تقرير دلپذير جو اثر
اهڙي طرح مهاجرين به انصار جا بيحد شڪر گذار ۽ احسان مند هئا. اهي هن ڳالهه جي ڪوشش ڪندا هئا ته اسان ڪنهن به طرح انصار تي بار نه ٿيون. انهي ڪري هنن نهايت جفاڪشي ۽ محنت سان مزدوريون ڪري. دڪانداري وڻج واپار ڪري پنهنجو پيٽ پالڻ لڳا. ٿورن ئي ڏينهن ۾ هنن پنهنجي لوازمات زندگي پنهنجي قوت بازو سان حاصل ڪري ورتي. اهڙي طرح هو جلد ئي پنهنجي پيرن تي بيهڻ جهڙا ٿي ويا ۽ انصار لاءِ تقويت جو ڪارڻ بنيا.
جڏهن مسلمان ضروريات زندگي کان بي فڪر ٿيا ته انهن اسلام جي تبليغ شروع ڪري ڏني. انهن جي تبليغ جي ڪري الله پاڪ اسلام ۾ اهڙي ته جاذبيت ۽ قرآن پاڪ ۾ اهڙي ته تاثير رکي جو ٻڌندڙ جي دل متاثر ٿيڻ کانسواءِ نٿي رهي سگهي. چانچه ان عالم گير تبليغ جي تاثير جي ڪري يهود يثرب جوق درجوق. ٽولن جا ٽولا مسلمان ٿيڻ لڳا. مسلمانن جو تعداد ڏينهون ڏينهن وڌڻ لڳو. ائين کڻي چئجي ته ڏينهن ٻيڻو ۽ رات چوڳيڻو ٿيندو ويو. هين ته سوين ڪافر، مشرڪ، يهودي مسلمان ٿيا ليڪن ٻه ماڻهو اهڙا مسلمان ٿيا جو جنهن جي ڪري يثرب جي ماڻهن تي خاص ۽ ڏاڍو اثر پيو. بلڪه ٿرٿلو ۽ هراس پئجي ويو ۽ ماحول ئي بدلجي ويو. انهن مان هڪ ته عبدالله بن سلام هو. هي يهودين جو وڏو عالم هو. هو تورات ۽ انجيل جو ياد حافظ هو ۽ مٿس ڏاڍو عبور حاصل هو. يهودي دنيا ۾ ان جي وڏي مشهوري هئي. يثرب ۽ عرب دنيا ۾ ان جي قابليت ۽ صلاحيت جو سڪو ڄميل هو. هر ماڻهو جو مٿس بي حد حساب اعتبار هو. ان جي ڳالهه آخري مڃي ويندي هئي. ان جي مشرف باسلام ٿيڻ سان يهودي دنيا حيران ۽ ششدر رهجي ويئي.