حضرت علي رضه طرفان تصديق:
پوءِ جڏهن پاڻ سڳورن جو انتقال ٿيو ته مون ان ڳالهه تي غور ڪيو. نماز اسلام جو هڪ رڪن ۽ ستون آهي ۽ دين جي قائم رهڻ جو هڪ ذريعو آهي. پوءِ دين جي ان اهم ڪم لاءِ نبي سڳوريﷺ جن ان ”ابو بڪر صديق“ کي اسان لاءِ پسند ڪيو ته اسان به دنياوي معاملن ”خلافت“ لاءِ ان کي پسند ڪيو ۽ ان تي راضي رهياسين. ۽ اسان ابو بڪر رضه جي بيعت ڪئي سون ”الاستعاب ج 2 صه 242“ طبري ج اص 416 مصري“
حضرت علي رضه جو اعتراف:
مشهور شيعه مورخ مرزا محمد نقي لسان الملڪ، وزيراعظم سلطان ناصرالدين قاچار شاهه لکي ٿو ”حضرت علي رضه فرمائي ٿو ته آئون حضرت ابو بڪر رضه وٽ ويس ۽ ان جي بيعت ڪيم ۽ ان سان گڏ رهيس ايتري تائين جو باطل ”فتنه ارتداد“ ختم ٿي ويو. ۽ ڪلمون الله جو بلند ٿي ويو. جڏهن ته ڪافرن کي اهو پسند نه هو. جيئن ئي حضرت ابو بڪر خلافت سنڀالي ته انهن سڀني حالتن کي سنڀالي درست ڪيو ۽ آسانيون پيدا ڪيائين. پاڻ ميانه روي اختيار ڪيائون ان ڪري آئون سندس ساٿي ۽ مشير بنجي رهيس. مون ڪوشش ڪري حضرت ابو بڪر رضه جي اطاعت ۽ فرمانبرداري ڪئي. جيتري پاڻ رضه الله تعاليٰ جي فرمانبرداري ڪيائون. ناسخ التواريخ ج 3 ص 533 طبع ايران.
نهج البلاغه ۾ حضرت علي رضه فرمائي ٿو ته الله جي تقدير، قضا تي اسين ”وفات رسول“ الله ڪارڻ راضي ٿي وياسين. ۽ الله جي رضا خاطر ان جي امير کي مڃيو سين مون جڏهن انهي ڳالهه تي غور ڪيو ته انهي مسئلي يعني خلافت ابو بڪر رضه ۾ منهنجي تابعداري ڪرڻ منهنجي بيعت ڪرڻ کان گوءِ کڻي ويئي. منهنجي لاءِ ابو بڪر جي حق ۾ قول و اقرار لازم ٿي چڪو هو. ”نهج البلاغھ مصري ج ص 93“
غالي شيعه سيد ذاڪر حسين جعفري پنهنجي جڳ مشهور ڪتاب ”تحفة الاحباب“ ۾ تسليم ٿو ڪري ته مسجد نبوي ۾ وڏي مجمع ۾ حضرت علي رضه اٿي بيهي حضرت ابو بڪر جي حق ۾ ان جي عظمت، فضيلت، خصائص ۽ دين ۾ ٿابت قدمي کي بيان ڪيو ۽ پوءِ ان جي بيعت ڪئي. ماڻهو حضرت علي رضه جن وٽ آيا ۽ چيائون اي ابوالحسن! توهان ڏاڍو سٺو ڪيو ۽ ڏاڍو سٺو چيو. جڏهن بيعت مڪمل ٿي ويئي ته ابو بڪر صديق رضه لاڳيتو ٽن ڏينهن تائين اهو اعلان ڪندا رهيا ته اي ماڻهو توهان منهنجي ڪمزور ڪلهن تي خلافت جو بار رکيو آهي. آئون انهي جو اهل ناهيان توهان منهنجي بيعت ختم ڪري ڇڏيو جڏهن ته توهان ۾ حضرت علي رضه جهڙا قابل ماڻهو موجود آهن. ان ڪري آئون اها بيعت ٽوڙيان ٿو. آهي ڪو توهان ۾ جيڪو مون سان بغض يا نفرت ڪندو هجي، هر دفعي سڀني کان پهرين حضرت علي رضه اٿي بيٺو ۽ چوندو هو ته ”خدا جو قسم اسان توسان بيعت نه ٽوڙينداسون ۽ نه ئي توکي اها بيعت ٽوڙڻ ڏينداسين. اسان مان ڪنهن کي به تو سان نفرت ناهي. اسان سڀني توکي پنهنجو امير مڃيو سين ”تحفة الاحباب في تاريخ الاصحاب باب دوم ص 14“
هي حقيقت امام زين بن علي، عبدالرحمان بن ابي بڪر، ابوطالب عشاري ۽ قيس بن عباد جي زباني ڪيترن ئي ڪتابن ۾ لکيل آهي. انهي حقيقت کان بعد ثابت ٿئي ٿو ته صديق اڪبر رضه جي بيعت ڪرڻ لاءِ حضرت علي رضه تي ڪا به سختي يا جبر نه هو. بلڪه ان ڳالهه جي بلڪل آزادي هئي ته بيعت واري مجلس جيڪڏهن چاهي ته ڪنهن ٻي کي به خليفو چوندي سگهي ٿي. جيڪڏهن حضرت علي رضه جي دل ۾ ذري برابر به خواهش هجي ها ته حضرت ابو بڪر رضه جي انهي پيشڪش کي بنا دير جي قبول ڪن ها پر پاڻ ائين نه ڪيائون ۽ خود اٿي بيهه سڀن کان پهريائين حضرت ابو بڪر صديق رضه جي بيعت واپس وٺڻ کان انڪار ڪيائون. جيڪڏهن حضرت علي ان کي پنهنجو حق سمجهي ها ته انهي سونهري موقعي مان ضرور فائدو حاصل ڪري ها. انهي پيشڪش ۾ تقيھ جو ڪو به سوال پيدا نه ٿو ٿئي. جيڪو اهل تشيع وٽ وڏو هٿيار آهي.
باقي اسلامي رياست بنائڻ ۽ نظام اسلام قائم ڪرڻ ۾ وراثت جو خيال نه ڪيو ويندو آهي. بلڪه ان ۾ ”سڀ کان بهتر اهل“ جو خيال رکيو ويندو آهي. شورائي فيصلن تي عمل ڪيو ويندو آهي. جنهن ۾ خير و برڪت جو عنصر هر وقت موجود هوندو آهي. امارت جي قيام ۾ اگر توارث کي ملحوظ رکيو ويو ته بعد جا حالات و واقعات ٻڌائين ٿا ته وڏو نقصان ڏسڻو پوندو. اسلامي تاريخ ۾ ڪربلا جو عظيم واقعو انهي جو عظيم شاهد آهي.
حضرت ابو بڪر رضه جي خلافت ۾ اچڻ کان فوراً پوءِ سندن زڪوات جي منڪرين سان پلو اٽڪيو. حضرت علي رضه انهي جهاد ۾ حضرت ابو بڪر رضه سان ساٿي بنجي مدد ڪئي.
حضورﷺ جن جڏهن نماز جي پيش امامي ۽ امت جي پيشوائي حضرت ابو بڪر رضه جي حوالي ڪئي ته ان تي حضرت علي رضه ڪا به ناراضگي يا احتجاج نه ڪيو. بلڪ ان وقت کان وٺي آخر تائين انهن بزرگن يعني حضرت ابو بڪر رضه، حضرت عمر رضه حضرت عثمان غني رضه جن صديق اڪبر جي پٺيان پنج وقت نماز باجماعت پڙهندا رهيا. ”حمله حيدري ج 2 ص 256“
حضرت علي رضه سڀني خلفاء يعني حضرت ابو بڪر رضه، حضرت عمر رضه، حضرت عثمان رضه جن جي سڄي ڄمار ملڪي معاملن ۾ انهن جي مدد ۽ معاونت ڪندا رهيا. انهن جي خدمت گذاري، اطاعت ۽ تابعداري ۾ ڪڏهن به ذرو فرق نه آيو. ناسخ التواريخ ج 2 ص 532“
حضرت علي رضه ٽنهي خليفن جي دور ۾ سندن مشير ٿي رهيو. جڏهن به ڪو اهم مسئلو پيش ايندو هو ته ان کي حل ڪرڻ لاءِ حضرت علي رضه کي مقرر ڪيو ويندو هو. اهڙي طرح ڪيتريون ئي اهم زميواريون کين سونپيل هيون. ”شرح نهج البلاغه حديدي“ انهن ذميوارين دوران حضرت علي رضه نه ڪڏهن انڪار ڪيو نه منهن گهنجايو نه جواب ڏنو نه ئي ڪا مخالفت ڪئي.
بصري جي دوري دوران حضرت علي رضه جن کان خلافت جي بيعت بابت سوال ڪيو ويو. حضرت امام حسين رضه کان روايت آهي ته ان سوال جي جواب ۾ حضرت علي رضه فرمايو. آئون حضورﷺ جن سان ڪوڙ ۽ بهتان لاڳو نه ڪندس. الله جو قسم! حضورﷺ جن جي وفات ڪا اچانڪ نه ٿي هئي ۽ نه ئي کين ڪنهن شهيد ڪيو. پاڻ بيماري ۾ مبتلا رهيا. جڏهن موذن کين نماز جو اطلاع ڏيندو هو ته پاڻﷺ جن فرمائيندا هئا ته ابو بڪر صديق کي چئو ته ماڻهن کي نماز پڙهائين. جيڪڏهن منهنجي لاءِ حڪم ڪن ها ته آئون پڙهايان ها.
جڏهن پاڻ سڳورن جو انتقال ٿيو ته مسلمانن ان معاملي تي غور فڪر ڪيو. نبيﷺ دين جي اهم معاملي ۾ حضرت ابو بڪر کي اڳواڻ بنائي ڇڏيو ته مسلمانن دنياوي معاملن ۾ پڻ ابو بڪر رضه کي متولي بنايو. مسلمانن ان جي بيعت ڪئي ۽ ان سان جهاد ۾ شريڪ ٿيا. آئون به شريڪ ٿيندو رهيس. جڏهن حضرت ابو بڪر مون کي عطيا ۽ تحفا ڏيندو هو ته آئون قبول ڪندو هوس. آئون حضرت ابو بڪر رضه سان شرعي حدون قائم ڪرڻ ۾ شريڪ رهيس.
ابو بڪر رضه جي وفات وقت جيڪڏهن هو طرفداري يا اقربا پروري ڪري ها ته خلافت پنهنجي اولاد کي مخصوص ڪري سگهيو پي. مگر پاڻ رضه عمر بن خطاب جي حق ۾ اشارو ڪيائون. انهي مسئلي ۾ پاڻ ڪا به ڪوتاهي نه ڪيائون ۽ ”شوري! به“ انهي اشاري جي حمايت ڪئي. پوءِ مسلمانن حضرت عمررضه سان بيعت ڪئي ۽ مون به ان سان ٻين وانگر بيعت ڪئي. جڏهن به هن جهاد لاءِ مون کي سڏيو ٿي ته مون سندن ساٿ ڏنو. جڏهن به هو مون کي هديا ۽ تحفا ڏيندا هئا ته آئون خوشي سان قبول ڪندو هوس ۽ الله جي حدن کي جاري ڪرڻ لاءِ آئون انهن سان هر وقت شريڪ ڪار رهيس.