واهه اسمآء واهه
اسماء: ابوجهل شرم ڪر، مرد ٿي ڪري، عورت تي هٿ ٿو کڻين. ٻُڏي مر، تون مرد ناهين بي غيرت آهين. توکي معلوم هئڻ کپي ته عورت سِر جو جواب پٿر سان ڏيئي سگهي ٿي. مون کي تنهنجي ٿڦڙ جو جواب تلوار جي نوڪ سان ڏيڻ اچي ٿو. مگر اها مجبوري آهي. جو خدا جي رسولﷺ تلوار کڻڻ کان منع ڪيو آهي.
ابوجهل: ”خراب تيورن سان ڏسندي“ ڇوڪري ايتري قدر جرائت؟
اسماء: ابوجهل توکي جرئت ڏسڻي آهي ته تلوار کڻ ۽ منهنجي تلوار کي سامهون اچ. اهو چوندي بي بي صاحبه گهر اندر ويئي ۽ تلوار کڻي ٻاهر آئي. ميان مان ڇڪي ٻاهر ڪڍندي چيائين.
اسماء: ابوجهل هاڻ ٻڌاء ڪير ماءُ جو لال مون تي تلوار کڻڻ جي جرئت ڪري ٿو؟
ابوسفيان: قريش جي غيور ڌي تنهنجي همٿ قابل داد آهي. تنهنجي جرئت کي سلام. تون بهادر ابوبڪر جي دلير ڌي آهين. تون عظيم پيءُ جي عظيم اولاد آهين. قوم کي تو جهڙين بهادر ۽ عظيم ڌين جي ضرورت آهي. اسان کي تو جهڙين ڌين تي فخر آهي. ابوجهل غلطي ڪئي جو هڪ شينهڻ کي لُومڙي سمجهي ڇيڙڻ جي ناڪام ڪوشش ڪئي آهي. اي اهل قريش توهان جي هڪ غيور ڌي کي جوش اچي ويو آهي. ان جو جوش صد هزار بار تحسين جي لائق آهي.
اچو هتي ابوبڪر ناهي. واپس هلو، انهن ٻنهي جي ڳولا ڪريو. بيڪار وقت نه وڃايو. سڀئي ماڻهو گهر کان ٻاهر نڪتا. گهوڙن تي چڙهي مڪي جي چئن ئي طرفن ۾ پکڙي ويا. اهي سڀئي ماڻهو ڏينهن سڄو حيران، سرگردان و پريشان حال تلاش ڪندي رهيا. مگر آنحضرتﷺ ۽ سندس رفيق سفر ۽ همدرد صديق اڪبر جو ڪٿي به پتو نه پيو. شام وقت نهايت برن حالن ۾ سڀ ناڪام نامراد واپس آيا. مڪي جي ڪافرن کي ڏاڍي پريشاني لاحق ٿي. انهن قابل آزموده گار ۽ تجربيڪار پيرين کي گهرائي. سراغ لڳائڻ جي هدايت ڪئي. ڪيترين ئي لالچن ۽ انعامن جي آفر ڪيائون. پيري ڏاڍا هوشيار هئا. جيڪي قدمن جي نشانن سان سراغ لڳائيندا هئا. ٻي ڏينهن صبح سوير اهي پيري ڪُفار قريش جي هڪ وڏي جماعت ساڻ ڪري سراغ رسائي لاءِ روانا ٿيا. نهايت غور، وڏي توجهه ۽ ڪمال احتياط سان سراغ لڳائيندا هلندا رهيا. انهن کي اهڙي سڃاڻپ ۽ اهڙي ڪمال جي نظر هئي، جو هزارن پيرن مان جنهن جا نشان واري تي نقش هئا. انهن مان آنحضرتﷺ ۽ حضرت صديق اڪبر جي مبارڪ پيرن جا نشان سڃاڻندي. سراغ لڳائيندي جبل ثور تي مٿي پهچي ويا. جبل تي مٿي چڙهڻ بعد هڪ غار جي منهن تي وڃي پهتا. غار انتهائي ڏکي، سوڙهي، اونهي ۽ اونڌاهي واري هئي. اهڙي اونڌاهي واري جو اُن جي اندر جي ڪا به شيءِ نظر نٿي اچي سگهي. انهي غار جو نالو غار ثور هو.
سراغ رسان غار جي چئني پاسن کان چڪر لڳايو. مگر چيزي ڪه ندارد، انهن چيو ته اي قريش جا سردارو. هن کان اڳتي پيرا نٿا هلن. محمد ۽ ان جو ساٿي ابوبڪر هتي ڪٿي لڪي ويا آهن. يا ته زمين انهن کي ڳهي ويئي آهي يا آسمان انهن کي کڻي ورتو آهي. سڀ ماڻهو غار جي چئن ئي طرفن کان پکڙي ويا. نهايت غور ۽ توجهه سان تلاش و جستجو ڪرڻ لڳا. جيڪا شيءِ ڳولي نه لڀي سا نه لڀن آنحضرتﷺ ۽ صديق اڪبر رضه مڪي کان نڪري نهايت خاموشي سان جبل ثور طرف تيزي سان روانا ٿيا هئا. اهو جبل مڪي کان چار ميل پري آهي. جنهن جي اوچائي پنج هزار فوٽ آهي. چونڪ ڪافرن جي پيڇي جو فڪر هو ان ڪري قدري تڪڙا تڪڙا وڃي رهيا هئا هنن ٻنهي مقدس هستين ڄاتو ٿي ته يقيناً سندن پيرا کنيا ويندا. انهي ڪري اهڙي احتياط سان هلي رهيا هئا جو پيرن جا پورا نشان نه لڳن. مگر انهي احتياط جي باوجود پيرن جا ڪجهه نشان ٿي رهيا هئا. تان جو جبل ثور تائين پهچي ويا. مگر هڪ رات جي اونڌاهي، ٻيو ور وڪڙ واري جبل جي چاڙهه، جيڪا چاڙهه پنج هزار فوٽ بلند هئي. ٽيون ڪافرن جي تعاقب جو فڪر. ”اي پڙهندڙو ذرا سوچو“ چالولاڪ لما جو صاحب محبوبِ خدا معراج جو مالڪ، جبرئيل عليھ السلام غلام ۽ ڇا قوم جي طرفان سندن قدر!!؟
هن سفر ۾ هڪ الله جو رسول جيڪو خالق ڪائنات کان پوءِ ساري ڪائانت ۾ بزرگ برتر و بالا، افضل المخلوقات آهن، ته ٻيو سندس يار غار، صدق، و وفاء تسليم و رضا جو پيڪر، مخلوق ۾ جملي انبياء عليھ السلام کان بعد ساري ڪائنات ۾ افضل الانسان. انهن ٻنهي هستين جبل ثور تي چڙهڻ شروع ڪيو. نهايت دشوار گذار پهاڙ ۽ سندس چاڙهه. پاڻ ڀلارن چاڙهه جا ٻه حصا آساني سان طئي ڪري ورتا. مگر رهيل منزل انتهائي اُڀ ڪپري هئي. چڙهيو نه پيو سگهجي. صداقت جي صاحب عرض ڪيو ته منهنجا سائين هي منهنجا ڪلها حاضر آهن. مهرباني ڪري توهان منهنجي ڪلهن تي چڙهو. پرهه ڦٽڻ واري آهي. مٿان سج اڀرڻ وارو آهي. پاڻ ڀلارا حضرت ابو بڪر صديق جي ڪلهي تي چڙهيا. ۽ غار ثور جي منهن تي پهتا.