سفرناما

دلبرﷺ جي ديس ۾

ڪتاب ”دلبر ﷺ جي ديس ۾“ مڪي ۽ مديني جو سفرنامو آهي،مولوي محمد يامين لکي ٿو؛ ”جيئن ته، ”دلبرﷺ جي ديس ۾“ هڪ مذهبي رنگ ۾ لکيل تاليف آهي تنهن ڪري انهي ٿري لهجي ۾ خشڪ واريءَ تي ديار حبيب جو داستان، تيز وڏ ڦڙي مينهن وارو وسڪارو ڪندي محسوس ٿئي ٿو ته، پرينءَ جي پار جي هُٻڪار ۽ سرور ڀري سُرهاڻ هيءَ ڪتاب پڙهندي هتي محسوس ٿئي پئي! سبحان الله!
Title Cover of book دلبرﷺ جي ديس ۾

حضورﷺ ڇا آئون الله جو رسول آهيان؟

جبرئيل عليھ السلام: ها بيشڪ تون الله جو رسول آهين خدا توکي ساري عالم لاءِ پنهنجو بر گذيده پيغمبر منتخب ڪيو آهي.
حضور انورﷺ ليڪن آئون ته هڪ انسان آهيان. لکڻ پڙهڻ بلڪل نٿو ڄاڻان.
جبرئيل عليھ السلام بس خدا جي اها ئي حڪمت ۽ مصلحت آهي.
ائين چئي جبرئيل عليھ السلام اوچتو گم ٿي ويو. حضورﷺ تي هيبت طاري ٿي ويئي. چهره انور پگهر ۾ شم ٿي ويو. جلدي جلدي هلي پنهنجي گهر اندر داخل ٿيا. محترمھ خديجھ رضه پاڻ ڪريمن کي ڏٺو ۽ پاڻ ڀلارن کي ڏسندي ئي سمجهي ويئي ته اڄ وري به ڪو نئون نياپو آيو آهي. پاڻ ڀلارا خاموشي سان تڏي تي ليٽي پيا ۽ محترمه خديجھ کي فرمايائون ته مونکي چادر اوڍاءِ، بي بي صاحبه فوراً چادر اوڍائي ڇڏي. حضور انورﷺ جن بي بي صاحبه کي فرمايو ته تون مون کان هٽي ڪري ويهه. بي بي صاحبه عرض ڪيو ته منهنجا سرتاج تنهنجو هر حڪم اکين تي. مگر اُڃيو پاڻي کان پري رهي نٿو سگهي. جيڪا گهڙي توکان پري آهي اها زهر آهي. اها ڪهڙي حياتي جيڪا پرين کان پري رهي. جتي روشني اُتي پتنگ.
پاڻ سڳورن کي ليٽي ٿوري ئي دير گذري ته هڪ پُر جلال آواز آيو. ”يٰٓاَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ قُمْ فَاَنْذِرْ وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ ۽ وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ“ الخ. اي چادر اوڍيندڙ، اُٿ ۽ ماڻهن کي عذاب الاهي کان ڊيڄار ۽ پنهنجي پروردگار جي بزرگي بيان ڪر. پاڪدامني اختيار ڪر. شرڪ جي پليتي کان بچ. پاڻ ڀلارا گهٻرائجي اٿي ويٺا. ڏٺائون ته اهو ساڳيو شخص جبرئيل عليھ السلام سامهون بيٺو آهي. پاڻ سونهارا ڏسندي ئي رهيا ته اوچتو جبرئيل عليھ السلام گم ٿي ويو. پاڻ سڳورن پنهنجي پياري ۽ وفادار گهرواري جي طرف ڏٺو. بي بي سائڻ پاسي ۾ ويٺل هئي. تمام غمگين ۽ پريشان حال لڳي رهي هئي. مٿي بيان ڪري آيا آهيون ته حضرت خديجھ الڪبريٰ رضه کي حضور پاڪ سان بيحد حساب محبت هئي. جو شل خدا نه ڪري کين ڪوسو واء لڳي.
منهنجي ته دل دمدم دعا ٿي ڪري،
ڪوسو نه لڳي واءُ سڄڻ کي شل، خدا ڪري.
۽ جڏهن حضورﷺ تي وحي جو نزول شروع ٿي چڪو هو ۽ نزول وحيء وقت حضورﷺ تي ايتري قدر وزن پوندو هو جو منهن مبارڪ ڳاڙهو ٿي ويندو هو ۽ جسم اطهر پگهر ۾ شم ٿي ويندو هو. اگر ڪنهن وقت حضور انورﷺ جن اٺ تي سوار هوندا هئا. ۽ وحي نازل ٿي پوندو هو ته اٺ رڙ ڪري ويهي رهندو هو. انهي ڪري امان سائن کي ڏاڍو ملال ٿيندو هو.
هر وفادار عورت پنهنجي مڙس لاءِ خيرخواهه، ڏک سک ۾ شريڪ همدرد ۽ آرام و خوشي جي گهرندڙ هوندي آهي. ۽ هجڻ به کپي، ڇو ته هي هڪ رِشتو ئي اهڙو آهي. گويا ڪه مرد، عورت جو هڪ مجازي خدا آهي. حضور انورﷺ جن فرمايو ته خدا کانسواءِ ٻي کي سجدو جائز ناهي. اگر جائز هجي ها ته عورت کي حڪم هجي ها ته هو پنهنجي خاوند کي سجدو ڪري ها ۽ پڻ فرمايائون ته جنهن عورت کان سندس مڙس ناراض آهي ته اها عورت بهشت جي بوءِ به نه چکندي.

عورت جو سهاڳ، عورت جي عزت ۽ شان، عورت جو آرام، عورت جي فارغ البالي جي زندگي، عورت جو تحفظ، مڙس جي ذات تائين محدود آهي. يڪجائي جي محبت پيدا ڪري. هڪ کي ٻي جي ضرورت ۽ همدرد بنائي ڇڏي ٿو. مگر حضرت خديجھ کي جيڪا محبت آنحضرتﷺ سان هئي. اها والهانه ۽ ناقابل بيان هئي.
حضورﷺ جي اٿندي ئي. منتظر بي بي صاحبه پڇيو ته منهنجا سرتاج اڄ ڪهڙي ڳالهه آهي جو منهن مبارڪ جا تيور بدليل ۽ پگهر ڇو آهي؟ حضورﷺ جن حضرت جبرئيل عليھ السلام جي ڪوهه صفا تي ٿيل ملاقات جي تمام روئداد ٻڌايائون حضرت خديجت الڪبريٰ اهو سڀ ڪجهه ٻڌي، چيو ته منهنجا سائين ورقھ سچ چيو هو ته حضور تي خدا جو پيغام نازل ٿيندو ۽ حضورﷺ خدا جو رسول ٿيندو. پاڻ ڀلارا، ليڪن خديجھ مونکي پنهنجي قوم جو کٽڪو آهي. مونکي جيڪو خدا حڪم ڏيندو آئون ائين ڪندس. مگر ڊپ آهي ته شايد قوم نه مڃي.
حضرت خديجھ: اهو خدشو ضرور آهي مگر ڇا توهان قوم جي خوف سبب احڪام خداوندي جي تعميل ڇڏي ڏيندا؟
حضور انورﷺ: ڪڏهن به نه، هر گز نه، پر آئون نٿو ڄاڻان ته خدا ڪهڙو حڪم ڏيندو ۽ ڪهڙي طرح آئون ان جي حڪم جي تعميل ڪندس.
حضرت خديجھ: جانِ من، خدا تعاليٰ ته فرمائي ڇڏيو آهي ته توهان ماڻهن کي ان جي عذاب کان ڊيڄاريو، ان جي عظمت ۽ بزرگي بيان ڪريو.
آنحضورﷺ: بي شڪ الله پاڪ ته ٻڌائي ڇڏيو آهي، ليڪن اڄ عرب جي ريگستان جو ذرو ذرو ملحد و مشرڪ آهي. بتن کي پوڄين ٿا، هر قبيلو، هر خاندان، گوياڪ هر شخص جو خدا جدا جدا آهي. منهنجو آواز ڪير ٻڌندو. يقيناً هر قبيلو بلڪه سارو حجاز ۽ تمام عرب منهنجو دشمن ٿي ويندو. آئون اڪيلو ڪنهن جو ڪنهن جو ۽ ڪهڙي طرح مقابلو ڪندس!
حضرت خديجھ: بي شڪ هڪ ماڻهو جو نه، هڪ خاندان جو نه، هڪ قبيلي جو نه، بلڪ سموري عرب جو مقابلو ڪرڻو پوندو. ليڪن اي منهنجا سرتاج، جيڪو چونچ ڏيندو آهي. اهو چُوڻ به ڏيندو. جنهن توکي ان ڪم لاءِ منتخب ڪيو آهي. اهو ئي تنهنجو حامي و ناصر آهي. ۽ اهو ئي توکي پاڻهي راهون ٺاهي ڏيندو. (واه امان سانئڻ واهه)
آنحضورﷺ: ها! خديجھ مگر ڇا به کڻي ٿي پوي. آئون مقابلو ڪندس. خدا جي نصرت جي ڀروسي تي مقابلو ڪندس. نصرمن الله و فتح قريب. ڇا منهنجو خدا منهنجي مدد نه ڪندو؟ ضرور بل ضرور هو منهنجي مدد ڪندو!!
خديجھ رضه: خدا ضرور مدد ڪندو. ليڪن حضور! عرب نهايت سخت هٺيلا. سرڪش ۽ سنگدل آهن. جن بتن کي هو ۽ هنن جا ابا ڏاڏا پوڄيندا آيا آهن. اهي ڪيئن انهن کي ڇڏيندا. انهن جي تذليل ۽ برائيون ٻڌڻ ڪيئن گوارا ڪندا. ڇا اوهان کي معلوم ناهي ته ابرشن تمام مڪي وارن جي دلين ۾ توهان جون برايون بيان ڪري انهن کي حضور جي خلاف ڀڙڪائي ڇڏيو آهي؟
آنحضورﷺ: ها! خديجه مون کي معلوم آهي. مگر آئون خدا جو پيغام خدا جي بندن تائين ضرور پهچائيندس. ان کان بعد حضورﷺ بلڪل خاموش ٿي ويا. بي بي صاحبه ڏاڍي ملول ۽ آزرده خاطر ٿي ويئي. اها ڄاڻندي هئي ۽ چڱي طرح ڄاڻندي هئي ته حضورﷺ جن جيڪو چوندا آهن. اهو ڪري به ڏيکاريندا آهن. پاڻ ڀلارا صادق البيان. صادق القول، صادق الوعده ۽ بت شڪن آهن، حالانڪه پوري قوم عرب بت پرست آهي ۽ بتن کي ئي پنهنجو حقيقي معبود سمجهندي آهي. صدين کان بتن جي پوڄا ڪندي آئي آهي. جنهن وقت حضورﷺ بتن جي خلاف ڪجهه به چيو. ته انهي وقت حضورﷺ جي مٿان مصيبت جا پهاڙ ٽٽي پوندا. زندگي و بالِ جان بنجي پوندي. گهر کان ٻاهر نڪرڻ نه ڏيندا. حضور پوري قوم جي مقابلي ۾ تن تنها ڇا ڪندا؟ انهن خيالن امان سانئڻ کي ڏاڍو مجبور ۽ مغموم ڪري ڇڏيو. اها دير تائين سر جهڪائي سوچيندي رهي.