سفرناما

دلبرﷺ جي ديس ۾

ڪتاب ”دلبر ﷺ جي ديس ۾“ مڪي ۽ مديني جو سفرنامو آهي،مولوي محمد يامين لکي ٿو؛ ”جيئن ته، ”دلبرﷺ جي ديس ۾“ هڪ مذهبي رنگ ۾ لکيل تاليف آهي تنهن ڪري انهي ٿري لهجي ۾ خشڪ واريءَ تي ديار حبيب جو داستان، تيز وڏ ڦڙي مينهن وارو وسڪارو ڪندي محسوس ٿئي ٿو ته، پرينءَ جي پار جي هُٻڪار ۽ سرور ڀري سُرهاڻ هيءَ ڪتاب پڙهندي هتي محسوس ٿئي پئي! سبحان الله!
Title Cover of book دلبرﷺ جي ديس ۾

حضرت عمر فاروق جي باري ۾ فرمان رسولﷺ:

پاڻ ڪريمنﷺ جن فرمايو ته الله پاڪ عمر رضه جي زبان تي حق کي جاري ڪري ڇڏيو آهي. حضورﷺ جن فرمايو ته بني اسرائيل جي قوم ۾ ڪجهه بزرگ اهڙا هئا. جيڪي پردي ۾ خدا سان ڳالهائيندا هئا. اگر منهنجي امت ۾ اهڙو ڪو ماڻهو آهي ته اهو عمر رضه آهي. حضرت عم رضه ۾ الله پاڪ پنهنجن لاءِ عدل، محبتِ راحت، سڪون وفاداري ۽ همدردي رکي آهي. ڪافرن، مشرڪن ۽ منافقن لاءِ قهاريت رکي آهي. حضرت عمررضه جي عدالت جو اقرار پنهنجا ته ڪندا پر غيرن وٽ به عمر فاروق رضه جي عدالت سج وانگر روشن ۽ مڃيل آهي. مهاتما گانڌي ۽ جواهر لال نهرو پنهنجن وزيرن ۽ مشيرن کي ائين چوندا هئا ته ملڪي سلامتي، محبت، اخوت عدل و مساوات چاهيو ٿا ته پوءِ ابو بڪر صديق ۽ عمر فاروق واري طرز حڪومت اپنايو.
عظيم انسان جون عظيم خوبيون
فاروق اعظم رضه جي اچڻ سان اسلامي تاريخ جو هڪ نئون باب کلي پيو ۽ ڪعبة الله جو در کليو جيڪو قيامت تائين بند نه ٿيندو ۽ ڪعبي ۾ نماز پڙهڻ حضرت عمر رضه جي اسلام آڻڻ سان شروع ٿي.
الله پاڪ ان عظيم انسان ۾ هڪ ئي وقت ڪيتريون ئي خوبيون رکيون هيون. اهو ساڳي وقت امير به هو ته فقير به. سراپا جلال به هو ته پيڪر جمال به هو. عالم به هو ته عامل به راتين جو جاڳي عبادت ڪندڙ به هو ته ميدانِ جهاد ۾ سپهه سالار به، حق پرست به هو ته باطل شڪن به، ائين کڻي چئجي ته هر فن مولا هو.
حضرت عمر رضه توحيد جي باري ۾ اهڙو ته پُختي ذهن وارو هو جو هڪ ڀيري ڪعبي جو طواف ڪندي، حجر اسود کي مخاطب ٿي فرمايو ته اي حجر اسود آئون سمجهان ٿو ته تون بهشت مان آندل محض پٿر آهين. تون ڪنهن به قسم جو نقصان يا نفعي جو مالڪ ناهين. آئون توکي ان ڪري چمان ٿو ته توکي منهنجي آقا محبوبﷺ جن چميو آهي. ور نه ته پٿر آهين. واهه عمر سائين تنهنجي توحيد، هاءِ عمر رضه تنهنجو عشق ۽ اتباع رسولﷺ صلح حديبيھ جي وقت هي افواهه پکڙي ته حضورﷺ جو مڪي جي ڪافرن سان ڳالهين لاءِ موڪليل قاصد حضرت عثمان غني کي ڪافرن شهيد ڪري ڇڏيو آهي، ته حضورﷺ جن هڪ وڻ جي هيٺان ويهي پنهنجي هڪ هٿ کي حضرت عثمان غني جو هٿ قرار ڏيئي، وعدو ورتو هو ته جيستائين حضرت عثمان غني جي شهادت جو بدلو نه وٺنداسون. تيسين واپس نه وينداسون. مگر بعد از تحقيق معلوم ٿيو ته اها افواهه ڪوڙي هئي.
ڪجهه عرصي کان پوءِ ۽ فاروقي دور ۾ ماڻهن ان وڻ ”بيعت رضوان“ کي متبرڪ سمجهي پوڄڻ لڳا. ۽ اگر ڪو بيمار ٿيندو هو ته. ان جي پن کائڻ سان ان کي شفا ملندي هئي. اها خبر حضرت عمر فاروق رضه کي پهتي. حضرت عمر فاروق ڏٺو ته اگر اهو سلسلو جاري رهيو ته دنيا مشرڪ بنجي ويندي؟ توحيد جو عقيدو خراب ٿي ويندو. پاڻ سڳورن﷦ حڪم فرمايو ته هن وڻ کي وڍي ٽڪرا ٽڪرا ڪري. ساڙيو وڃي، جو بنياد ئي ختم ٿي وڃي. نه رهي بانس نه بجي بانسري. حضرت شاهه ولي الله محدث دهلوي جي قول مطابق حضرت عمر رضه باوجود ان جي جوهو هڪ انسان هو پر حقيقت ۾ ڪيترن ئي باصلاحيت انسانن جو مجموعو هو. جنهن پنهنجي خدا داد صلاحيتن سان پنهنجي عزت ۽ عظمت کي مڃرايو ۽ ان ڳالهه کي ثابت ڪيو ته مسلمانن کان وڌيڪ بهترين قسم جو منتظم، عادل، قاضي، منصف، مفڪر ۽ حڪمران ٻيو ٿي نٿو سگهي.
حضرت عمر رضه الله جي فضل و ڪرم سان پنهنجي محنت سان ڪفر و شرڪ بدعت، ظلم ۽ ڏاڍ جو دروازو بند ڪري ڇڏيو. هن رومي ۽ ايراني قوتن کي ڪمزور ڪيو عيسائين، يهودين ۽ مجوسين کي مات ڏني. هن غريبن ۽ مسڪينن کي تحفظ فراهم ڪيو. حضرت عمر رضه سرمائيدارن، جاگيردارن جي ظلم جو خاتمو آندو. حضرت عمر رضه انسان ذات کي غلامي مان نجات ڏياري، حقيقي آزادي ڏياري. حضرت عمر رضه انسانيت کي جيئڻ جو طريقو سيکاري شعور بخشيو. انساني حقن ۽ فرضن جو احساس ڏياريو. حضرت عمر رضه جو دور تاريخ اسلام جو سونهري دور ليکجڻ ۾ اچي ٿو. هن عدل ۽ انصاف جا اهي مثال قائم ڪيا. جيڪي قيامت تائين مثالي ۽ زنده رهندا. هن سادگي ۾ زندگي گذاري دنيا کي حيران ڪري ڇڏيو. اڌ دنيا تي حڪمراني ڪرڻ واري شخصيت چتين لڳل ڪپڙا پائي. راتين جون راتيون جاڳي قوم کي پهرو ڏي. قوم آرام جي ننڊ ۾ آرامي آهي ۽ سندن حڪمران پاڻ پهري تي آهي. غريبن جي در تي وڃي حال احوال معلوم ڪري. ڪنهن غريب کي ڪم اچڻ. اهي حضرت عمر رضه فاروق جائي ڪارناما هئا. حضرت عمر شاهي نزاڪتن ۽ بادشاهي ٺاٺ باٺ. نفيس لباس ۽ امتيازي رهڻي ڪهڻي کان گهڻو پري هو.