آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

سدائين مُرڪندڙ چھري وارو ڊاڪٽر محمد اسماعيل ماڪو. ڊاڪٽر تہ ڀلو ۽ ماهر آهي، پر اُن کا وڌيڪ اِنسان دوست ۽ آدميت جو احترام ڪندڙ آهي. سڄاڻ ليکڪ ۽ شاعر. لطيفي فڪر کي پنهنجي نظر سان پرکيندڙ ۽ بيان ڪندڙ ۽ ڪمال جو داستان گو آهي. ڪتاب ”چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل“ چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج جي يادگيرين ۽ واٽس ايپ گروپ تي لکيل مضمونن ۽ نثري ٽڪرن تي مشتمل دلچسپ ڪتاب آھي. ڪتاب ۾ رڳو شاگردن ۽ استادن جا قصا ناھن پر ڪيتريون ئي يادون، دلچسپيون ۽ تاريخي ڳالھيون پڻ شامل آھن. ڪتاب جي آخر ۾ ڊاڪٽر ماڪي، پنھنجن واسطيدار ڊاڪٽرن جا مختصر تعارف بہ شامل ڪيا آهن، جيڪي هڪ تسلسل ۾ هن ڪتاب جو حصو آهن.
Title Cover of book چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

Physical Examination

سڪون دار گرم ۽ روشن ڪمري ۾ مريض جو معائنو ڪجي. رات جي روشني يا بجلي جي روشني کان بھتر آهي تہ ڏينھن جي روشني هجي. ڪنھن بہ ڏڪندڙ مريض جو تفصيلي چيڪ اپ ڪرڻ جي ڪوشش ناڪاره چئبي آهي. ڏينھن جي روشني ان ڪري بہ ضروري آهي جو ان ۾ ڪڏهن سائي (jaundice) جي هلڪي قسم جي خبر بہ پئجي ويندي آهي. تفصيلي چڪاس لاءِ مريض کي اعتماد ۾ وٺي ان کان ڪپڙا بہ لھرائڻا پوندا آهن. (اوگهڙ جو خيال ڪجي) طبي سائنس ۾ اهو ان ڪري بہ ضروري آهي جو غفلت سبب ڪيترين ئي بيمارين جي خبر نہ پئجي سگهندي آهي. اسپتالن ۾ اڪثر ڪري مريض ڪپڙن لاهڻ کان ڪيٻائيندا آهن. ۽ مريض جا ڪپڙا لھرائي ان کي ڪمبل يا جبي (Gown) سان ڍڪڻ گهرجي. سٿرن ۽ ڀڏر کي چڱي نموني جاچي نہ ڏسڻ سان ڪيتريون ئي بيماريون لڪي وينديون آهن ۽ ڊاڪٽر کي خبر نہ پوندي آهي. عورت ذات لئہ اهو مسئلو انتھائي نازڪ آهي. مرد ڊاڪٽر تہ ٺھيو پنھنجي جنس ۾ئي هو ڪپڙن لاهڻ کان ڪيٻائينديون آهن. ڪڏهن ڪڏهن اتفاقي طور جيڪڏهن ڪا عورت مرد ڊاڪٽر وٽ ايندي آهي تہ ان جي رحم ۽ مقعد جي معائني وقت ان جي ڪنھن مددگار يا ساهيڙيءَ جو هجڻ لازمي آهي. هڪ طرف عورت بي خطر هوندي ٻئي طرف ڊاڪٽر بہ ڪوڙي الزام کان آجي ٿي ويندو. ڪنھن بہ مريض تي ٻاهرين نظر وجهڻ کان پوءَ ڊاڪٽر اهو سوچي تہ مريض ڪيترو بيمار نظر اچي ٿو. ڏاڍو بيمار آ، ٿورو بيمار آ يا ڏسڻ ۾ چڱو ڀلو نظر اچي ٿو. ائين ضروري ڪونھي تہ ڏاڍو بيمار شخص بہ تڪليف جون رڙيون ڪري. ڪڏهن ٿوري تڪليف وارا مريض بہ وڏيون رڙيون ڪندا آهن. انسان جو عضلاتي نظام جو معائنو ان جي عضون بابت معلومات ڏيندو آهي. ليڪن ڊاڪٽر جي ڳالھہ ٻولھہ ان ماڻھو جي زندگيءَ جي ڪيترن بابن کي کولي وجهندي آهي. جنھن سان ان جي بيماريءَ جي تعين ڪرڻ ۾ وڏي مدد ملي سگهندي آ. مريض جيئن ئي ڊاڪٽر وٽ اچي تہ ان جو معائنو شروع ڪجي ۽ ايتري تائين جاري رکجي جيتري تائين ڊاڪٽر ڪو حتمي رايو قائم ڪري ۽ ان جو مشورو مريضن کي ڏي. مريض جي گفتگو کان پوءِ ان جي قابليت، ذهني، جذباتي لڳاءَ متعلق ڊاڪٽر ڪو نہ ڪو رايو ضرور قائم ڪري. هڪ بيقرار ماڻھو بي چين هوندو آهي. ان جي اکين جي پنبڻين ۾ وڏا وڏا گهنج پئجي ويندا آهن. ۽ هن ماڻھوءَ جي هٿن جي ترين ۾ پگهر اچي ويندو آهي. اتي ان ڳالھہ جو بہ خيال رکڻو پوندو آهي تہ هن جي چوڌاري جو ماحول هن جي ڪاوڙ يا بيقراري تي ڪھڙو اثر وجهي ٿو. ۽ ڪھڙي ڳالھہ تي ماڻھو وڌيڪ جذباتي ٿئي ٿو. هسٽيريا جي ڪيس جي صورت ۾ مريض وڏي نالائقي، ڪوتاهي ڏيکاريندو آهي پر ان ۾ بيقراري جو عنصر گهٽ هوندو آهي. محفل مان گمنامي، فيصلي ۾ ڪوتاهي، توجھہ ۾ گهٽتائي، ذهني پسماندگي، بيحسي، يا موٽاپي جي پريشاني، هڪ افسوس زده مريض جون نشانيون آهن. (Depression) پر بيماريءَ جي افسوس زدگي ۾ اِهي ڳالھيون گهٽ نظر اينديون آهن.