آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

سدائين مُرڪندڙ چھري وارو ڊاڪٽر محمد اسماعيل ماڪو. ڊاڪٽر تہ ڀلو ۽ ماهر آهي، پر اُن کا وڌيڪ اِنسان دوست ۽ آدميت جو احترام ڪندڙ آهي. سڄاڻ ليکڪ ۽ شاعر. لطيفي فڪر کي پنهنجي نظر سان پرکيندڙ ۽ بيان ڪندڙ ۽ ڪمال جو داستان گو آهي. ڪتاب ”چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل“ چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج جي يادگيرين ۽ واٽس ايپ گروپ تي لکيل مضمونن ۽ نثري ٽڪرن تي مشتمل دلچسپ ڪتاب آھي. ڪتاب ۾ رڳو شاگردن ۽ استادن جا قصا ناھن پر ڪيتريون ئي يادون، دلچسپيون ۽ تاريخي ڳالھيون پڻ شامل آھن. ڪتاب جي آخر ۾ ڊاڪٽر ماڪي، پنھنجن واسطيدار ڊاڪٽرن جا مختصر تعارف بہ شامل ڪيا آهن، جيڪي هڪ تسلسل ۾ هن ڪتاب جو حصو آهن.
Title Cover of book چانڊڪا ۽ ملينيئم گرل (يادگيريون)

جيئن ملڪ جلباڻي سڃاڻان مان. . . . !!!

دراوڙي سانوري لوڪ جي روپ جو اصلي ڏيک ڏيندڙ ملڪ جلباڻي اڄ رٽائر ٿيو آ، موهن جي دڙي جي ڀرپاسي بکو ديرو ۾ پيدا ٿيندڙ هن ششو جي سرير ۾ ڪنھن مھاپرڀو جي خمير جھڙي مٽي ڳوهيل آهي وجود جي سمورن سون ورنن عنصرن جو اثر بہ سون ورنو اٿس هن ٻالڪپڻي جي پيرڙي پنڌڙي ۾ ئي مھاتمائي درجو رکندڙ باباءِ سنڌ جا قصا ڪھاڻيون سڏ سنيھا سڻيا هوندا جڏهن بابا سنڌ حيدر بخش جتوئي لوڪ مان لڏيو تہ هي پرائمري پاس ڪري ويو پر ان سمي ئي هي وجودي، فڪري طور ان سان ڳنڍجي ويو ۽ شايد ان وقت ئي هن ششو جا جينياتي جزا ان ڪٽنب سان ڳنڍجي ويا. ملڪ جو بابا ضرور بہ ضرور باباءِ سنڌ جو ساٿي سھيلو يار دوست يا سياسي پوئلڳ پرستار هوندو علم تہ هن جي گهر جي اڱڻ تي روز ورهائجي ونڊجي ايندو هو هن جو استاد بابا هن کي صوفي سلوڪ جا سڀ سبق ننڍپڻ ۾ پاڙهي ڇڏيا جو هن مٽي، ملڪ، ماڻھو نہ مٽيا ۽ انھن سان واڳجي رهيو. مَلڪ سان منھنجي ملاقات فرسٽ ايئر ۾ هن جي پراسرار نالي شخصيت ۽ ماٺيڻي پڻي ڪري ٿي اهو ڪينٽيني بحث اسان کي جوڙي ويو منھنجي ڪاليجي اڪيلائي مزاج ۾، هن جو ڪردار مون سان ڪو ويلنٽ بانڊ جھڙو رهيو جو اڄ تائين دوستي جي ان ڌاڳي سڳي ۾ سبيل آهيون پوءِ جڏهن فائينل ايئر پاس ڪيو تہ شاھہ جي بيت وانگر قرار وارا ڪڻا فراق جي ڳاھہ ۾ ڳاهجي ڌارائون ڌار ٿيا ۽ ٻيھر نہ ملڻ جي امڪان کي ملڪ پورو ٿيڻ نہ ڏنو هو رابطي ۾ رهيو هن سان ايڪڙ ٻيڪڙ ملاقاتيون ٿينديون ئي رهيون خبر ناهي هن urology کي ڇو چونڊيو هن سان هڪ ملاقات شيخ زيد لاهور ۾ بہ ٿي جتي fcps part 2 جي ٽريننگ ڪري رهيو هو، اهو سوال مان هن کان اتي بہ پڇيو ۽ جناح اسپتال ڪراچي جي PG هاسٽل ۾ بہ پڇيو هن جو هڪڙو ئي جواب هوندو هو، پٿري جو شديد سور ٿيندو آ جيستائين پٿري نہ نڪري يا گردو نہ خراب ٿئي، ان درد جي احساس کي هن مريض وانگر ئي محسوس ڪيو ۽ درد جي پيڙا ۾ پاڻ پيڙجيو. اتر سنڌ ۽ بلوچستان جي سرحدي پٽي جي غريب هارين ڌنارن يا رهاڪن ۾ واهن ڪسين ڍنڍن ڍورن تلائن دريائن جو گندو پاڻي واپرائڻ ڪري پٿريون ٺھيو وڃن بڪين جا ڇاڻا ڳرا عنصر ڇاڻي نہ سگهن، هاڻي تہ جر جا نلڪا بہ معدنيات ۽ زهريات جي معمولي ماترائن مان جهجهي ماترائن ۾ بدليا آهن. پٿري ۽ سور ائين آهي جيئن سسئي ۽ سور، سسئي تہ ٻاهرين پٿرن جبلن لڪن سان وڙهي هن مرض ۾ تہ پٿر وجود جي اندر آهن، سو سور عارضي، امڪاني ناهي پر دائمي آهي. ڪڏهن ڪپي، ڪڏهن ڪوري، ڪڏهن چڀي، ڪڏهن ڪتري، ڪڏن مدهم تہ ڪڏهن شديد سور، سو ملڪ جو ان شعبي ۾ وڃڻ اتفاقي يا حادثاتي ڪونھي پر هو پاڻ پيڙهجي ان شعبي ۾ هليو ويو. اسان وٽ مريض پٿر بہ محبوب وانگر پالن ٿا ننڍو پٿر وڌي وڏو ٿئي، مجال آ جو ڪڍرائن. منھنجو هڪ آمريڪي ڊاڪٽر دوست ڊاڪٽر جيف ولميس جيڪو چپ تارون ڪپيل مرضن جا ڪئمپن ۾ مفت آپريشن ڪرڻ ايندو هو چوندو هو اوهان وٽ ماڻھو تڪليف سور ۽ جسماني نقصن سان ڇو ٿا رهن ان جو بروقت علاج ڇو نہ ٿا ڪرائن. دنيا تہ ان وقت بہ اچرج ۾ اچي وئي جڏهن ملڪ جلباڻي وزير محمد جو 620 گرام جو گردي مان پٿر ڪڍيو ۽ ملڪ جو نالو گنيز بوڪ آف ورلڊ رڪارڊ ۾ اچي ويو. هن جو سور کي اسور بنائڻ جو مشغلو ٿي ويو ۽ ائين ئي چانھہ پڪوڙن سان هن آفيس ۾ ٻڌايو تہ هو سرڪاري وارڊ کي وڌائي ۽ جديد پيو بنائي پاڻ بہ پئسا پيو ڏئي ۽ دوست بہ مدد ڪن ٿا. مان بہ روايتي دوست وانگر صلاحن جي ڀرمار ڪري ڏني. دڪو داخل ئي ڪو نہ ٿيندئي مورڳو مشڪلاتون وڌندئي يار ڪو ٻاهر اديب رضوي وانگر انسٽيٽيوٽ ٺاهي نالو پيدا ڪر. مان هن کي لاڙڪاڻو خيرپور روڊ تي پلاٽ وٺڻ ۽ اسپتال ٺاهڻ تائين سڀ ڪم سولا ٻڌايا پر هن جو هڪڙو ئي جواب هو پرائيوٽ ۾ مريض پرائيويٽ احساس سان اچي ٿو خيراتي اسپتالن ۾ ماڻھو غربت جي احساس سان اچن ٿا پر جڏهن هو سرڪاري اسپتالن ۾ اچن ٿا تہ امير يا غريب ان سوچ سان اچن ٿا تہ اسان سرڪار ۽ عوام جا نوڪر آهيون بھتر آهي تہ مريض مالڪ جي احساس سان اچن ائين ئي هن اعليٰ تعليم جي احساس ۽ اهميت کي سمجهيو ۽ سنڌي شاگردن جي اخلاقي مالي مدد بہ ڪئي خاص طور تي اتر سنڌ ۾ پوسٽ گريجوئيشن لاءِ هن جي ڪوششن کي وساري نہ ٿو سگهجي. اهليت جي اهميت کي هن نرالي انداز ۾ ڄاتو. منھنجي هڪ دوست جي پٽ جوfcps part 2 جو امتحان هو دوست سان گڏ مليومانس سفارش ڪيم ڏاڍو رکو جواب ڏنائين اسماعيل پاس ٿيندو تہ ناپاس نہ ڪندو مانس. هن جون لاڙڪاڻي ۾ مريضن لاءِ سالن تائين ڪيل ڪوششون ڪارناما وسارڻ جھڙا نہ آهن. هن کي انتظامي عھدن سان ڪو لڳاءُ ڪو نہ هو، هو هر حال موسم ۾ پنھنجي ڪسب جي ڪرت ۾ محو هو. اڄ جڏهن هو سرڪاري ذميوارين کان آجو ٿي سمھندو تہ هو سپنن جي دنيا ۾ ٻالڪپڻي کان اڌ اڇي اڌ ڪاري مٿي جي سفر تائين سوچيندو هن جي جيڏن سرتين جي کانڀاڻين جا ٺڪاوَ ڪڻڪ مان آڀو پٽي کائڻ، ڪو ڏڌڻي، ڏوڪا، کارڪان، انب، انبڙيون،ٻير، زيتون پٽي کائڻ، ڦر ڦرسوٽو، لڪلڪوٽي راند اسڪول ۾ترنم سان سبق پڙهڻ، مٺڙي امڙ جي هنج ۾ سمھڻ، جواني ڪاليج شادي جا لاڏا، سھرا، پوءِ پيشيوراڻي زندگي جو روٽين مريض انھن جا سور، ڪم ڪرڻ خبر ناهي هو ڏاهپ جي سپنن ۾سوچيندو هوندو ڪو جين ڳولي وٺان. Dolphin جي بڪين جي ڄاڻن جيان انھن ۾ پٿر ٺھن ئي نہ، انھن وڏي عمر جي سنڌ جي ماڻھن جو وهيل مڇي جي دل جي خود مرمتي جيو گهرڙن جيان عمردرازي جو راز ڳولي وٺان وڃي جو ماهوٽن، ڏوڪري جي زرعي ماهرن کي چوان تہ ڪپھہ جي سفيد گلن وانگرڪي ساوا، ڳاڙها، نيلا، پيلا، واڱڻائي، گلابي، گوگڙا پيدا ڪيون جيئن لباسن جي رڱجڻ جو عمل ئي نہ ٿئي ۽ نہ ڪا ڪيميائي گدلاڻ ٿئي، اهو مان ان ڪري ٿو لکان تہ اسان اڃان سنڌي ڏاهپ کي سڃاتو ڪونھي اسان اڃان سنڌي سماج سڌارڪن کي ڄاتو ئي ناهي اسان وٽ ايڌي ۽ اديب رضوي مھان آهن پر ڊاڪٽر سرلا اوڌو داس چيلا سنگهہ ميٺارام ۽ سوڀراج اسان ڪو نہ سڃاڻون ٿا، اسان سنڌي ماڻھن جي ٽيلنٽ کي نہ ٿا ظاهر ڪيون ۽ نہ ئي انھن کي برداشت ڪيون ٿا. مون کي ياد آهي 2010 جي ٻوڏ کان پوءِ چانڊڪا ۾ سيمينار ٿيو هو جنھن ۾ ڊاڪٽر اديب رضوي تي القابن ايوارڊن ۽ اعزازن جي بارش ٿي هئي. منھنجي ڀر ۾ ويٺل چانڊڪا جي هڪ ڊاڪٽر رڙ ڪئي هئي تہ ٻڌايو تہ سائين ڪيو ڇا آهي چانڊڪا جي انھن ڊاڪٽرن جن ڏينھن جا ڏينھن بک، اڃ، گرمي،ٻوسٽ جي هوندي بندن تي ٻوڏ متاثرن ڪئمپن ۾ ڪم ڪيو ڪن کي نانگ کاڌو، ڪن کي وڇن، ڪي لانگوٽا ٻڌي تري مڏن تي مريضن کي دوائون ڏئي آيا انھن جا اعزاز ڪٿي آهن؟ مان نہ ٿو چوان تہ اديب رضوي جون خدمتون معمولي آهن پر وقت موافق حالتون، سرڪاري سرپرستي، بجيٽون، چندا، مرلي، بخش علي، منظورملاح جون پوڙهائپ تائين اوجاڳا ڊيوٽيون خدمتون پر سرخرو تہ اڳواڻ ئي ٿيندو ۽ انھن جي مرتئي تي ڪو وارڊ جو نالو بہ نہ رکبو. ﷲ کين وڏي حياتي ڏي، ڊاڪٽر ملڪ جون مسڪين مارن لاءِ ڪيل خدمتون ڪي بيان ڪرڻ جھڙيون ناهن هن جي شخصيت جو معتبرپڻو اهو ئي آهي تہ هو ڌرتي جي ماڻھن جي خدمت جي رومانس ۾ ورتل آهي هن لاڙڪاڻي ۾ سوئيڪارنوڪمال اتاترڪ جا يادگار ڏسي جواني ۾ ئي سوچي ڇڏيو تہ هن وٽ قومپرستي اعتدال پسندي قيادت ۽ ذهانت انساني معراج تي آهي هو مذهبي رنگ نسل متڀيد جي سوچ کان آزاد آهي. هو پنھنجي عقيدي سياسي وابستگي سان بس انساني اصولن تحت ڳنڍيل آهي. هو سوڀي جو ساٿي پليجي سان پيار ڪندڙ آهي پرهن جا محبوب سنڌ جا ميرانجهڙا ماڻھو آهن جن جي بڪين، پيشاب نالين، مثانن، آلت نالين مان پٿر ڳولي ڳولي ڪڍي ٿو. هو پيشاب جي رنڊڪي غدودن کي ڪپي ڪوري ڪڍي ٿو. هن شير شاھہ وانگر فسٽيولا ڪھاڻي لکي سنڌي ماڻھن جي پٽڪن تي پيشاب پئٽڻ جي ڪوشش ڪو نہ ڪئي آ يا نام نھاد نالي ماتر ڪئمپون ڪو نہ هنيون آهن پر هن زچگي جي ڏتڙيل انھن مستورات جي اذيت جي انھن سوراخن کي جي بدبودار خارجي مادن سان ڀريل رسندا رهن ٿا، اذيت جي رطوبتن جي انھن مڪانن کي سيبا ڏئي، سبي ميساري ڇڏيو آ، ڪو شايد سمجهي تہ هو منھنجو دوست آهي ۽ مان هن لاءِ جذباتي ٿي لکان ٿو پر اهو سچ آهي تہ مان هن لاءِ الاهي ٿورو ٿو لکان پر ملڪ گهڻو وڏو آهي هو بہ ڊاڪٽر انيل نھال وانگر آمريڪا، برطانيا يا آسٽريليا وڃي پئسا ڪمائي پرسڪون زندگي گذاري پئي سگهيو مگر هو اوائلي سنڌي لوڪن جي رڙين، ڪوڪن، سڏن کي نظر انداز نہ ڪري سگهيو ۽ هتي لاڙڪاڻي ۾ ئي رهجي ويو ۽ اميد آهي تہ هو پنھنجي سمورين مسيحي انساني آدرشي صفتن سان وڌيڪ متحرڪ نظر ايندو.