھوس. اين جي سيني ۾ دل وڏي ھئي يا نہ، خير وڏي دل وارو تہ cardiomegaly جو مريض ھوندو آ مگر اين ۾ endorplins ۽ p. substaus کوڙ ٺھندا ھئا ڇو جو ھن اسان جي طنز جي درد کي ڏاڍي سھڻي طريقي سان منھن ڏنو.
ان اسپورٽس ويڪ جي انعامن جي ورھاست جو پروگرام بہ انتھائي دلڪش ھو. جيئن تہ اھو پروگرام جيئي سنڌ جي ڇوڪرن جو پروگرام ھو ان لاءِ پرائيز ڊسٽربيوشن واري پروگرام ۾ بہ قومپرستيءَ جو رنگ ھو. ان پروگرام جو ڪمپيئر ذوالفقار شيخ ھو پر ان پروگرام جو گهڻي ڀاڱي اسڪرپٽ مون کان لکرايو ويو ھو.
ان پروگرام جي شروعات ھيئن ڪئي وئي.
”دنيا ۾ رانديون تہ قديم دور کان وٺي ٿينديون آھن پر اولمپڪ جي نالي انھن راندين کي مان مرتبو ۽ شان ڏنو ائين چانڊڪا ۾ بہ رانديون ٿينديون آيون پر شھيد مير جي نالي انھن راندين کي نئون اعزاز ۽ عزت بخشي آھي ان لاءِ آئون انھن راندين کي ”ميرس گيمس“ چوان ٿو ۽ آئنده چانڊڪا جون عظيم رانديون ”ميرس گيمس“ جي نالي سان ئي کيڏيون وينديون ائين ٿيو يا نہ خبر نہ آھي“.
انھن ڏينھن ۾ جنوبي آفريڪا طرفان رانديگرن کي وڏيون لالچون ڏئي کيڏايو ويو ھو مگر نسل پرست حڪومت ڪري ڪو بہ رانديگر جنوبي آفريڪا سان نہ کيڏندو ھو. ڪرڪيٽ جي عظيم رانديگر ”ويوين رچرڊس چيو تہ مان ڪارن جي خون جا پئسا نہ وٺندس“.
ان جا اھي لفظ ھتي بہ ورجايا ويا ھئا ان وقت نيلسن منڊيلا قيد ۾ ھو ۽ آفريڪي قومپرستن جا مثال ڏنا ويندا ھئا ھڪ آفريڪي قوم پرست جي تقرير جا ڪجهہ حصا بہ ان فنڪشن ۾ چيا ويا.
”اي آفريڪيو اٿو ۽ پنھنجي سفيد آقائن کان جهونسبرگ جي کاڻين جو سمورو سون ڦري وٺو پوءِ بر اعظم آفريڪا ۾ ڪو بہ ڪارو بک نہ مرندو“.
حقيقت ۾ انھيءَ فنڪشن ۾ وڌ ۾ وڌ قومپرستي تي ڳالھايو ويو ھو. انعامن جي ورڇ ۾ بہ ٿوري گهڻي ھيراڦيري ڪئي وئي ھئي ۽ رانديگرن کان وڌيڪ انعام آرگنائيزرن کي ڏنا ويا ھئا. جنھن کي شاگردن محسوس ڪيو ھو.